سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، در شرایطی که بازار لوازم خانگی این روزها سپری می کند افزایش قیمت ها و نبود گارانتی اصلی و وفور کالاهای تقلبی با ضمانت های تقلبی بزرگترین مشکلات را برای مصرف کنندگان و خریداران ایجاد کرده است. مسئولان برای رسیدگی به این بازار و خدماتی که در ازای خرید کالاهای داخلی و خارجی به خریدار ارایه می شود کوتاهی زیادی کرده اند و این در حالی است که مهم ترین رکن در خرید کالایی بخصوص در حوزه لوازم خانگی گارانتی و خدمات پس از فروش است. امروز در شرایط تحریم ها، شیوع کرونا و مشکلات ارزی بازار لوازم خانگی یکی از اصلی ترین بازارهایی است که بیشترین تاثیرات را از این عوامل پذیرفته و ضرر و زیان آن در نهایت متوجه خریداران و مردم شده است.
اما در این بین شاید وضعیت گارانتی های کالاهای تولید داخل بسیار بهتر از کالاهای وارداتی باشد چراکه بسیاری از لوازم خانگی وارداتی به دلیل ممنوعیت واردات به صورت غیررسمی و بدون گارانتی از مرزها و بنادر جنوبی کشور وارد می شوند. در مدتی که واردات لوازم خانگی ممنوع شده است تمام ذخایر در انبارها توزیع شده و سهم واردات رسمی در این بازار نزدیک به صفر است. بنابراین به طور معمول کالاها وارداتی در این حوزه بدون گارانتی و ضمانت در ارایه خدمات پس از فروش هستند. اما نکته ای که اینجا باید به آن توجه داشت این است که خریدار ایرانی به دلیل گرانی لوازم خانگی داخلی که آن هم مربوط به گرانی خرید مواد اولیه تولید و اخیرا بسته شدن مرزها برای واردات مواد اولیه است،
سعید عباسی، کارشناس بازار لوازم خانگی در رابطه با ضرورت ارایه گارانتی می گوید: استعلام گارانتی توسط خریدار در حلقه‌های سوم و چهارم زنجیره فروش (خرده فروش به مصرف‌کننده) می‌تواند نقش گلوگاه مبارزه با اجناس تقلبی و قاچاق را ایفا کند. فراهم شدن این قابلیت منوط به راه‌اندازی هرچه سریعتر سامانه جامع گارانتی است و در این صورت اجناس قاچاق و تقلبی در هنگام خرید توسط مصرف‌کننده قابل شناسایی خواهند بود.
وی با بیان اینکه گارانتی در ایران به علت غیر واقعی و تقلبی بودن، اعتبار خود را در اذهان عمومی از دست داده است، گفت: در این زمینه ضعف قانونی نداریم و قانونگذار، الزام ارائه خدمات پس از فروش و گارانتی را به واردکنندگان و تولیدکنندگان گوشزد کرده است. این کارشناس بازار لوازم خانگی افزود: «ماده ۴ قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان» صنایعی از جمله خودرو (سنگین یا سبک)، ماشین‌آلات صنعتی، لوازم خانگی، مصنوعات الکتریکی و وسایل ارتباطی را مکلف به داشتن نمایندگی رسمی و تعمیرگاه مجاز، تأمین قطعات یدکی و ارائه سرویس و خدمات پس از فروش کرده است.
عباس تابش رئیس سازمان حمایت مصرف‌کننده و تولیدکننده، پیش از این در اواخر خردادماه خبر از راه‌اندازی سامانه جامع گارانتی طی ۲ هفته آینده داده و بیان کرد: به منظور کنترل بازار کالاهای سرمایه‌ای، مصرفی و بادوام حتما این اجناس قبل از عرضه باید در این سامانه رجیستر و ثبت شوند تا مردم بتوانند از خدمات پس از فروش بهتری بهره‌مند شوند.
برای بررسی وضعیت بازار لوازم خانگی با رسول جمشیدی، کارشناس اقتصادی گفتکویی را انجام داده ایم که ماحصل آن را در ذیل می خوانید.
- وضعیت بازار لوازم خانگی را چگونه ارزیابی می کنید؟
در حال حاضر تولیدکنندگان داخلی ادعا دارند که می توانند نیاز داخل را تامین کنند. البته با توجه به ممنوعیتی که برای واردات لوازم خانگی وضع شده در مدت اخیر شاهد هستیم که فضا برای تولید داخلی کمی بهتر شده و قرار است کالاهای داخلی به عنوان بازیگر اصلی در بازار حضور داشته باشند. اما مشکلاتی که امروز بر سر راه تولید قرار دارد این امکان را برای حضور صد درصدی به برندهای دخلی نمی دهد. مشکلات ارزی که تولیدکننده برای تامین مواد اولیه از خارج از ایران دارد، همچنین شیوع بیماری که مزید بر علت شده و با بسته شدن مرزهای هوایی و زمینی واردات مواد اولیه را مشکل تر کرده است.
در حال حاضر برای خرید لوازم خانگی اگر سری به بازارهای این کالاها بزنید متوجه خواهید شد که هنوز هم برندهای خارجی حتی برندهایی که از ایران خارج شده اند نیز مشتری بیشتری دارند. به علت مشکلاتی که به آن اشاره شد تولیدات داخلی قیمت های گرانتری دارند و خریدار ترجیح می دهد از برندهای خارجی استفاده کند چراکه تفاوت قیمت چندانی را نمی توانیم در نظر بگیریم. البته با گران شدن نرخ ارز در هفته های اخیر قیمت برندهای خارجی بسیار افزایش یافته وبه همین خاطر در بازار مشتری زیادی دیده نمی شود.
- وضعیت خدمات پس از فروش را در بازار لوازم خانگی چگونه ارزیابی می کنید؟
در حال حاضر حتی با خروج برخی برندها از بازار ایران شاهد هستیم که نمایندگی های این کالاها در بازار ایران وجود دارند و فعالیت آنها برای فروش ادامه داشته است. این سوال در اینجا مطرح می شود که چگونه به رغم ممنوعیت واردات و خروج این برندها هنوز شاهد فعالیت آنها در قالب نمایندگی های رسمی هستیم. این محصولات و کالاها بدون شک از گارانتی و ضمانت لازم برخوردار نیستند و نمی توان به طور قطع از حمایت محصولاتشان صحبت کرد.
برندهای خارجی به دلیل کیفیت کالاهای خود مشتری بیشتری نسبت به برندهای خارجی دارند و این ترجیح خرید کالای خارجی مدت بسیاری است که در فرهنگ ایرانی ها وجود دارد. اما در حال حاضر نمی توان به قطعیت گفت که خدمات پس از فروش برای خارجی ها مانند قبل است. همواره برای حضور مداوم این شرکت ها به رغم خروج شان از کشور هشدار داده ایم و برای پیگیری این وضعیت از وزارت صمت برنامه خواسته ایم که چگونه این برندها در حال دور زدن قوانین کشورمان هستند و آزادانه فعالیت می کنند. برای واردات کالا باید هزینه های گمرکی پرداخت شود اما روند فعالیت کالاهای خارجی لوازم خانگی در کشور اینگونه نیست.
اما با وجود تمام راهکارهایی که تاکنون برای بازار لوازم خانگی و ساماندهی آن ارایه شده تا برخورد با متخلفین وجود نداشته باشد، کاهش قاچاق صورت نمی گیرد. در سطح عرضه برخوردی از سوی بازرسان و نهادهای محصول مشاهده نمی کنیم. محروم شدن مردم از خدمات پس از فروش کالاهای لوازم خانگی یکی از نتایج عدم اجرای قانون است. باید تمام محصولاتی که عرضه می شود، با گارانتی باشند. در قانون حمایت از مصرف کنندگان و قانون نظام صنفی بیان شده که اگر کالایی بدون گارانتی فروخته شود، مشمول کم فروشی می شود. به طور کلی در ایران چندان به خدمات پس از فروش توجهی نمی‌شود و شرایط برای مشتریان به گونه‌ای رقم می‌خورد که هزینه بسیاری را باید در دوره تعمیر بپردازند.
- راهکارهای پیشنهادی شما برای الزام وجود گارانتی و رعایت حقوق مصرف کننده چیست؟
داشتن گارانتی از آنجاییکه که به حقوق مصرف کننده باز می گردد باید به عنوان یک الزام در فرآیند خرید وجود داشته باشد. اینکه در سالهای اخیر به دلیل عدم نظارت کافی و نبود قوانین بازدارنده بسیاری از فرشندگان توانسته اند کالاهای بدون گارانتی را وارد بازار کنند دلیل بر آزادی پایمال شدن حقوق مصرف کننده نیست. اصل تولید باید بر مبنای ارایه خدمات پس از فروش و کیفیت بالا باشد. امروز اگر سامانه جامع اعلام گارانتی در کشور وجود داشت هیچ سودجویی نمی توانست با استفاده از ضعف قوانین از بنادر و مرزها لوازم خانگی وارد کند و بدون گارانتی به خریدار بفروشد.
