سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
به گزارش کسب و کار نیوز، برای خرید یک کیلو پیاز باید دلاری خرج کرد تا ریالی! دلالان با سوءاستفاده از کرونا و نبود نظارت دائمی دولت بر بازار قیمت پیاز را به ۱۸۰۰۰ تومان رساندند. این در حالی است که دو هفته پیش بود که همین پیاز به کیلویی ۱۰ تا ۱۱ هزارتومان رسیده و در مغازه‌های سطح شهر کیلویی ۱۱ تا ۱۲ هزارتومان عرضه می‌شد و جواد باقری، عضو اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی گفت: تا ۵ روز آینده قیمت کاهش می یابد.
وعده همانا و افزایش نجومی قیمت پیاز همانا! پیاز را فراموش کنیم و سری به فروشگاه های زنجیره ای بزنیم که این روزها با هجوم مردم روبه‌رو شده اند. در این رابطه با مدیرعامل یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای تماس گرفتیم که در پاسخ گفت: «در چند روز اخیر با هجمه ای روبه‌رو شدیم که در طول امسال بی سابقه بود؛ به طوری که مردم ولع زیادی برای خرید داشتند.» این فرد که خواست نامش فاش نشود افزود: «اعلام خبر ورود کرونا به کشور مصادف بود با هجوم مردم به فروشگاه ما و به نوعی مردم به دنبال آن بودند که کالاهای اساسی را ذخیره کنند.»
فراموش نکنیم که نبود نظارت بر بازار شب عید باعث شده خیلی از اقلام کالاهای اساسی و به ویژه اقلام بهداشتی که این روزها مردم نیاز جدی به آن دارند سر به فلک بکشد و بازارها به محلی برای جولالان دلالان تبدیل شده اند.
کمبود کالاهای اساسی در سوپرمارکت‌های آنلاین
کافی است سری به فروشگاه‌های اینترنتی بزرگ و معروف بزنید. در اغلب آنها کالاهای پروتئینی مثل مرغ، گوشت، ماهی و حتی سوسیس و کالباس موجود نیست. حتی در برخی از این سوپرمارکت‌های آنلاین کالاهایی مثل برنج و روغن هم موجود نیست و دلیل این موضوع خرید بیش از اندازه مردم است. مسئول پشتیبانی یکی از این سوپرمارکت‌ها می‌گوید: «هرسال در اسفند ماه خرید کالاهای شوینده، دستمال کاغذی و… طبیعی بود، اما خرید اقلامی مانند برنج و روغن آن هم برای سه ماه غیرطبیعی است. حجم سفارش کالاهایی مثل مرغ، گوشت و ماهی هم افزایش زیادی داشته و موجودی فروشگاه ما به پایان رسیده است. این افزایش خرید مردم برای خودمان هم جای تعجب داشت و اصلا پیش‌بینی نمی‌کردیم بخواهند به اندازه سه ماه مصرف خود خرید کنند.» به فروشگاه اینترنتی دیگری مراجعه میکنم، این سوپرمارکت آنلاین هم مثل اغلب هم‌صنفان خود کالاهای خوراکی اساسی مثل روغن، برنج،گوشت و مرغ و ماهی را موجود ندارد. با پشتیبانی تماس می‌گیرم و زمان موجود شدن کالاها را می‌‌پرسم که جوابی جز هیچ چیز مشخص نیست را می‌شنوم. پشتیبانی این سوپرمارکت با اکراه به سوالاتم پاسخ می‌دهد و می‌گوید: «آنقدر مردم بیش از نیاز خود خرید کرده‌اند که انبار خالی شده است. چون برای این وضع آمادگی نداشتیم هنوز نتوانستیم موجودی‌مان را افزایش دهیم و مشخص نیست چه زمانی این اتفاق رخ می‌دهد.»
اختلال در ارسال سفارش‌های مشتریان مجازی
کمبود کالا و خالی شدن انبار سوپرمارکت‌های آنلاین تنها مشکل این روزهای این کسب‌وکار اینترنتی نیست. دو سه روزی می‌شود که این فروشگاه‌های آنلاین با اختلال در ارسال مواجه هستند. حتی برخی از این سوپرمارکت‌ها ثبت سفارش هم انجام نمی‌دهند و سفارش نمی‌گیرند. مسئول روابط عمومی یکی از سوپرمارکت‌های بزرگ آنلاین درباره اینکه چرا مشتریان نمی‌توانند سفارش خود را ثبت کنند توضیح می‌دهد: «حجم سفارش از فروشگاه ما طی یک هفته اخیر افزایش ٧٠ درصدی داشت و می‌توان گفت نسبت به همین موقع در‌سال گذشته چهار برابر بیشتر شده است. او همچنین می‌گوید: از آنجایی که هر روز هم درحال معاینه همکاران‌مان هستیم و به افرادی که کوچک‌ترین علایم را داشته باشند اجازه ورود نمی‌دهیم با مشکل کمبود نیرو مواجه شده‌ایم. همین موضوع باعث شده برای ارسال کالاها با مشکل روبه‌رو شویم و موقتا نتوانیم ثبت سفارش‌ها را انجام دهیم. البته تأکید میکنم که موقتا و سعی داریم با تلاش زیاد مشکلات را برطرف کرده و کالاهای مورد نیاز مردم را به دست‌شان برسانیم، چون وظیفه داریم جلوی خروج مردم از خانه‌هایشان را بگیریم و کالاها را با رعایت اصول بهداشتی به دست آنها برسانیم.
در حال حاضر علاوه بر کمبود کالا با مشکل ارسال هم دست‌و‌پنجه نرم می‌کنیم. تعداد پیک‌هایی که داریم در شرایط فعلی پاسخگوی سفارش‌ها نیستند و همین باعث شده سفارش‌ها دیرتر به دست مشتریان برسد.» اختلال در ارسال کالاها گریبان همه سوپرمارکت‌های اینترنتی را گرفته است. آنها حتی اگر هم موجودی انبارهای خود را تکمیل کنند برای ارسال با دردسرهای زیادی مواجه هستند. افزایش سفارش‌ها و بی‌رغبتی برخی از پیک‌ها و رانندگان برای کار کردن در شرایط نگران‌کننده این روزها باعث ایجاد اختلال در ارسال سفارش‌ها به مشتریان مجازی شده است.
رانت و فساد در نظارت بر بازار
سهراب دل انگیزان، اقتصاددان
در باب نبود نظارت بر بازار مساله کاملا مشخص است و همه مشکل اصلی را می دانند. در بسیاری مواقع ما اصلا نمی دانیم مساله چیست. آنگاه که نمی دانیم مساله چیست پیدا کردن راهکار بسیار سخت است. در حال حاضر مساله مشخص است. مساله مشخصا این است که در مواقع بحرانی قیمت کالاهای اساسی دستخوش طمع‌کاری و یا فساد و رانت می‌شود. وقتی مساله مشخص است راهکار دادن به آن معنادار نیست زیرا راهکار نیز مشخص است. برای هر کدام از این مسائل ازجمله رانت و طمع‌کاری قانون مشخص کرده که مجازات آن چیست. رانت از هر نوعی باشد ازجمله رانت اطلاعات، رانت نفوذ و رانت فساد را باید حذف کنند. از طرف دیگر اگر بحث طمع‌کاری است مشخصا احتکار، مسدود کردن مسیرهای اصلی توزیع، افزودن قیمت، ایجاد تقاضاهای کاذب و گسترش تعداد دلالان در زنجیره دلالی است که همه اینها با هم باعث می شود قیمت کالایی که به دست مصرف‌کننده می‌رسد بسیار بالا رود. برای این موارد مشخصا هم قانون برای آن راهکار گذاشته و هم از نظر علمی برای آن راهکار داریم و این راهکار را همه کسانی که در این سیستم کار کرده اند، بلدند. پیشنهاد من این است که اگر دولت و مجمع حاکمیت، قسمت اصلی حوزه اقتصاد، رانت، نفوذ و درحقیقت کنار آمدن با کسانی که ممکن است خرده‌نفوذی زیادی داشته باشند را کنار بگذارد و برخورد قاطع کند قطعا می تواند در حوزه طمع‌کاری کنترل کند. یعنی سوال اصلی این است که تاکنون کدام‌یک از آقایانی که طمع کاری کردند و این گونه مسائل اصلی کالای اساسی را در حقیقت با مشکل مواجه کردند با برخوردهای جدی و معنی‌دار قانونی مواجه شدند؟ تقریبا می شود گفت که چنین برخوردی وجود ندارد؛ یعنی این افراد را می‌گیرند؛ اما به هر علت دوباره آزاد می شوند زیرا مراجع قانونی به هر شیوه ممکن با آنها کنار می آیند و اتفاقا در بسیاری مواقع برای این افراد مشکل پیش نمی آید بلکه مشکل برای منِ کارشناس پیش می آید که چیزی در این باب می گویم و بعد مرا مواخذه می کنند که شما مستندی مبنی بر حرف تان ندارید و به همین دلیل نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی کرده‌اید، تهمت زده اید و مستندات نداشته اید و عملا با این کار خیلی مساله را پیچیده کرده اند. بخش اول مساله اساسا نفوذ است و بخش دوم آن طمع‌کاری.
