چند وقتی است که همکاری صنعت خودرو با دانش بنیان ها رنگ و بو دیگری به خود گرفته است، قطعاتی که تا ماه های پیش واردات آن صورت می گرفت قرار است با همت مجموعه های دانش بنیان ساخته شود و این به منزله حرکت خودروسازان به سمت خوداتکایی است. در این باره با محمدرضا نجفی منش، رییس انجمن صنایع همگن قطعهسازی گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه می آید:
آیا ضرورتی وجود دارد که شرکت های خودروسازی از توان مجموعه های دانش بنیان استفاده کنند؟
این روندی است که در تمام دنیا طی شده است و صنعت خودروی ایران مستثنی از چنین مقوله ای نیست. زمانی که دانش شرکت های خودروسازی و دانش مجموعه های دانش بنیان در کنار هم قرار گیرد به هم افزایی می رسد که نتیجه آن توسعه همه جانبه صنعت خودرو است. صنعت خودرو با در اختیار گذاشتن امکانات خود به مجموعه های دانش بنیان می تواند شرایطی را فراهم کند که شرکت های دانش بنیان با سرعت بیشتری به تولید علم در صنعت خودرو دست پیدا کنند. زمانی که در صنعت خودرو دانش روز مورد استفاده قرار گیرد، دیگر نبود قطعه و یا پایین بودن کیفیت خودرو توجیه پیدا نمی کند چرا که شرکت های دانش بنیان به عنوان یک بازوی قدرتمند می توانند در کنار شرکت های خودروسازی قرار گیرند و این اتفاق در نهایت به نفع مصرف کننده نهایی خواهد بود.
آیا تاکنون همکاری های مشترکی بین خودروسازان و شرکت های دانش بنیان صورت گرفته است؟
بله، همکاری های گسترده ای صورت گرفته اما برای آنکه نتیجه بخشی آن بهتر باشد بایستی همکاری ها مستمر و پیوسته باشد در این صورت نتیجه آن با سرعت بیشتری عاید صنعت خودروی کشور می شود، در خیلی از قطعات خودرو به دانش فنی نیاز داریم لذا چاره ای جز بهره گیری از توان مجموعه های دانش بنیان نیست. قطعه سازان هم از این قاعده جدا نیستند، آنها باید به این سمت حرکت کنند. لذا پیشنهاد می کنم که مثلث همکاری ها بین خودروسازان، قطعه سازان و دانشگاه ها (دانش بنیان ها) شکل گیرد.
چه زمان می توان در قالب پیشنهادی که دادید همکاری ها را آغاز کرد؟
اکنون این اتفاق افتاده است. شرکت های خودروسازی و قطعه سازی با دانشگاه ها و مجموعه های دانش بنیان در حال همکاری مشترک هستند. در گذشته به جهت آنکه کمبود منابع ارزی و تحریم نبود، خودروسازان و قطعه سازان مجدانه همکاری با دانش بنیان ها را دنبال نمی کردند ولی در مقطع فعلی تمام بخش های صنعت مصمم شدند تا از توان نخبگان، دانشگاه ها و دانش بنیان ها استفاده کنند. بروز چنین اتفاق های است که تحریم را به یک فرصت تبدیل می کند.
برای اینکه همکاری بین قطعه سازان، خودروسازان و دانش بنیان ها تقویت شود و در یک راستا کار کنند، چه مجموعه هایی باید پیش قدم شود؟
برای اینکه همکاری ها مستمر و هدفمند شود، وزارت صنعت، معدن و تجارت می تواند نقش آفرین خوبی باشد. وزارت صمت با برگزاری جلسات و اعلام نیازهای طرفین می تواند همکاری ها را ساماندهی کند. سایپا و ایران خودرو به قطعاتی نیاز دارند که ساخت آن با همت مجموعه های دانش بنیان خواهد بود لذا تعریف پروژه های مشترک می تواند کمبود برخی از قطعات را به صفر برساند.
آیا همکاری ها با دانش بنیان ها توسط تولیدکنندگان با جدیت دنبال می شود؟
بله خودروسازان و قطعه سازان در همکاری های خود جدی هستند اما برای آنکه در این بخش پیشرفت ها هماهنگ شود، توصیه می کنم پارک علم و فناوری در تولید قطعات استراتژیک خودرو ایجاد شود. زمانی که ارز، قیمت پایینی داشت قطعه سازان هر قطعه ای را که تولید می کردند امکان رقابت با قطعات مشابه خارجی را نداشت و همین امر باعث می شد خودروسازان برای حفظ قیمت محصولات خود سراغ قطعات خارجی بروند، ولی با افزایش قیمت ارز، تولید در کشور سود ده شده است. بدین جهت سرمایه گذاری در تولید انواع قطعات مطلوب و اقتصادی است.
آیا مجموعه های دانش بنیان قوی در صنعت خودرو داریم؟
خیلی از شرکت های قطعه ساز دانش بنیان شدند و یا یکسری از دانش بنیان ها در صنعت خودرو در حال فعالیت هستند. با ایجاد میز داخلی سازی قطعات که توسط وزارت صمت ایجاد شده و شرکت های خودروسازی که در راستای آن در حال حرکت هستند، ما شاهد حضور مجموعه های دانش بنیان قوی هستیم.
برای اینکه از دانش بنیان ها استفاده بیشتری شود چه توصیه ای دارید؟
سه اقدام در این بخش می توان انجام داد. اول اینکه دانش جدید را خودمان به وجود آوریم؛ دوم آنکه از متخصصان بازنشسته ایرانی خارج از کشور استفاده کنیم و سوم ماشین آلات دست دوم خارجی وارد کنیم تا قطعات مورد نیاز با سرعت بیشتری تامین و ساخته شود. شیوع ویروس کرونا به سیاست گذاران ثابت کرد که بدون بروکراسی های اداری و تشریفات می توان تولید را چند برابر کرد، لذا اطمینان بین طرفین مهم ترین رکن است. از آنجا که در شرایط خاص هستیم امیدواریم که دولت برخی از محدودیت ها را حذف کند تا تولید برخی از قطعات وارداتی میسر شود