جولان کدهای بورسی اجاره ای

به گزارش کسب و کار نیوز، به نظر می رسد این روزها بورس تهران حیاط خلوتی برای پولشویی های ذی نفعان شده است. خیلی از مردم نیز در این روز با استفاده از کدهای بورسی دوستان یا خویشاوندان خود از عرضه اولیه سهام شستا عقب نماندند. در واقع کم نیستند افرادی که با پول یا رابطه، کدهای بورسی دیگران را اجاره می کنند و از سود کلان عرضه های اولیه منتفع می شوند.
این روزها بورس تبدیل به بهترین بازار سرمایه‌گذاری شده و اغلب مردم در حال سوار بر موج ورودی به زیر تابلوهای بورسی هستند. کدهای بورسی و دریافت سودهای کلان از این طریق اتفاق جدیدی نیست و بورس با وجود اینکه قوانینی وضع کرد تا جلوی این نوع تخلفات گرفته شود؛ اما موفق نشد. این در حالی است که تاکنون افراد سودجویی با به کارگیری کدهای بورسی بلااستفاده دیگران، سودهای کلانی را به جیب زده اند.

تخلف در مقابل دیدگان سازمان های نظارتی

این روزها در کانال‌های تلگرامی و حتی در بسیاری از سایت‌های فروش سخن از فروش یا اجاره کدهای بورسی بوده و این درحالی است که اصلا نظارتی بر این امر نیست و سکوت سازمان‌های ناظر معلوم نیست که تا کجا ادامه خواهد داشت.

هجوم به کارگزاری‌ها برای دریافت کد بورسی قبل از عرضه‌اولیه شستا

این در حالی است که یک کارمند کارگزاری در گفتگو با «کسب و کار» می‌گوید: «روز دوشنبه و سه شنبه با وجود کرونا، شاید بیشتر از ۵۰ نفر در امور مشترکین کارگزاری ایستاده بودند تا نوبت آنها شود.» حال باید منتظر ماند و دید که آیا سازمان های نظارتی و بورس نسبت به این موضوع واکنشی نشان خواهند داد یا کماکان سکوت پیشه کرده اند؟
از سوی دیگر، اقدامی که سازمان بازنشستگی نیروهای مسلح نیز داشته اقدامی شگفت‌انگیزی است چراکه با ارائه وام برای عرضه‌های اولیه برای بازنشستگان خرید و فروش می‌کند با کد پرسنلی یا نهایت کد ملی چراکه اکثر این قشر، کد بورسی ندارند.

پولشویی با کدهای اجاره ای بورسی

حسین خزلی خرازی، فعال بازار سرمایه
اجاره دادن کد بورسی به دیگران در قبال پول یا با هر شرایط دیگری کاملا جرم است. قانون مبارزه با پولشویی و جرائم سازمان یافته تصریح دارد که افراد اجازه ندارند دارایی های خود را به نام اشخاص دیگری منتقل و با نام اشخاص دیگر خرید و فروش کنند. این کار کاملا جرم است. بنابراین از منظر قانونی اینکه مالکیت کد بورسی با فرد دیگری باشد؛ ولی انتقال دارایی به وسیله شخص دیگری انجام شود مطابق قانون پولشویی جرم است. از منظر اخلاقی، منشأ بسیاری از اختلافات بین افراد و خانواده ها همین کار است. چون معمولا افراد نیز ثبت و ضبط دقیقی ندارند اینجا اختلافات شدیدی به وجود می آید. من یک کد و دارایی در آن دارم و مال من است؛ ولی این کد را نمی خواهم. آنگاه آن را به شخص دیگری می دهم . او هم با کد بورسی من، یک دارایی را می خرد و آن دارایی ممکن است سود یا ضرر کند. تجربه ثابت کرده این کار منشأ اختلافات زیادی است. بنابراین نه توصیه می شود از نظر رفتاری و اخلاقی و نه این کار، کار قانونی است. از نظر مدیریتی و ملی نیز متاسفانه روش عرضه های اولیه ما باعث ایجاد چنین اعمالی شده است و در حال حاضر به حدود ۲ میلیون کد رسیده ایم. شاید بسیاری از این کدها به همین ترتیب در دست یک نفر است که پشت ۵ تا ۱۰ کد از دوستان و اقوامش حضور دارد و عرضه اولیه می گیرد. قطعا باید دستورالعمل عرضه های اولیه به این ترتیب بازنگری شود و کنترل ها در مورد اینکه سوءاستفاده از کد دیگران نشود افزایش پیدا کند؛ اما زیرساخت قانونی این کار نیز نبود مالیات است. در دنیا چرا این اتفاق نمی افتد؟ به خاطر اینکه هر فرد به طور شخصی موظف است که صورت حساب مالیاتی ارائه دهد و بابت تمام سودهایی که در طول سال می کند، موظف است مالیات بدهد. بنابراین برای یک فرد اصلا نمی صرفد که مالکیت حقوقی خودش را به دست دیگران بدهد؛ یعنی من اسمم را به شخص دیگری بدهم و او با اسم من معامله کند. آنگاه سازمان مالیاتی به سراغ من می آید و هم مشکل مالیاتی برای من ایجاد می شود و هم اینکه اگر کشف شود در رتبه اعتباری افراد به شدت اثر می گذارد. بنابراین مجموعه این عوامل به این ترتیب شده که در دنیا سیستم های مالیاتی به گونه ای است که اجازه نمی دهد افراد به نام همدیگر معامله کنند؛ حتی خانه، زمین، ملک، دارایی و دارایی های دیگر.
موضوع دوم، پیامکی است که سازمان بازنشستگی نیروهای مسلح به اعضای خود داده است. این سازمان موسوم به «ساتا» برای عرضه اولیه سهام شرکت آریا ساسول این پیامک را داده و این امکان را ظاهرا دارد فراهم می کند که بازنشسته های تحت پوشش خودش که عمدتا پرسنل نیروهای مسلح هستند، بتوانند از این عرضه اولیه به صورت نقد و اقساط استفاده کنند. این روش، روش بسیار خوبی است. اگر این کار موفق بود و زیرساخت فناوری و اجرایی آن فراهم شد، می شود پیشنهاد داد که دیگر سازمان ها نیز استفاده کنند مثلا صندوق بازنشستگی و شستا می تواند برای موظفی بگیران و بیمه شدگان خود بعدا این کار را انجام دهد، اما نقطه ضعف اجرایی آن، این است که بسیاری از این افراد کد بورسی ندارند. باید به گونه ای این زیرساخت فراهم شود که توسط کد ملی آنها، این دارایی برای آنها خریده شود و بعد از اینکه اقساط آن از آنها کسر شد این دارایی آزاد شود و افراد بتوانند مالک آن شوند. این روش کمک می کند به اینکه در صندوق های بازنشستگی، بازنشسته ها و خانواده هایشان و در سازمان تامین اجتماعی هم بیمه شدگان تامین اجتماعی کمی پس انداز و در سود حاصل از عرضه های اولیه مشارکت کنند.