۴۰۰ استارت آپ در نوبت ورود به کارخانه نوآوری

به گزارش کسب و کار نیوز، اما پشت این نماد روی دیوار بزرگ ساختمان ورودی، تابلوی رنگ‌ورورفته‌ای به چشم می‌آید که معرف تاریخچه قدیمی این ساختمان است؛ «گروه صنعتی آما»، مجموعه‌ای که بزرگ‌ترین سازنده الکترود در ایران و خاورمیانه محسوب می‌شود و حدود ۵۰ سال پیش در این نقطه شکل گرفت که آن زمان خارج از پایتخت بود و سالیان سال در این منطقه و در سوله‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی آجربهمنی آن کارگرانش فعالیت‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی گسترده صنعتی و تولیدی انجام دادند؛ ولی در نهایت باتوجه به توسعه شهر و آلودگی‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی صنعتی و محیط‌زیستی مدیران مجموعه مجبور شدند که این کارخانه و سوله‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی قدیمی آن را رها و مجموعه صنعتی جدید و بزرگ‌تری را چندین کیلومتر آن‌سوتر راه‌اندازی کنند و این‌گونه شد که کارخانه قدیمی ۱۸ هزار متر مربعی «آما» سال ها خالی رها شد و به‌جز مراسم‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ و برنامه‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی خاص به صورت کلی متروک ماند؛ اما در سوی دیگر ماجرا همین خالی بودن کارخانه و سوله‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ بهانه‌ای شد برای گروه دیگری که به‌دنبال فضایی خاص و ویژه می‌گشتند برای اجرای ایده مهم‌شان؛ یعنی «کارخانه نوآوری»؛ کارخانه‌ای که اگرچه جنس فعالیت آن صنعتی نیست؛ ولی ساختار آن حالا در یک کارخانه زیبای قدیمی با فضاهای بسیار متفاوت در حال شکل گرفتن است و فاز اول آن دو سالی است که پا گرفته و به این کارخانه و سوله‌های آن جانی دوباره داده است. برای آشنایی بیشتر روز یکشنبه با اعضای کمیسیون کسب و کارهای دانش‌بنیان اتاق ایران همراه شدیم تا از نزدیک، کارخانه ای که رنگ و بوی فناوری می دهد را ببینیم.
در ابتدای این جلسه افشین کلاهی، رئیس کمیسیون کسب و کارهای دانش‌بنیان اتاق ایران گفت: «یکی از مهم ترین اهداف ما این است که صنعت و اقتصاد را به استارتاپ ها و دانش‌بنیان ها نزدیک کنیم و این جلسه در این راستاست. هیاتی متشکل از اعضای مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان و تشکل‌های همکار و کمیسیون دانش‌بنیان اتاق بازرگانی ایران در این بازدید ما را همراهی می‌کنند و این فرصتی است که مطابق با رسالت اتاق بازرگانی تعاملات شکل بگیرد و ادبیات مشترک میان طرفین ایجاد شود. به‌خصوص برای کسانی که تلاش می کنند جایگزین نسل گذشته اقتصاد کشور شوند، فرصت بزرگی است.» در ادامه رضا کلانتری نژاد مدیرعامل شرکت هم‌آوا نیز گفت: کارخانه‌های نوآوری بازیگران جدید اکوسیستم نوآوری و کارآفرینی هستند که استارتاپ ها و کسب‌وکارهای نوپا و شتاب‌دهنده‌ها را در کنار هم جمع می‌کند و خدمات مورد نیاز و مرتبط با آن‌ها را به‌صورت متمرکز در کارخانه شکل داده و برای حل مسائل مختلف راهکارهای جدیدی ارائه می‌کند. او در ادامه به روند شکل‌گیری شرکت هم‌آوا و سپس کارخانه نوآوری اشاره کرد و گفت: با امکانی که در قانون تجارت برای ادغام شرکت‌ها بدون انحلال آن‌ها وجود داشت برنامه ادغام شرکت‌ها و برندهای مجموعه سرآوا که هر یک فعالیت متفاوتی داشتند آغاز و از درون آنها شرکت هم‌آوا متولد شد. کلانتری نژاد افزود: طی قرارداد همکاری میان شرکت‌ هم آوا و پارک فناوری پردیس، مقرر شد در کنار مشارکت پارک فناوری پردیس در این پروژه کارخانه نوآوری به‌عنوان شعبه‌ای از این پارک در نظر گرفته شود و مدیریت کارخانه و شعب به‌صورت مشترک توسط کمیته‌ای از هم‌آوا و پارک پردیس انجام شود.

فرایند نوآوری فناورانه

او در ادامه اکوسیستم نوآوری فناورانه در کشور را تشریح کرد و گفت: وقتی فرآیند نوآوری فناورانه را بررسی می‌کنیم، این فرآیند از طبیعت شروع می‌شود. گروهی از پژوهشگران دانشگاهی در این گروه فعال هستند، به‌صورت فردی کار می‌کنند و تفکر انتزاعی قوی دارند و نتیجه فعالیت آن‌ها به تولید علم منجر می‌شود که فاقد مالکیت است. سپس دسته دوم هستند که باانگیزه برآورده کردن نیازها فعالیت می‌کنند. این گروه از توانایی علمی برای تولید طرح و فناوری استفاده می‌کنند. این‌ها مخترعان هستند. این دو گروه نگاه تجاری ندارند. او ادامه داد: سومین بخش فرآیند نوآوری جایی است که Patent شکل می‌گیرد و اهمیت پیدا می‌کند. ویژگی که قابلیت فروش دارد. ما بیشتر با این بخش آشنا هستیم یعنی ادغام کردن تکنولوژی‌ها در یک محصول، انجام کار تیمی، قراردادهای حقوقی، ایجاد فضای تجاری با این معنی که با توجه به نیاز مشتری پروژه‌ای طبق یک زمان‌بندی مشخص تعریف شود و غیره.
کلانتری نژاد افزود: در ادامه چرخه آن دسته از محصول و خدماتی وجود دارند که می‌توانند بازار بزرگی جلب کنند، مطلوبیت اقتصادی پیداکرده و در نهایت به نوآوری تبدیل می‌شوند. او یکی از معضلات کشور را دوری فضای فعالیت دو گروهی که دارای نگاه علمی و نگاه تجاری هستند، دانست و گفت: دو گروهی که شامل پژوهش‌های طبیعی و مخترعین می‌شوند با گروهی که فعالیت‌هایشان بر تجاری سازی مبتنی بر نیاز و بازار است، فضای متفاوتی دارند. دولت‌ها به‌اشتباه به صنعت و دانشگاه فشار می‌آورند که با یکدیگر کار کنند درحالی‌که این دو گروه قاعدتا نمی‌توانند با هم تعامل کنند. او افزود: در آمارهای جهانی میان ۱۲۷ کشور دنیا ما در نوآوری به‌طورمعمول میانه هستیم یعنی با ۳۲۶ هزار مقاله در تولید علم رتبه بالایی داریم ولی در بخش تولید Patent و محصول جدید با ثبت ۳۱۷ پتنت نمودار افت شدیدی دارد. نشان می‌دهد شکافی اینجا وجود دارد که باید برای آن فکری کرد. کلانتری نژاد برای رفع این شکاف ایجادشده عنوان کرد: نهادهای حاکمیتی بخش مرتبط با دانشگاه و تولید علم و اختراع را می‌توانند پوشش دهند و بخش خصوصی هم روی کسانی که می‌توانند تکنولوژی را در محصولات جدید به کار بگیرند سرمایه‌گذاری کنند.

گشتی در کارخانه استارت آپ سازی

در ادامه همراه با تیم، سری به این کارخانه زدیم. مشاهده های «کسب و کار» را در ادامه می خوانید. در کارخانه ۱۰ سوله وجود دارد که هر کدام از این سوله ها در یک زمینه تخصصی کار می کنند. هیچ کدام از اینها کارکرد فضای کاری مشترک ندارند. هر کدام از این سوله ها روی حوزه خودشان متمرکزند و تیم هایی که در آن حوزه ها کار می کنند با مدل های مختلف ممکن است در هر کدام از این سوله ها مستقر باشند. مثلا پلنت یک مرکز نوآوری است که فضای کاری اشتراکی دارد ولی آن را به عنوان Cowork اجاره نمی دهد و تیم هایی که می خواهند در حوزه بیمه کار کنند بسته به آن تعاملی که با پلنت دارند می توانند از این فضا استفاده کنند. ممکن است پلنت روی آنها سرمایه گذاری کرده باشد و یک بخشی از آورده غیرنقدی آن فضای کار اشتراکی باشد. ممکن است یک قراری با آنها بگذارد که شما اجازه دارید مستقر شوید و صنعت بیمه را بیشتر بشناسید. ممکن است این افراد نماینده های شرکت های بیمه باشند که برای اینکه دوره های نوآوری ببینند وارد این فضا شوند. بقیه سوله ها نیز همین مدل را دارند. شرکت «علی بابا» نیز دو سوله را در اختیار دارد. «دیجی کالا نکست» نیز یک سوله دارد که مرکز نوآوری دیجی کالاست و روی حوزه هوش مصنوعی کار می کنند.

راهنمای ورود استارت آپ ها به زاویه

مدیر روابط عمومی شرکت هم آوا نیز در این بازدید در پاسخ به سوال «کسب و کار» مبنی بر اینکه استارتاپ ها چگونه می توانند به کارخانه نوآوری وارد شوند، گفت: کارخانه یک فضای عمومی و فضای اشتراکی به نام «زاویه» دارد که فضا اجاره می دهند و استارتاپ ها به سایت زاویه مراجعه می کنند، درخواست می دهند و این برای فریلنسرها و تیم های استارتاپی با هر تنوع کاری است. استارتاپ ها برای ورود به کارخانه به چند قسمت تقسیم می شوند. دسته اول کسانی هستند که نمی خواهند کاری را با کسی شریک شوند و فقط می خواهند از این فضا استفاده کنند. بنابراین به سایت زاویه می روند و فرم آن را پر می کند و به هر کسی وقت می دهند. البته ما الان ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر در نوبت داریم. پس در مرحله اول در سایت زاویه که فضای کار اشتراکی است، درخواست خود را پر می کند. مدت زمانی که می خواهد از این فضا استفاده کند را می گوید و فقط از این فضا استفاده می کند. اما اگر می خواهد کسی از او حمایت کند یا اینکه در دوره شتابدهی حضور یابد باید ببیند در کدام حوزه است. مثلا اگر حوزه او حوزه مالی و بیمه باشد ممکن است با توجه به ایده اش از او به صورت رایگان استفاده شود. مثلا بگویند رایگان از این فضا استفاده کن. اما اگر حوزه معماری و شهرسازی باشد اگر در فضای ۷ و ۸ باشد بسته به شرایط، شاید در حال حاضر پول بگیرند. قبلا جا داشتند اما الان تیمی که در حوزه بلاکچین، فناوری های پرداخت، فناوری های مالی طرح یا ایده ای داشته باشند همین الان جذب استارتاپ ها هستند. یعنی در حال حاضر طرح استارتاپ یک بررسی اولیه توسط ما می شود و آن را آماده می کنیم که چگونه به سرمایه گذار ارائه کند، واقعا اگر طرح او خوب باشد همین الان پشت سیستم می نشیند و حتی پولی هم به او می دهند که تا پایان سال هزینه های خود را تامین کند. پس از پایان سال، تیم او که شکل گرفت و محصول او بیرون آمد عملا خودش یک شرکت بزرگ دارد که قوانین فروش دارد و اولین نفرهم شرکت انفورماتیک، خدمات او را از او می خرد.