افزایش احتکار کالا با رشد لحظه ای قیمت ها

به گزارش کسب و کار نیوز، گشتی ساده در میان بازارها گویای آن است که مصداق احتکار در همه بازارها وجود دارد؛ از کالاهای اساسی که بیشترین مورد مصرفی آن است تا لوازم خانگی و خودرو و حتی کره! با زمزمه افزایش قیمت کره محتکران از پا ننشستند و این کالای خوراکی را با تجهیزات تمام احتکار کردند! انگار احتکار صورت پیشرفته ای به خود گرفته و دیگر در حد یک باند به فعالیت خود ادامه می دهد.
براساس اطلاعات منتشرشده از سوی اتاق اصناف ایران در پنج ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل تخلفات گران‌فروشی ۱۹ درصد، درج نکردن قیمت ۱۹ درصد، صادر نکردن صورت‌حساب ۲۲ درصد و تقلب ۱۸ درصد کاهش و احتکار چهار درصد افزایش یافته است. در این میان در پنج ماهه ابتدایی امسال بیش از ۶۱ هزار فقره شکایت توسط واحدهای بازرسی اصناف دریافت شده است.

زمانی که بازارها خالی و انبارها پر می شوند

در این میان در بازار لوازم خانگی سخنگوی انجمن لوازم خانگی می گوید: «تولیدکنندگانی هستند که لوازم خانگی را تولید می کنند ولی وارد بازار نمی کنند و باعث افزایش قیمت می شوند.»
جای دوری نرویم! همین چند روز پیش بود که قیمت کره هم افزایشی شد و به دنبال زمزمه گرانی، محتکران از پا ننشستند و انبارها را مملو از کره کردند تا امروز که قیمت رسمی کره دو برابر شده آن را به بازار عرضه و سود کنند. هرچند تجربه نشان می دهد در اقتصادی که قیمت ها لحظه ای بالا می رود بستر برای سودجویی فراهم خواهد شد؛ اما بر نهادهای نظارتی است که مردم را از گزند احتکار برهانند.
«کسب و کار» در گفتگو با یک کارشناس، این مساله را بررسی می کند.

افزایش سودجویی با رشد لحظه ای قیمت ها

آلبرت بغزیان، اقتصاددان
زمانی که قیمت ها لحظه ای شود، مسلما آنهایی که دارنده، توزیع کننده یا تولیدکننده کالایی هستند یا حتی مصرف کنندگان ممکن است از آن کالا تعدادی داشته باشند. فروشندگان یا توزیع کنندگان ترجیح می دهد آن کالا را دیرتر بفروشد. به خصوص کسانی که هدفشان سودجویی است، عجله ای برای فروش ندارند و آن کالا را نگه می دارند؛ این یعنی احتکار. احتکار به معنی نفروختن به نیت سود بیشتر است. به این ترتیب خودروسازی که می داند که خودروی تولیدی او یک هفته دیگر در بازار آزاد افزایش قیمت خواهد داشت و مصوبه شورای رقابت را دریافت کند که اجازه بدهد قیمت را افزایش بدهد چرا باید اکنون خودرو را به قیمت روز بفروشد؟ خودروساز یا کسی که خودرو را خریده آن را نگه می دارد تا با تشنه نگه داشتن بازار بتواند قیمت را بالاتر ببرد. یعنی باید به شعور اقتصادی محتکران و سودجویان و رانت طلبان شک کرد که این فکر را نکنند و کالاها را انبار نکنند. فردی هم که به پول آن کالا نیاز دارد آن را نگه می دارد که فردا گران تر بفروشد. بنابراین این یک چیز طبیعی است که در شرایطی که قیمت ها لحظه ای می شود مردم سعی کنند که در حد نیاز بفروشند. حتی در بخش مسکن احتکار بسیار زیاد است. احتکار مسکن به معنای آن است که خانه را نمی فروشد. قبلا ضربدر روی شیشه مغازه یا خانه می کشیدند. حالا به دلیل برخورد با خانه های خالی پرده می کشند و یک نفر را هم در ظاهر می گذارند که مستاجر است. این نشان می دهد این فرد عجله ای برای فروش ندارد. در حدی می فروشد که اگر قسطی دارد پرداخت کند یا مورد بهتری برای جایگزینی بیابد. بنابراین احتکار یک چیز قابل پیش بینی و قابل انتظار است که در این شرایط شاهد هستیم. سازمان های نظارتی و بازرسی و ساماندهی بازار باید به انبارها سرکشی کنند. مردم ممکن است که کالایی را نگه دارند؛ اما این مصداق احتکار نیست. در واقع باید به احتکاری که به تغییر قیمت و کنترل بازار منتهی شود رسیدگی شود. بنابراین من و شمایی که ۲۰ کیلو برنج در خانه گذاشته ایم مصداق احتکار نیست زیرا تغییری در بازار ایجاد نکرده ایم. محتکر است که ایجاد خط و جریان می کند و باید محاکمه شود و به سزای عملش برسد. شک نکنید که با روند افزایشی قیمت ها احتکار نیز بیشتر خواهد شد. وقتی شما به کارخانه خودروسازی نگاه کنید که خودروها چیده شده و به صورت قطره چکانی به بازار عرضه می شود مصداق احتکار است. چطور خودروسازان بهانه می آورند که خودروها را به دلیل نداشتن سپر و یا قطعه دیگری به بازار عرضه نمی کنند در حالی که این قطعات در بازار وجود دارد؟ این نشان می دهد مشکل ما از کارخانه شروع می شود تا به شرکت های توزیع کننده و پخش کننده ها و.. برسد. برای برخورد با احتکار قانون داریم. یعنی افرادی که متوجه می شوند احتکاری صورت گرفته باید گزارش دهند و نهادهایی باید دخالت و انبارها را سرکشی کنند. به طور نمونه کارخانه سیمان طوری عرضه را تنظیم می کند که منجر به رهبری قیمت در بازار می شود. این نماد احتکار است وگرنه با خرید های جزئی نمی شود چنین تغییراتی را ایجاد کرد مگر اینکه حجم آن آنقدر بالا باشد که اسمش می شود احتکار.