مداخله هزینه ساز در بازار ارز

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، روز پنج شنبه پس از چند روزی که نرخ دلار ریزشی بود اولین نرخ فروش دلار در تابلوی صرافی ملی ۲۹,۱۸۰ تومان بوده است. این در حالی است که این صرافی، حاضر به خرید دلار با نرخ ۲۵ هزار تومان است، یعنی نزدیک به ۴۲۰۰ تومان اختلاف. برخی فعالان بازار ارز از ریزش بهای دلار در بازارها سخن گفته بودند. ریزشی حدود دو هزار و ۷۰۰ تومان در ازای هر دلار. حتی با رسیدن بهای هر دلار به کمتر از ۲۸ هزار تومان، برخی از مسئولان و کارشناسان از ریزش ۴ هزار تومانی دلار گفته بودند. اما این روند نزولی ادامه دار نبود و دوباره در بازار ارز شاهد بالا رفتن قیمت ها هستیم. اتفاق مهم دیگری که در چند روز کاهش یافتن نرخ ارز افتاد این است که نرخ خرید دلار نیز کاهش پیدا کرد اما با جهش دوباره قیمت دلار قیمت خرید این ارز توسط صرافی ها افزایش پیدا نکرد و در همان محدوده ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان مانده است. دلیل این اختلاف قیمت در خرید و فروش دلار چیست.

این نکته قابل ذکر است که خرید و فروش ارز در صرافی ملی حدود ۴ هزار تومان تفاوت قیمت دارد. در حالی که در صرافی‌های دیگر تفاوت خرید و فروش حداکثر ۵۰۰ تا هزار تومان است. برخی صرافی ها معتقدند دلیل این امر کاهش تقاضا برای خرید است. همچنین در مقابل کاهش تقاضای خرید از بازار، صرافان را مجبور به ارز ارزان از مشتریان می‌کند.

یوسف کاووسی کارشناس مسائل اقتصادی و مدیرکل اسبق بازرسی و حسابرسی داخلی بانک مرکزی با بررسی این موضوع می‌گوید: این تفاوت قیمت در خرید و فروش دلار توسط صرافی ملی درست نیست و به نظر می‌رسد خبر از ادامه دار بودن کاهش نرخ ارز می‌دهد. وی ادامه داد: تقاضا برای دلار در بازار کم است، اما دلیل نمی‌شود که صرافی ملی بین خرید و فروش ارز این میزان تومان تفاوت بگذارد. در پایان به نظر می‌رسد بازار ارز همچنان در حال سقوط است و به عقیده برخی از کارشناسان امکان دارد قیمت دلار تا مرز ۲۳_۲۴ هزار تومان کاهش پیدا کند بنابراین بهتر است مردم از خرید و فروش‌های هیجانی در بازار ارز اجتناب کنند.

دلایل شکاف نرخ خرید و فروش ارز

هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی

نوسان نرخ ارز همیشه ثابت نیست و نمی‌توان انتظار داشت همیشه صعودی یا همیشه نزولی باشد. ما شاهد بودیم که چند سال پیش نرخ ارز تا ۲۰هزار تومان هم رسید اما بعد از آن کاهش یافت و چندسالی به صورت نسبی ثابت ماند و دوباره نرخ ارز رشد کرد.

نوسانات بازار ارز در هفته جاری به دلیل نااطمینانی بازار است و به هیچ وجه به متغییرهای بنیادی اقتصاد باز نمی گردد. هیج اتفاقی در اقتصاد به عنوان رونق تولید یا کاهش تولید نیفتاده است. یعنی در شرایط رکود قرار نداریم بلکه عکس مطلب صادق است. چراکه در هفته گذشته صندوق بین المللی پول که قبلا گفته بود رشد اقتصادی ایران منفی ۵ درصد می شود رشد کمتری در ماه جاری پیش بینی نکرده است. بلکه عنوان کرد که سال آینده اقتصاد ایران احیا می شود. این بدان معناست که نهادهای مالی وضعیت را رو به بهبود می دانند. بنابراین در هفته جاری خبر منفی اقتصادی نداشتیم که مردم به دنبال بورس بازی، سکه بازی و سفته بازی بروند.

واقعیت این است که انتظارهای تورمی در نرخ ارز نهفته است و ارز به پناهگاه اقتصادی مردم تبدیل شده است. مردم در مقطع کنونی به دلیل بالابودن قیمت مسکن و طلا شاید نتوانند به راحتی با استفاده از آنها ارزش پول خود را حفظ کنند اما ارز به ارزان‌ترین و راحت‌ترین راه برای حفظ سرمایه مردم تبدیل شده است. پس همچنان به طور کلی تورم انتظاری یا عدم قطعیت را داریم. از این رو تا سیزدهم آبان ماه نقطه اوج عدم قطعیت در ایران و تمام بازارهای بین المللی خواهد بود. باید منتظر بمانیم چراکه این نوسانات تا هفته دوم آبان ماه ادامه دارد و در هفته سوم به بعد چون متغییر عدم اطمینان حذف می شود بازار تکلیف خود را خواهد دانست. به طور کلی نوسانات تا تعیین تکلیف انتخابات آمریکا ادامه خواهد داشت و پول در بازارهای مالی ایران تردد خواهد کرد. امکا اختلاف قیمت خرید و فروش دلار در صرافی ها بخصوص صرافی ملی ناشی از این است که همچنان در بانک مرکزی تردید وجود دارد که یکسان سازی نرخ ارز را انجام دهد یا خیر.

بانک مرکزی در تمام سنوات گذشته هم ارز از ذخایر ارزی و منابع ارزی کشور را در بازار ارز تزریق کرده تا قیمت ارز کاهش پیدا کند و به دنبال آن به اصطلاح تورم کم شود. اما این مداخله نه تنها موجب کاهش نرخ تورم نشد بلکه تورم با طی کردن روند خود افزایش هم داشته است. تصور بانک مرکزی این است که با مداخله در بازار و تزریق منابع ارزی می تواند هم تورم و هم نرخ ارز را کنترل کند اما در دوهه گذشته این نهاد با مداخله خود هزینه سنگینی را به اقتصاد تحمیل کرده و هم منابع از دست رفته و هم تورم کنترل نشده است و هم قیمت ها را بازار تعیین کرده است.

همچنین با رشد کاذب بازار سرمایه و سقوط آن یک ماه است که پول از این بازار در حال خروج است و به دنبال پناهگاه می‌گردد و یقینا یکی از دلایل افزایش اخیر نرخ ارز این است که پول های سرگردان به سمت بازار ارز رفتند ولی ویژگی بازار ارز این است که استعداد این را دارد که بیش از بقیه بازار‌ها نقدینگی را جذب کند و سریع‌تر هم متفرق می‌شود.