دلار جهانی بعد از کرونا

سرمقاله- 
درباره این موضوع به دو شیوه متفاوت می شود فکر می کرد. در کوتاه مدت قطعا موضوع کرونا یک تاثیر مثبت دارد روی سهم دلار از کل ذخایر بانک های مرکزی دنیا. زیرا به طرز غیرعادی نیاز به نقد زیاد می شود و واقعا دلار نقش یک رزرو و ذخیره بین المللی را دارد ایفا می کند و با توجه به اینکه شرایطی مثل کرونا باعث می شود که تا حد زیادی نظام ارتباطات جمع شود و آدم ها به سمت نقدی کار کردن بروند به همین خاطر یک انتظار معقول این است که در کوتاه مدت واقعا سهم دلار از کل زیاد شود. فدرال رزرو نیز خیلی درست به این موضوع پاسخ نشان داده است و ضمن اینکه به طرز موثر و گسترده ای بدون اینکه خیلی ذهنش را درگیر این کند که چه پولی را چرا دارد می دهد یعنی با جزئیات خیلی کمتر از بحران سال ۲۰۰۸، دارد به طرز گسترده ای پول می پاشد و حتی این بار بدون اینکه خودش را معطل کند، به محض اینکه فاصله مابین نرخ یورو و دلار و نرخ بازار بین بانکی آمریکا به محض اینکه شروع به زیاد شدن کرد، فدرال رزرو شروع کرد شعبی را به صورت انتخابی برای بانک های مرکزی کشورهای مختلف تعیین کرد و در کوتاه مدت به دلیل نیاز به کش (نقد) و با توجه به اینکه دلار برای همه دنیا در انتقالاتشان یک رزرو است، عملا میزان سهم دلار ممکن است از ذخیره بانک های مرکزی دنیا نسبت به قبل بیشتر هم شود.
اما آیا در بلندمدت هم همین است. دو سوال در این میان وجود دارد که می توانیم در موردش صحبت کنیم. نخست اینکه آیا روند معکوسی که بعدتر باید انجام شود برای کاهش اندازه و سایز ترازنامه فدرال رزرو برای اینکه از یک رکود تورمی (اگر فرض کنیم اقتصاد نتواند با آن سرعت برگردد) احتراز شود آیا می تواند با موفقیت انجام شود؟ درباره بحران ۲۰۰۸ دیدیم که خیلی با موفقیت انجام نشد زیرا وقتی فدرال رزرو عملیات معکوس انجام دادن و نرخ بهره ها را بالا بردن و کم کم ترازنامه اش را کوچک کردن را شروع کرد ، موضوع کرونا آمد و موضوع معکوس شد. البته دقت کنید که خیلی زیانی نکردند زیرا اقتصاد آمریکا و مصرف کننده آمریکایی به خوبی بعد از بحران ۲۰۰۸ برگشته بود برعکس اروپا.
اما درباره اینکه آیا می توانند مجددا این کار را کنند، محل سوال است و کسانی این سوال را مطرح می کنند، این مساله به این موضوع برمی گردد که چقدر بحران کرونا طول می کشد؟ چند بار دیگر و با چه ابعادی فدرال رزرو باید جلوی نکول اعتباری را بگیرد و بعدتر که همه چیز به سر جای خود برمی گردد با چه سرعتی می تواند نقدینگی را از بازار جمع کند با توجه به اینکه مجددا اعتبارات دارند برمی گردند، این سوال اصلی است. یک سوال دیگری وجود دارد و به این برمی گردد که با چه سرعتی موضوع کرونا به پایان می رسد و آن این است که تا کی نیویورک مرکز تامین مالی کوتاه مدت خارجی خواهد بود؟
قطعا اگر بحران کرونا ۴ ماه طول بکشد، این سوال، سوال بیهوده ای است زیرا خیلی از کارها را می توان با دورکاری انجام داد حتی اگر حضوری نباشد و… از طرف دیگر نزدیک ترین کشوری که یک زیرساخت پرداخت نسبتا گسترده دارد یعنی چین، هرگز نشان نداده که می خواهد به طرز موثری کاری کند که به ضرر دلار تمام شود، اما اگر این موضوع خیلی طولانی شد، چه اتفاقی می افتد؟ اگر مثلا به جای ۴ ماه، ما با ۲ سال وقایع اقتصادی طرف باشیم.
یک نکته سوم وجود دارد و آن موثر است بر سایز عملیاتی که فدرال رزرو باید انجام دهد و آن موضوع نفت است. اینکه نفت با چه سرعتی و با چه قیمتی برگردد و آیا آن حجمی از نفت آمریکا که ممکن است تحت فشار کاهش قیمت ها قرار بگیرد آیا اساسا آن حجم برمی گردد یا خیر، آن هم بر شدت و ضعف و زمان موثر است درست همپای کرونا. پس مجموعا ضمن اینکه در کوتاه مدت قطعا نقش دلار تقویت شده، در بلندمدت (اگر فرض کنیم بلندمدتی وجود دارد) سوالات متفاوتی را می شود پرسید.
قیمت جهانی دلار به هر حال در ایران اثر دارد. اما موضوع ما فرق می کند. مثلا وقتی می گوییم فدرال رزرو از بانک های مرکزی دنیا پشتیبانی می کند، درباره ایران وجود ندارد. نه تنها وجود ندارد، بلکه در دسته دو و دسته سه هم این موضوع وجود ندارد. این به ما می گوید احتمالا عوامل متعدد دیگری که مهم ترین آن میزان دسترسی ایران به دلار است در این میان موثر است. در واقع میزان دسترسی ایران به درهم موثر است یا اینکه ایران کلا نوع نگاهش به عملیات ارزی را عوض کند از وجوه مختلف؛ هم از بابت پیام رسان، هم از بابت نحوه پس گیری. آنگاه اساسا داستان متفاوت می شود. اما در ساختار موجود با وجود زیان های مشخصی که برای ما داشته این تغییر نگاه موثر است ولی اهمیت زیادی ندارد زیرا در اولویت نیست.