روش های سوءاستفاده از فناوری بلاکچین

به گزارش کسب و کار نیوز، فناوری بلاکچین یکی از این فناوری هاست که به دلیل وسعت کاربرد و قابلیت های بی بدیل آن در سال های اخیر مورد توجه فراوان واقع شده و روزانه شاهد توسعه بیش از پیش آن هستیم. در این مطلب فارغ از کاربردها و قابلیت ها، به روش های غالب سوءاستفاده از این فناوری پرداخته می شود.

جوامع بشری از گذشته تاکنون شاهد فعالیت های اقتصادی مخرب و منفعت طلبانه بسیار متعددی توسط عده ای برای کسب منافع با بهره گیری از خدعه، فریب و نیرنگ از جامعه بوده است. اکثر این روش ها و دام پراکنی ها بر بهره گیری از خصلت واحد طمع در انسان ها استوار شده اند. وعده کسب منافع عظیم، سریع و مطمئن در آینده ای نه چندان دور از جمله موارد مشترک در اکثر این فعالیت هاست. طی اعصار گوناگون بیشتر شاهد ایجاد تغییر در روش های پیاده سازی این فعالیت ها بوده ایم تا تغییر در اصول.

بازدهی فعالیت های اقتصادی یا کسب منفعت و سود از سرمایه گذاری در آنها عموما دارای اصولی غیرقابل انکار هستند. غالبا ارزش افزوده از فعالیت های سرمایه گذاری تجاری و اقتصادی از ارائه یک محصول یا خدمت حاصل می شود. هر فعالیت اقتصادی الزاما باید دارای طرح و مدل کسب و کار باشد که در آن به وضوح تمام مراحل عملکرد اقتصادی تا کسب سود و منافع حاصله تشریح می شود و سرمایه گذار با بررسی دلایل، راهکارها و تطبیق مراحل مذکور در این اسناد با منطق فضای هر طرح کسب و کار، امکان قضاوت داشته و چگونگی حصول نتیجه را برآورد می کند.

فناوری های نوین با توجه به ناآشنایی عموم جامعه با کاربرد و مکانیسم های آنها طبعا ابزار مناسبی برای پیاده سازی فعالیت های مذکور است. از جمله این فناوری ها که به صورت روزافزون در حال گسترش است می توان به فناوری بلاکچین اشاره کرد؛ فناوری ای که اکنون با ظرفیت های بالقوه خود نقش موثری در پیاده سازی بسیاری از فعالیت های اقتصادی دارد. توجه به این نکته ضروری است که فناوری بلاکچین هم یک ابزار برای پیاده سازی ایده های کسب و کار است (مگر در مواردی که تغییرات بنیادی در بطن این فناوری سبب ایجاد ارزش افزوده شود). تاکنون ایده های اقتصادی و اجتماعی بسیاری با بهره گیری از این فناوری به ثمر نشسته و به طور بی نظیری در حال فعالیت هستند. همانگونه که انتظار می رفت با توسعه این فناوری مطالب بسیاری در جامعه از طریق رسانه های عمومی و خصوصی با تمرکز بر قابلیت های این فناوری منتشر شده و می شوند. از سویی این تبلیغات و اطلاع رسانی (گاهی ناقص و کوتاه بوده و) بستر مناسبی را برای فعالیت سودجویان فراهم می آورد که با اتکا بر ناآگاهی عمومی و تاخیر در اطلاع رسانی از سوی مسئولان اقدام به تامین منافع می کند.

پس از قانونمندی فعالیت استخراج رمز ارز و شناسایی این حرفه به عنوان یک صنعت در سال گذشته شاهد رشد روزافزون طرح ها و پروژه های کلاهبرداری در سطح جامعه هستیم. با بررسی این موارد دو موضوع بیشتر از سایرین خودنمایی می کند که به بررسی هر یک در حد توان می پردازیم:

۱- فروش و ارائه توان پردازش ابری (cloud mining)

در برخی زنجیره های بلاکچین، برای تامین امنیت شبکه از قانون و روشی به نام اثبات کار استفاده می شود. در این روش ثبت و تائید تمام تغییرات بر روی زنجیره طی فرآیندی توسط افرادی داوطلب به نام استخراج کننده (miner) صورت می پذیرد. استخراج کنندگان با بهره گیری از پردازنده های خاصی نسبت به این امر اقدام نکرده و به عنوان کارمزد، در برابر و به میزان مشارکت خود مقداری رمزارز از زنجیره دریافت می کنند. حال چنانچه کسی به هر دلیلی مایل به مشارکت در این فعالیت بوده و از امکانات لازم برخوردار نباشد می تواند نسبت به خرید مقدار مورد نیاز توان پردازشی متناسب با بودجه خود از ارائه دهندگان خدمات مذکور اقدام کند. در جامعه جهانی یکی از فعالیت های مقبول کسب و کار مرتبط با صنعت استخراج رمزارز، ارائه توان پردازشی (cloud mining) است. همانگونه که این فعالیت اقتصادی با ایجاد بستری جهت مشارکت عمومی در زنجیره بلاکچین برای متولیان و سرمایه گذاران تامین منافع و خلق ارزش افزوده می کند گاهی نیز به عنوان ابزاری برای کلاهبرداری مورد استفاده قرار می گیرد. در این خصوص لازم است متقاضیان شخصا نسبت به احراز صلاحیت ارائه دهندگان سرویس استخراج ابری اقدام و حصول اطمینان در حد معقول نمایند که در اینجا به مواردی از آن می پردازیم:

• رویت و کسب اطمینان از اصالت مدارک، اسناد و مجوزهای مرتبط به مالکان واحد صنعتی ارائه دهنده خدمات (بالاخص رویت پروانه بهره برداری).

• بررسی و سنجش صحت میزان کل ظرفیت پردازشی ارائه دهنده سرویس با بهره گیری از مشخصات و نشانی واحد صنعتی (در این مورد ارائه دهنده سرویس موظف به شفاف سازی در خصوص کل توان پردازشی موجود و مقدار واگذار شده است)

• کسب اطمینان از مالکیت ارائه دهنده خدمات و محل استقرار واحد استخراج

• بررسی مشخصات و امکانات پلتفرم ارائه دهنده سرویس (مالکیت دامین، روش اختصاص توان پردازشی و محاسبه درآمد)

۲- تامین مالی جمعی (Crowd Funding)

تامین مالی جمعی یا کراود فاندینگ یکی دیگر از قابلیت های بسیار فناوری بلاکچین است. تامین مالی جمعی در حقیقت تجمیع و گردآوری سرمایه های عده ای در راستای دستیابی به هدفی واحد است. هر چند که بیشتر از این روش برای کسب منافع اقتصادی بهره گیری می شود ولی لزوما کاربرد آن معطوف به این امر نبوده و طرح های عام المنفعه بسیاری نیز با بهره گیری از این روش به ثمر نشسته اند.

در مواردی که تمرکز پذیرش سرمایه بر کسب منافع اقتصادی استوار است نیاز به ارائه طرح توجیهی یا مدل و طرح کسب و کار الزامی است. شاید در طی زمان روش ها، فرآیندها و ابزارهای جذب سرمایه دستخوش تغییرات زیادی گردیده باشد ولی ایجاد ارزش افزوده بوسیله ارائه کالا یا خدمت، همچنان به عنوان اصلی ثابت و غیر قابل انکار در هر فعالیت اقتصادی و سرمایه گذاری تلقی می شود.

گاهی تنوع زیاد در هدف ها و مدل های تامین مالی جمعی در کنار بهره گیری از پیچیدگی های فناوری های نوین سبب بروز سردرگمی در جامعه شده به نحوی که فرصت مناسبی برای سودجویان و کلاهبرداران ایجاد می کند. طرح های جذب سرمایه با بهره گیری از ترفند «پونزی» یا بازاریابی شبکه ای که غالب وجه مشترک تمام این طرح ها پرداختن به روش ها و فرآیندهای جذب سرمایه به عوض تمرکز بر اصل خلق ارزش افزوده در کنار بهره گیری از پیشنهادهای اغوا کننده مالی و کسب سودهای غیرمعقول است. نمونه بارز این امر «بانک ترون» است که توانسته سرمایه ای میلیون دلاری از ترفند «پونزی» کسب نماید. با بررسی این پلتفرم موارد بسیار مشخصی حاکی از جذب سرمایه و سودجویی بر مبنای ترفند پونزی عیان است که به برخی از آنها میپردازیم:

• عدم امکان دسترسی به هویت و مشخصات مالک یا مالکین دامنه پلتفرم و مشخصا عدم ارائه توضیحات و شفافیت در خصوص مالکین طرح.

• تمرکز بر روش جذب سرمایه با استفاده از شعارهای عمومی فناوری بلاکچین و بهره گیری از یک زنجیره رمزارز به عنوان ابزار پذیرش سرمایه.

• عدم ارائه روش یا طرحی مشخص برای تحقق اصل خلق ارزش افزوده.

• پیشنهاد تامین منافعی غیر متعارف ضمن تمرکز بر مشوق های اغواگر در جذب زیر مجموعه.

امید که با اطلاع رسانی و آموزش همگانی روزی برسد که دست تبهکاران از حوزه فناوری به ویژه بلاکچین کوتاه گردد.