فوریت مولدسازی دارایی های دولتی

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، یک تحلیلگر اقتصادی گفت: برای مهار بازار ارز و جلوگیری از افزایش «پایه پولی» فروش سهام شرکت‌های دولتی در بورس که توسط دولت در حال انجام است،‌ راهکاری مناسبی به نظر می‌رسد. میثم رادپور با تاکید بر تاثر شیوع بیماری کرونا به نوسانات اخیر بازار ارز، گفت: بخشی از دلایل نوسانات اخیر در بازار ارز به شیوع بیماری کرونا مربوط است که منجر به تضعیف عرضه در بازار داخلی و همچنین کاهش تولید و سایر فعالیت‌های اقتصادی شده است. وی خاطر نشان کرد: اما مشکل اصلی نوسانات اخیر که نه تنها در بازار ارز بلکه در همه بازارهای داخلی وجود دارد، به حجم انبوه جابه‌جایی‌ها مربوط است. وی با اشاره به نوسان کمتر بازار ارز نسبت به سایر بازارهای موازی تصریح کرد: باید توجه داشته باشیم که این اتفاقات نشان‌دهنده کاهش شدید ارزش پول ملی است و به صورت سیستماتیک و در قالب تورم بر همه بازارها داخلی تاثیر گذاشته است. مشکل اقتصاد ما فقط ارز نیست. ما در این دوره شاهد تحریک تقاضا و تضعیف عرضه هستیم.

رادپورعوامل ایجاد نوسانات اخیر در بازارهای کشور را به دو عامل عمده تحریک تقاضا و تضعیف عرضه تقسیم کرد و توضیح داد: عمده عامل تضعیف عرضه در این ماه‌ها به موضوع کرونا بر می‌گردد که البته پیش از آن هم  عواملی برای تضعیف عرضه مانند تحریم‌ها وجود داشت. این یک واقعیت است که در بیش از یک سال گذشته فروش نفت و مراودات تجاری بین‌المللی کاهش داشته است. این تحلیلگر اقتصادی معتقد است تلاش دولت برای بازگرداندن ارز صادرکنندگان به بازار داخلی می‌تواند تاحدی مشکل تضعیف عرضه را برطرف سازد، اما او مشکل اصلی را تحریک تقاضا توصیف می‌کند: اقتصاددانان نمی‌توانند آنچه که در کشور ما در خصوص پدیده تحریک تقاضا رخ داده است را بر اساس تئوری‌های پولی به راحتی توضیح دهند.

وی افزود: ما می‌دانیم تولید کاهش یافته و از سوی دیگر پایه پولی و نقدینگی هم افزایش داشته، اما این را هم می‌دانیم که این کاهش و افزایش به آن مقداری نیست که بتوانیم این افزایش قیمت‌ها و تحریک تقاضا را صرفا با استناد به آن‌ها تضیح دهیم. رادپور با اشاره به محرک سرعت گردش پول خاطرنشان کرد: برداشت من این است که افزایش شدید سرعت گردش پول عامل مهمی است که می‌تواند این داستان را تا حدی توضیح دهد.

وی توضیح داد: در این شرایط  اگر بانک مرکزی در این اقدام خود برای بازگشت ارز به کشور موفق شود، می‌وان امید داشت که التهاب از بازار ارز بخوابد و این بازار هم تا حدی بر سایر بازارها تاثیر بگذارد، اما همچنان تحریک تقاضا برجای خود باقی خواهد ماند. این فعال بازار ارز برای کنترل بازار، پیشنهاد افزایش نرخ بهره سپرده‌های بانکی را مطرح کرد و گفت: راهکار دیگر این است که نرخ بهره متناسب با نرخ تورم افزایش پیدا کند. اگرچه برای مقابله با رکود در اقتصاد نرخ بهره کاهش پیدا کرد اما این مساله باعث شد پول در بانک‌ها نماند و وارد بازار بشود. با توجه به شرایط کشور این پول به سمت تولید نرفت منجر به افزایش سرعت گردش پول در بازارهای سرمایه، مسکن، طلا و ارز شد. این تحلیلگر اقتصادی برای توقف تحریک بازار پیشنهاد داد: دولت پیش از این در فروش دارایی‌های خود و در فروش اوراق تاخیر داشت، اما در این شرایط پیشنهاد می‌شود برای آنکه ترجیحا پایه پولی افزایش پیدا نکند دولت سهام شرکت‌های خود را در بازار سرمایه عرضه کند و به فروش برساند.

کسری بودجه و واگذاری دارایی های دولت

مهدی پازوکی، اقتصاددان

در بودجه سال جاری دولت ۴۸ هزار میلیارد تومان از منابع را به تحقق فروش دارایی های خود اختصاص داده است و باید برای تامین مالی این بخش از بودجه به روندی که در پیش گرفته ادامه دهد. این اقدام دولت علاوه بر اینکه می تواند بار کسری بودجه را جبران کند نقدینگی را از دیگر بازارهای مالی به سمت بورس می کشاند و می تواند در دراز مدت موجب کاهش قیمت ها شود. امروز بازار ارز با افزایش قیمت ها مواجه است و دولت سعی دارد با این روش این افزایش ها را جبران کند.

دولت در صدد مولدسازی دارایی های خود است و اتفاقا تصمیم درستی اتخاذ کرده و باید این راه را تا اتمام دارایی های خود دنبال کند تا بتوان به مهار نقدینگی و کاهش تورم امید داشت. شیوه ارائه شرکت‌های دولت در بورس به روش ETF روشی بدیع و نو است و درنهایت منبع درآمد خوبی برای دولت می‌شود ولی باید به قیمت واقعی باشد. در حال حاضر درآمدهای نفتی کشور به صفر رسیده و باید به این واقعیت اذعان داشت بنابراین واگذاری شرکت های دولتی و دارایی های دولت نقدینگی را به آن سمت هدایت کرده و استقبال هم از این واگذاری ها رضایت بخش است. دولت می تواند با جذب بخشی از نقدینگی بسیار بالا بخشی از مخارج خود را جبران کند چراکه امروز اقتصاد ایران بدون نفت اداره می شود. شرایطی که دولت در این واگذاری ها ایجاد کرده بخشی از پول وارد به بورس شده و نیاز به چاپ پول جدید نیست و مهم تر اینکه قدرت خرید نیز با این اقدام افزایش خواهد یافت.

بنابراین این واقعیت وجود دارد که درآمدهای دولت به‌شدت کاهش‌یافته است. اگر روزی دولت به دنبال بودجه بدون نفت بود و درست همان زمان نفت را باقیمت ۵۰ دلار در لایحه بودجه آورده بود، امروز قیمت نفت در بازارهای جهانی کمتر از ۲۰ دلار معامله می‌شود و صادرات نفت در دنیا ۳۰ درصد کاهش‌یافته است. از طرف دیگر به دلیل شیوع ویروس کرونا بنگاه‌های اقتصادی با مشکلات جدی مواجه شده‌اند و نیاز به حمایت دولت دارند. این موضوع درآمدهای مالیاتی دولت را تحت تاثیر قرار می دهد. در چنین شرایطی دولت برای تأمین هزینه‌های خود به سمت بازارهای سرمایه رفته است و شاید چاره‌ای جز این نداشته که سهام بنگاه‌های دولتی را در این بازار عرضه کند. البته گاهی نوع تصمیم‌گیری‌ها در کشور نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند. در این شرایط نگرانی این است که امکان دارد به دلیل فوریت و اجبار در این واگذاری ها، به کسب‌وکار و بازار سرمایه در ایران آسیب وارد شود.