شروط بازگشت رونق به بورس

دو نوع چشم انداز می توانیم برای بازار سرمایه ایران به نظر اقتصاد کلان در نظر بگیریم: ۱٫ اقتصاد ایران از رکود خارج شود، رشد اقتصادی داشته باشد، تحریم ها از روی اقتصاد ایران برداشته شده و چشم انداز اقتصاد ایران مثبت شود. در این حالت شک نکنید که بازار سرمایه ایران هم رشد خواهد داشت؛ رشدی با ثبات و متوازن. ۲٫ نوع دیگر رشدی که خیلی ها برای بازار سرمایه متصور هستند براساس رشد نقدینگی است که در اقتصاد ایران در حال روی دادن است. میزان نقدینگی در مهر ماه از ۲۹۰۰ هزار میلیارد تومان عبور کرد و رکورد رشد نقدینگی را در ۴۰ سال بعد از انقلاب به خود اختصاص داد. این در کنار عدم رشد اقتصادی یعنی تورم بالای ۵۰ درصد بود. یکی از عواملی که خیلی از شرکت های بورسی ناخودآگاه مثل خیلی از کسب و کارها با آن درگیرند متورم شدن دارایی هایشان به خاطر تورم، متورم شدن فروششان و متورم شدن سودشان است. این هم یک چشم انداز است.
آنچه باعث حرکت بورس به سمت بالا می شود، روند ورود پول حقیقی است. از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان پول حقیقی که امسال وارد بازار شده ۸۰ هزار میلیارد تومان آن کلا خارج شده است. آیا مردم به این رویکرد رسیده اند که بازار سرمایه جای امنی برای سرمایه گذاری است؟ اینجا مردم را به دو دسته تقسیم می کنم. یک سری افرادی که سر بزنگاه و در زمان درست براساس بازده خود توانستند از بازار خارج شوند و یک سری افراد هم هستند که در بازار گیر کرده اند. بسیاری از افرادی که در بازار گیر کرده اند به دنبال مفری برای خروج هستند. امروز برای اولین بار در طور ۱۷ روز گذشته ما شاهد این بودیم که روند ورورد حقیقی ها و خالص خرید آنها به حدود ۶۳۴ میلیارد تومان رسیده و روی یک سری از سهام های خاص رفته است. اگر این روند ورود حقیقی ها و مثبت بودن آن تا یک هفته کاری یعنی تا یکشنبه هفته بعد ادامه دار باشد می توانیم خوشبین باشیم که بورس به مدار حرکت به سمت بالا بازگشته است. اگر این روند با حرکات سینوسی و بالا و پایین همراه باشد مطمئن باشید که استراتژی خیلی ها در بازار نوسان گیری است.
نکته ای هم که در مورد چشم انداز اقتصاد گفتیم در مورد مکانیزم های بازار نیز مصداق دارد. به ضرس قاطع معتقدم دامنه نوسان و حجم مبنا بازار را دچار مشکل کرده اند و چه خوب است که ما در چنین شرایطی بتوانیم حجم مبنا و دامنه نوسان را حذف کنیم که روند طبیعی حاکم باشد. «مرگ یک بار، شیون یک بار» و در نهایت بازار بتواند با مکانیزم خود، حرکت را شروع کند اما بیشتر از آن چیزی که خوشبینی باشد یا بدبینی، به نظر می رسد که چشم انداز اقتصاد ایران مهم است. اگر چشم انداز اقتصاد ایران مثبت باشد بازار سرمایه رشد باثباتی را خواهد داشت و اگر چشم انداز اقتصاد مثبت نباشد ولی مبتنی بر تورم بخواهد رشد کند که باز تجربه سال ۹۹ تکرار خواهد شد. در ابتدا بازار سرمایه رشد می کند و بعد از آن بازارهای موازی هم رشد می کنند و نقدینگی از این بازار به آن بازار در حرکت خواهد بود.
به سبب اینکه خیلی از افراد در بازار سرمایه گیر کرده اند علاقه مندند که مثبت فکر کنند که اتفاق مثبتی بیفتد؛ ولی عوامل بنیادی در اقتصاد ایران الزاما چنین چیزی را نشان نمی دهد. از آن طرف یک اتفاقی که در مرداد ماه افتاد تورم بازارهای موازی و حرکت ذی نفعان بازارهای موازی بود که باعث تخلیه پول حقیقی ها و به ضرر آنها شد. این برگشت اطمینان از حقیقی ها برای ورود به بازار زمان بر است و ممکن است طولانی تر از مدت یک هفته باشد. به همین دلیل معتقدم بورس را نمی توان با خوشبینی مثبت کرد، بلکه باید عوامل بنیادی روی آن سوار شود. نکته دیگری که وجود دارد این است که خیلی از افراد دچار سوگیری پس نگر هستند. سوگیری پس نگر به این معنا که فکر می کنند روزی مانند فروردین ۹۹ بارخواهد گشت اما بنده چنین اعتقادی ندارم.