پرواضح است وجود نیروی کارشناسی جوان، متعهد و متخصص در سازمان توسعه تجارت ایران و فعالیت بر اساس مبانی علمی و تجربی به مذاق برخی صادرکنندهنماها خوش نیامده و به روشهای ناجوانمردانه و غیراخلاقی سعی میکنند شرایط را به نفع خود تغییر دهند .جامعه صادرکنندگان، مجموعهای نجیب، زحمتکش و دلسوز بوده که در طول دو سال گذشته و علیرغم مشکلات فراوان فراروی صادرات غیرنفتی بیش از ۵۰ میلیارد یورو ارز حاصل از صادرات غیرنفتی را به چرخه اقتصادی کشور بازگرداندهاند.مجموعهای که بیش از ۲۰۰۰ صادرکننده با ایفای ۱۰۰ درصدی ارز حاصل از صادرات به میزان ۱۳ میلیارد یورو را در خود جای داده است. جامعهای که با وجود تعدیل ۲۰ درصدی بازگشت ارز در سال ۹۷ نسبت به بازگشت ۱۰۰ درصدی خود اقدام کردهاند. صادرکنندگان واقعی این دسته از مجموعههای بازرگانی و تولیدی صادراتی هستند که به صادرات نه به عنوان یک حرفه و شغل بلکه به عنوان یک ماموریت در راستای توسعه کمی و کیفی صادرات و جهش تولید می نگرند.
سازمان توسعه تجارت ایران افتخار دارد به عنوان حامی صادرکنندگان واقعی، احقاق حقوق حقه صادرکنندگان را سرلوحه خود قرار داده و با استفاده از ابزارهای در اختیار، آنان را حمایت و تشویق کند.بیش از دو سال و چند ماه از شرایط ارزی جدید و ضرورت رفع تعهد ارزی صادرکنندگان میگذرد و سازمان توسعه تجارت ایران توانسته است مسئولیت خود را به خوبی ایفا کند. همکاری با بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، گمرک جمهوری اسلامی ایران، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، اتاق تعاون و سایر اتحادیهها و تشکلها و همچنین مجموعههای دولتی تاثیرگذار بر تجارت خارجی در جهت ایفای تعهدات ارزی صادرکنندگان و همچنین ارائه راهکارهای کاربردی اجرایی در این مسیر جایگاه ممتازی به سازمان توسعه تجارت ایران اعطا کرده است.
نقطه قوت سازمان توسعه تجارت ایران که همواره به آن افتخار کرده است ارتباط نزدیک و صمیمانه با جامعه صادرکنندگان بخش خصوصی بوده به نحوی که صادرکنندگان، سازمان توسعه تجارت ایران را خانه و مامن خود دانسته و اعتقاد دارند سازمان مذکور با وجود جوان بودن از چنان توانمندی کارشناسی و علمی برخوردار است که کمتر نهادی را میتوان یافت که دلسوزانه و مشفقانه با درک صحیح از مشکلات صادرکنندگان تا حل مشکل پیش میرود و مسوولیت اجتماعی خود را به خوبی ایفا میکند .
تشکیل کمیته کارشناسی شورایعالی توسعه صادرات غیرنفتی با هدف بسیج همه بخشها در جهت توسعه صادرات و ایفای نقش حلقه واسط میان دولت و جامعه صادرکنندگان واقعی، تدوین نقشه جامع کالا و کشور، کمک و مساعدت در اجرای برنامههای ترویجی، مشاورههای کاربردی به صادرکنندگان با دارا بودن بانکهای اطلاعاتی توانمند، بهرهگیری از تجربه و دانش رایزنان بازرگانی سابق، تشکیل میزهای کالایی و کشوری در تهران و شهرستانها، نگاه ویژه به مقوله صادرات در نواحی کشور با تقویت سازمانهای صنعت، معدن و تجارت سراسر کشور و در یک کلام فرهنگسازی در حوزه صادرات، سازمان توسعه تجارت ایران را در زمره سازمانهای توسعه تجارت سایر کشورها همچون جترو و کترا قرار داده است .
تجربه پرداخت مشوقهای صادراتی از طریق بسته حمایت از صادرات غیرنفتی به عنوان نقشه راه حمایت از صادرکنندگان و همچنین نگاه ویژه به توسعه روابط تجاری با ۱۵ کشور همسایه و همچنین کشورهای حوزه اتحادیه اوراسیا و تعامل سازنده با سایر مجموعههای دخیل در توسعه صادرات به کشورهای همسایه از جمله وزارت کشور، وزارت راه و شهرسازی، گمرک جمهوری اسلامی ایران و وزارت امورخارجه نگاه همگان را به سازمان توسعه تجارت ایران معطوف کرده است.
حجم و تنوع مسوولیتهای سازمان توسعه تجارت ایران و کارنامه ممتاز سازمان مذکور در انجام وظایف محوله مورد تایید خاص و عام بوده و آماری که از بازگشت ارز حاصل از صادرات از طریق تعامل سازنده و استفاده از ابزارهای تشویقی در روزهای آینده اعلام خواهد شد، نتیجه تلاشهای مجدانه سازمان توسعه تجارت ایران در این مسیر است.
افرایش میزان رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان که با طیب خاطر و با علم به مصرف وجوه ارزی صادرات در چرخه تولید، اشتغال و سرمایهگذاری به این مهم اقدام کردهاند، یکی از نتایج همکاری صادقانه سازمان توسعه تجارت ایران و بخش خصوصی است که نویدبخش روزهای خوبی برای صادرات کشور است.
صادرات ۴۱ میلیارد دلاری کالا در سال ۱۳۹۸ هر چند در نگاه اولیه بیانگر کاهش صادرات نسبت به سال ۹۷ است ولی نباید فراموش کرد در شرایطی عدد فوق به دست آمده که کشور با شدید ترین تحریمها روبرو بوده و با وجود مشکلات گسترده در حوزه روابط پولی و بانکی و همچنین بالا بودن هزینههای صادرکنندگان جهت ماندگاری و حضور در بازارهای هدف از یکسو و شیوع ویروس منحوس کرونا در ماههای پایانی سال ۹۸ از سوی دیگر، سازمان توسعه تجارت ایران با استفاده از توان حاکمیتی خود توانست صادرکنندگان را از گردنه سخت تحریمها و مشکلات ناشی از ویروس کووید ۱۹ برهاند و چشمانداز جذابی را فراروی ایشان قرار دهد.
تجربه همکاری و تعامل سازمان توسعه تجارت ایران با بخش خصوصی در جهت ارائه نظرات کارشناسی و اثرگذار جهت درج در بستههای رفع تعهدات ارزی مصوب کمیته ماده ۲ مستقر در بانک مرکزی در سالهای ۹۷ تا ۹۹ و حمایت مستمر از صادرکنندگان خوشنام و اثرگذار بر کسی پوشیده نیست.
یکی از اثرگذارترین فعالیتهای سازمان توسعه تجارت ایران توجه به صادرات خدمات به ویژه، صادرات خدمات فنی و مهندسی است که از جنبۀ فرهنگی، صادرات این نوع از خدمات نیز سبب تقویت دیدگاههای مردم سایر کشورها به جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. در این میان ایجاد همگرایی و همافزایی میان صادرکنندگان خدمات فنی مهندسی از طریق کمیته ماده ۱۹ موجب رشد و توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی را فراهم کرده است.
در کنار این موارد تلاش در جهت ابلاغ و تخصیص و پرداخت مشوقهای صادراتی، علیرغم محدودیتهای بودجهای موجود و بهرهمندی بیش از ۹۰۰ واحد صادراتی از مشوقهای سازمان توسعه تجارت ایران در سال ۹۸، پرداخت تسهیلات از محل منابع صندوق توسعه ملی مندرج در بسته حمایت از صادرات غیرنفتی به بیش از ۵۰۰ بنگاه صادراتی از طریق تعیین شاخصهای اثرگذار و همچنین ایجاد سامانه سپیدار با هدف احراز اهلیت صادراتی متقاضیان تسهیلات ریالی به صورت اتوماتیک و خودکار، تلاش برای ایجاد و تقویت شرکتهای مدیریت صادرات، کنسرسیومها، خوشهها، تربیت صادرکنندگان جوان با هدف حرکت از روشهای سنتی به روشهای علمی و مدرن به منظور توسعه صادرات محصولات واجد ارزش افزوده و دانشبنیان و همچنین حمایت از صادرکنندگان محصولات نانو و بایو از دیگر برنامههای سازمان توسعه تجارت ایران است.
حمایت و تشویق صادرکنندگان با اولویت ایفای تعهدات ارزی در فصول دهگانه بسته حمایت از صادرات غیرنفتی، تلاش در جهت کاهش هزینههای حمل کالاهای صادراتی از طریق ایجاد و استمرار خطوط منظم دریایی با اولویت کشورهای حوزۀ دریای خزر، خلیج فارس، شرق آفریقا و در نهایت غرب آفریقا به عنوان بازارهای کالاهای صادراتی کشور، تشکیل کارگروه کیفیت و استاندارد صادراتی، کارگروه حمایت و تشویق صادرکنندگان خوشنام و در نهایت تشکیل کمیته اقدام صادراتی با هدف رفع مشکلات موردی صادرکنندگان در حیطههای مختلف از برنامههای سازمان توسعه تجارت ایران در زمینۀ لجستیک و خدمات بازرگانی در راستای توسعۀ صادرات غیرنفتی است.
اما این پرسش مطرح است که چرا با وجود خدمات و فعالیتهای گسترده در طول یکسال اخیر که فقط بخشی از آن بیان شد، به یکباره و همزمان با هفته دولت، سازمان توسعه تجارت ایران مورد انتقاد غیرمنصفانه افرادی خاص قرار میگیرد که مورد تأیید جامعه صادرکنندگان نیستند و با اطلاعات ناقص و نادرست خود فضای صادرات کشور را ملتهب کرده و اعتماد متقابل بخشهای خصوصی و دولتی را مورد هجمه قرار میدهند.
بیشک برنامههای سازمان توسعه تجارت ایران در راستای حمایت از صادرکنندگان واقعی و دفاع از آنان در مقابل صادرکنندهنماهایی است که بعضاً با سوءاستفاده از نیازهای دیگران، با کارتهای بازرگانی دیگران و یا کارتهای اجارهای صادرات میکنند و بدون توجه به شرایط خاص کشور، اقدامات مسئولان اجرایی در جهت تبدیل تهدید محدودیت صادرات نفت به فرصت توسعه صادرات غیرنفتی را مورد تخطئه قرار میدهند. افرادی که سیستمی شدن و بر خط کردن فرآیند صدور و تمدید کارتهای بازرگانی را در تقابل با منافع خود دانسته و قانونمند کردن این مسیر را بر نمیتابند.
متاسفانه افرادی که عمداً یا از روی جهل نسبت به هجمه علیه سازمان توسعه تجارت ایران اقدام میکنند شامل دو گروه صادرکنندهنماها و افرادی است که تخریب، ممر درآمد آنها بوده و بدون هیچ اطلاعی و با تحریک گروههای خاص، در هر دورهای مجموعهای را تخریب میکنند.
صادرکننده نماهایی وجود دارند که از امکانات یارانهای کشور جهت صادرات استفاده کرده و در طول دو سال اخیر میلیونها یورو از ارز مورد نیاز کشور را خارج کردهاند و بعضا با توجیهاتی همچون صادرات ریالی و یا عدم امکان دریافت ارز و یا عدم امکان نقل و انتقال ارز با ادعای جلوگیری از پولشویی و قاچاق، قاچاق صادراتی را به قاچاق واردات پیوند زده و سرمایههای کشور را به ثمن بخس، از کشور خارج می کنند.
توجه به سخنان عالمانه رهبر فرزانه انقلاب در دیدار با اعضای هیات دولت به عنوان فصلالخطاب، بیانگر این مساله است که صادرات باید به عنوان یک اصل مورد توجه قرار گرفته و با عنایت به راهکارهای بازگشت ارز حاصل از صادرات، مشکلات صادرکنندگان را نیز مورد مداقه قرار گیرد. این موضوع در کمیته اقدام ارزی و کارگروه پایش رفتار تجاری، بر اساس قوانین مصرح بالادستی با حضور نمایندگان بخش خصوصی مورد بررسی قرار گرفته و تعلیق کارتهای بازرگانی بیش از ۲۰۰۰ کارت بازرگانی در راستای این نشستها بوده است.
بیشک افرادی که قریب بیش از دو سال چند ماه بدون توجه به نیازهای واقعی جامعه، ارز حاصل از صادرات را به چرخه بازنگردانده و همواره با استفاده از تریبونهای در اختیار سیاستهای اجرایی را بدون ارائه راهکاری تخریب کردهاند همان واردکننندگانی هستند که با استفاده از امکانات موجود نسبت به واردات اقدام کرده و بعضا بعد از دریافت ارز با نرخ ترجیحی حتی حاضر نشدهاند به تعهدات خود عمل کنند و خود را حامی تولیدکننده و حافظ معیشت مردم اعلام کردهاند.
سوال اینکه چگونه است که علیرغم صادرات و واردات گسترده و بدون توجه به قوانین و قواعد توسط این دسته قلیل که اقتدار صادرکنندگان واقعی را نشانه گرفتهاند، همه سکوت اختیار کرده و دمی نمیزنند ولی تعلیق کارت بازرگانی عدهای محدود صادرکنندهنما چنان به مذاقشان خوش نمیآید که به یکباره همه ساختارهای موجود را نشانه رفته و اتهامزنی و تخطئه دیگران را شغل اصلی و ممر معروفیت خود قرار میدهند که بیشک این معروفیت مانند کفی بر آب است که بعد از لحظهای کنار رفته و همه چیز نمایان میشود .
در پایان نصیحتی مشفقانه از باب نصیحت گوش کن جانا که از جان دوستتر دارند جوانان هنرمند پند پیر دانا را:
نخست ضمن ارج نهادن به مقام و منزلت جامعه خبرنگاران و اصحاب رسانه که بیشک ضلع سوم توسعه صادرات را تشکیل میدهند و با قلم و بیان شیوای خود همواره مساعدت خود را دریغ نداشتهاند، خطاب به افراد جوان و بیتجربهای که خود را خبرنگار و یا ستوننویس رسانهای خاص معرفی کرده و با داشتن ستون و فضا، ماموریت و دغدغه اصلی خود را معروفیت و تخریب قرار دادهاند. این گروه به راحتی مورد سوءاستفاده قرار گرفته و شهد شیرین خدمترسانی را با جیفه ناچیز دنیوی معاوضه کردهاند. خوشبختانه این حرکت مورد اقبال جامعه پاک و متعهد رسانهای قرار نگرفته و فقط معدودی رسانه خاص که بعضا تیراژ، شمارگان و مراجعهکننده محدود داشته با هدف جلب مخاطب و یا حتی اخذ چند آگهی بازرگانی هر متنی را درج میکنند که بیشک این افراد در فضای رسانهای کشور جایگاهی نداشته و در کوتاهمدت به حاشیه میروند.
شرط بقا و ماندگاری در فعالیت خبری صداقت و احترام مخاطب بوده و کسب اطلاعات صحیح از متولیان امر ضرورتی انکار ناپذیر است .
گروه دوم افراد معلومالحالیست که نه تنها حتی یک دلار کالا صادرات نکردهاند بلکه از الفبای تجارت خارجی هم بهرهای نبردهاند و در شرایط فعلی مورد سوءاستفاده صادرکنندهنماها قرار میگیرند. این گروه هم در میان صادرکنندگان جایگاهی نداشته و مطمئن باشند فعالیتشان مثال بارز یریدون ان یطفئو نورالله بافواههم است.
به هر حال به نظر میرسد سازمان توسعه تجارت ایران در مسیرصحیحی حرکت میکند و تجربه ثابت کرده است همکاران سازمان توسعه تجارت ایران نه در برابر تعریف و تمجیدها مغرور شده و نه در برابر مطالب بیاساس و هجو و فاقد ادبیات کارشناسی خم به ابرو میآورند بلکه با اعتقاد راسخ به استمرار انجام ماموریت خطیر خود که همانا حمایت از جامعه صادرکنندگان واقعی است ادامه میدهند و یقین دارند:
در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم
سرزنشها گر کند خار مغیلان غم نخور
و در نهایت
چون تو را نوح است کشتیبان، ز طوفان غم مخور