هدایت سهامداران به سمت رفتار منطقی

سرمقاله- 

هدایت نقدینگی به بورس ضمن کاهش تورم و التهاب در بازارهای مختلف می تواند محلی باشد برای تامین مالی بخش های مختلف تولیدی در کشور. ابزارهای مختلف مالی در بورس به علاوه عرضه سهام توسط شرکت ها می تواند به عنوان یک تامین مالی آسان و مقبول مورد توجه باشد؛ اما بحث اصلی این است که آنهایی که به عنوان سهامدار وارد بورس می شوند به نیت سهامدار ماندن ورود می کنند یا مقطعی در جهت کسب سود موقت در این مسیر گام برمی دارند. مهم ترین مساله این است که این سهامداران، به سهامداران ماندگار تبدیل شوند. در این حالت ما نگرانی از بحث حباب نخواهیم داشت؛ چراکه ماندگاری باعث خواهد شد که میزان آگاهی، آموزش و کسب اطلاعات توسط سهامداران جدیدالورود افزایش پیدا کند و منطق بر بازار حکمفرما شود. در این حالت حباب یا هیجان به حداقل خواهد رسید. چنین موضوعی نیاز به فرهنگسازی، آموزش توسط سازمان بورس اوراق بهادار و همچنین توسط دولت و رسانه ها خواهد داشت؛ اما در مورد موضوع حباب بایستی گفت که در اقتصادی که میزان نقدینگی آن افزایش پیدا کرده و میزان افزایش نقدینگی آن سالیانه ۲۸ درصد است و در اقتصادی که تورم بالایی دارد حباب همان تورم است و منشأ حباب، تورم است. ما در همه بازارها تورم را شاهد هستیم. در بازار خودرو مگر قیمت ها منطقی است؟ بازار مسکن، طلا، سکه، موبایل و همه کالاها دارای حباب هستند. سهام نیز مثل سایر کالاها تا زمانی که تقاضا برای خرید داشته باشد ممکن است این عرضه و تقاضا باعث افزایش قیمت باشد. طبیعی است اگر ادامه تقاضا روند کاهشی داشته باشد قیمت ها پایین می آید و عرضه و تقاضا این را نشان خواهد داد. ضمن اینکه ملاک تعیین حباب در بورس یا در هر بازاری روندهای گذشته به علاوه به روزرسانی روندهای جدید و مهم تر از همه، مقایسه با سایر بازارهاست. پی بر ای (P/E) بازار مسکن ۳۰ است. فرض کنید در بخش مسکن ۳۰ واحد سرمایه گذاری کنید، پس از یک سال یک واحد سود می کنید. یعنی سود شما یک سی ام مقدار هزینه شما و بهای تمام شده سرمایه گذاری شماست. اما چرا به یک سی ام راضی هستید و پول خود را در بانک نمی گذارید که یک پنجم سود بگیرید؟ دلیل آن تورم و انتظارات تورمی است. بنابراین در بازار بورس هم ما شرکت هایی را داریم که پی بر ای (P/E) بالا و غیرمنطقی دارند و این گونه شرکت ها حباب دارند اما خیلی از شرکت ها هستند که حباب ندارند و پی بر ای (P/E) مناسبی دارند و پی بر ای (P/E) آنها قابل توجه است. معیار دیگر نیز می تواند مقایسه قیمت دلاری بازار بورس نسبت به سال ۹۰-۹۱ باشد. همه اینها نشان می دهد که کلیت بازار به آن مفهوم حباب ندارد؛ اما برخی سهم ها ممکن است حباب داشته باشد و برخی سهم ها هنوز به ارزش ذاتی یا ارزش جایگزینی نرسند. در حال حاضر در بازاری مثل مسکن با اینکه تقاضایی هم در بازار نیست، ما شاهد افزایش قیمت هستیم. در سال گذشته ۵۰ درصد افزایش قیمت مسکن را داشتیم با این حال که میزان تقاضا بسیار نزولی بود. دلیل این اتفاق بحث ارزش جایگزینی است. در بورس هم شرکت ها، زمین و ملک و ماشین آلات دارند که همه آنها براساس ارزش ذاتی یا ارزش جایگزینی بسیاری از شرکت های بزرگ قیمت های آنها قابل توجیه است. اما مساله ای که ما داریم سرعت رشد قیمت سهام در بورس است که این رشد بایستی ملایم تر از وضعیت فعلی باشد؛ اما باید این را لحاظ کنیم که با توجه به کاهش قیمت نفت، موضوع کرونا و کاهش قدرت خرید مردم، کاهش ۴۰ هزار میلیاردی درآمدهای مالیاتی، به هر حال کسری بودجه دولت بالغ بر ۱۵۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود و این باعث می شود که ما شاهد تورم در بخش های مختلف اقتصادی باشیم و دولت برای تامین بودجه خود باید راه های مختلفی را از بخش های مختلف داشته باشد. شاید کم آسیب ترین آنها تامین مالی از طریق بورس است. به هر حال شرکت ها را در بورس واگذار کند و از طرفی نقدینگی به سمت بورس بیاید و از طرف دیگر هم دولت به منابع مالی لازم برسد؛ اما بایستی کمک کنیم که میزان آگاهی و اطلاعات سهامداران بالاتر رود، منطقی تر رفتار کنند و روی سهام بنیادی تر متمرکز شوند.