اطلاع رسانی منفعلانه ره به جایی نمی برد

سرمقاله – 

نکته اول اینکه در اطلاع‌رسانی ما دو حالت داریم؛ حالت اول اطلاع‌رسانی در شرایط عادی و حالت دوم اطلاع‌رسانی در شرایط بحران است. اطلاع‌رسانی در حالت بحران، پوشش رویدادهایی مثل زلزله، سیل و یا سایر حوادثی است که با بحران همراه است. اطلاع‌رسانی در مورد «ویروس کرونا» نیز به نوعی پوشش بحران است. در حال حاضر در وزارت بهداشت یک قرارگاه برای این موضوع تشکیل شده است. چیزی که بسیار مسلم و قطعی است، این است که در این‌گونه مواقع باید یک ستاد اطلاع‌رسانی بحران نیز تشکیل و همه اخبار لحظه به لحظه در آن منعکس شود. البته تشکیل چنین ستادی به این معنا نیست که اتفاقی رخ داده که بسیار حاد است. هرچند این طرز تفکر در کشور ما وجود دارد که زمانی که نام اطلاع‌رسانی بحران را می‌آوریم، به نظر می‌رسد آن موضوع را بزرگ کرده‌ایم و به آن آب و تاب داده‌ایم. بنابراین باید به مردم آموزش داده شود که بحران به این معنا نیست و اگر چنین ستادی در مورد اطلاع‌رسانی «کرونا ویروس» تشکیل می‌شود، ما بابت این موضوع در حال مخابره لحظه به لحظه اخبار؛ چه در سطح ایران و چه در سطح جهانی هستیم. ضمنا لابه‌لای آن آموزش‌هایی برای پیشگیری نیز انجام شود. این اتفاق به مرور زمان هم مساله را عادی می‌کند و هم مردم را ضمن حساس کردن نسبت به این بیماری، در مسیر پیشگیری می‌برد. گرچه سازمان‌های مرتبط با این موضوع این کار را نکرده‌اند. اشتباه دوم این بوده که اجازه دادیم شایعات هم کار خود را بکند و بعد به‌دنبال آن، یک رفتار واکنشی از ما سر زده است. اطلاع‌رسانی زمانی که به‌موقع انجام می‌شود، شما کنشگر هستید و منفعلانه و واکنشی عمل نمی کنید؛ اما اگر شما از یک رویداد و اتفاق عقب بمانید، میدان را برای جولان اخبار شبکه‌های اجتماعی، فیک نیوز و شایعات باز می‌کنید و جای خود را به رسانه‌های غیررسمی می‌دهید. نکته دوم این است که هرچند تاکنون منابع رسمی در اطلاع‌رسانی عقب مانده‌اند ولی در حال حاضر خود را با این اتفاق آرام آرام همگام می‌کنند؛ ولی از آن طرف رسانه‌های ما نیز حرفه‌ای عمل نکردند. رسانه‌های ما باید به کار تولید خبر بپردازند و حتی زمانی که از سوی مسئولان اطلاع‌رسانی نمی‌شود نیز به تولید خبر بپردازند. باید اطلاعات صحیح را به دست آورد و منتشر کرد. وقتی منتشر شد، ممکن است دیگران اعتراض کنند که چرا منتشر کردید؛ اما او می تواند پاسخ دهد که خبری را منتشر کردم که شما نمی گفتید. به این ترتیب جریان اطلاع‌رسانی شکل می گیرد. یعنی اطلاع رسانی حرفه ای این نیست که منتظر باشیم که منابع خبری اطلاعات را به روی رسانه ها باز کنند؛ این منفعلانه‌ترین رفتاری است که رسانه می‌تواند در این گونه موارد داشته باشد. در موضوع «کرونا ویروس» نیز رسانه‌های ما نباید تماشاچی و منتظر باشند که منابع خبری به آنها اطلاعاتی بدهند و باید کار خود را انجام بدهند.