۵٠ سال درجا زدن صنعت چرم

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، صنعت چرم ایران به دلیل وجود ظرفیت های بسیار زیادی که در کشور وجود دارد می توانست پله های ترقی را خیلی زود در بازارهای جهانی طی کند و علاوه بر مشتریان بسیاری که داشته مشتریان ثابت و ارزآوری بسیار بالایی برای کشور رقم بزند. آمارها حاکی است که تولیدکنندگان رغبت گذشته خود را نسبت به چرم طبیعی تبریز از دست داده‌اند چرا که چرمی با کیفیت پایین‌تر از نظر اقتصادی صرفه بیشتری دارد. در این میان کمبود مواد اولیه، مشکلات گمرکی و امور مالیاتی هم از جمله مواردی است که تولیدکنندگان از آن ناراضی هستند و در کنار ورود کفش‌های خارجی بی‌کیفیت وضعیت این بازار را با آشفتگی‌هایی مواجه کرده است.
رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان سالامبور و چرم ایران ضمن گلایه از بى‌توجهى دولت به صنعت ارزآور چرم بیان کرد: دولت با وضع عوارض براى این صنعت، منجر به افت ١۶٠میلیون دلارى صادرات چرم شد. محمد لاهوتى با تشریح جزییات انواع چرم، درباره سهم چرم ایران در بازار جهانى توضیح داد:چرم به دو بخش سنگین و سبک تقسیم می‌شود، چرم سنگین و یا گاوی برای تولید کیف و کفش و بعضا مبلمان استفاده می‌شود و چرم سبک به خاطر لطافتی که دارد برای کیف، کفش و البسه مورد استفاده قرار می‌گیرد که جزو چرم‌های گران قیمت است. او ادامه داد: در گذشته سهم کشور ما در استخصال پوست خام سبک، حدود ۵.۵درصد بازارهاى جهانی بود که حالا به دلیل افزایش قیمت گوشت و افت توان خرید مردم و کاهش کشتار، این سهم کاهش یافته است؛ همچنین چرم سنگین ما نیز نیم درصد سهم جهانی را در بر داشت؛ این در حالی است که داشتن یک درصد از سهم منابع جهانی یک مزیت جدی محسوب مى شود ولی ما طی ۴ دهه گذشته نتوانستیم از ظرفیت ۵.۵درصدی چرم سبک استفاده بهینه کنیم.

واحدهای تولیدی چرم به انبارهای متروکه و ساختمان‌‌های مسکونی تبدیل شده اند
رییس کنفدراسیون صادرات ایران اضافه کرد: علت سرمایه‌گذاری در این نوع چرم طی دهه ۴٠ این بود که ما قبل از انقلاب با مسئله ممنوعیت واردات پوست به دلیل ذبح شرعی مواجه نبودیم و بدلیل موقعیت جغرافیایی کشور با هدف بازارهای پیرامونی صورت گرفت، تا جاییکه ایران در اواخر دهه ۴٠ به یکی از برندهای مهم منطقه‌ای در تولید چرم سنگین تبدیل شد تا جاییکه پوتین ارتش سرخ شوروی توسط کفش ملی ایران تامین مى شد. لاهوتى خاطرنشان کرد: در همان زمان برنامه‌هایی برای تولید چرم سبک نیز در دستور کار قرار گرفت و در این راستا اواسط دهه ۵٠ چندین کارخانه سبک براى تولید این نوع چرم تاسیس شد؛ چرم مغان، خراسان، لراسان، خزر خزر و بلّا کارخانه‌های تولیدکننده چرم سبک قبل از انقلاب بودند. او با اشاره به علت توقف تولید چرم سبک، اظهار کرد: زبر ساخت های مورد نیاز پوست تا محصول چرمی ایجاد شد و در شرف راه اندازی و بپوستن به بازارهای جهانی بودیم که با آغاز انقلاب اسلامی تمامی این واحد‌ها مصادره و‌متعاقبا با ملی شدن صنایع و روی کار آمدن مدیران دولتی این واحدها به مرور زمان ورشکسته، واگذار و امروز بجای واحد های تولیدی فعال یا انبارهای متروکه و یا به ساختمان‌‌های مسکونی تبدیل شدند.
رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان سالامبور و چرم با گلایه از غفلت دولت از صنعت تصریح کرد: در این زمینه نیز بعد از اتمام جنگ تحمیلی و شروع سازندگی نیز نه تنها از این بخش حمایتی صورت نگرفت بلکه با الزام واحدهای تولیدی صنایعی در جنوب تهران، به شهرک صنعتی چرمشهر ورامین با مشکلات جدی مواجه کرد. لاهوتى گفت: تا قبل از سال ٧٣ با تخصیص ارز ترجیحی به صنایع و ورور خطوط تولید جدید واحدهانوسازی گردید شد اما در سال ۷۳ درست زمانیکه واحدهای چرمسازی به شهرک چرمشهر منتقل گردید حمایت ارز ترجیحی قطع و نرخ ارز آزاد شد؛ بنابراین اکثر واحدها به خاطر کمبود منابع قادر به تجهیز خود نشدند و در حال حاضر واحدهای چرم سبک ما فاقد تجهیزات لازم و‌یا خطوط فرسوده و‌قدیمی هستنند که امکان تولید محصول مرغوب صادراتی را ندارند لذا ایران کماکان در بحث چرم سبک، صادرکننده سالامبور و وت‌بلو یعنی مواد واسطه ای تولید و‌ نیمه ساخته هستیم و هنوز نتوانسته ایم از این ظرفیت عظیم محصول نهایی را تولید کنیم. این فعال بخش خصوصى به یکى دیگر از اقدامات مخرب دولت در صنعت چرم اشاره کرد و افزود: در سال ۹۰ دولت برای حمایت از صنایع چرم داخلی و جلوگیری از صدور کالا‌های نیمه ساخته، اقدام به وضع عوارض کرد که عملا این کار به جای اینکه از تولید حمایت کند، صرفا منجر به پرداخت میلیاردها تومان عوارض بى نتیجه توسط صادرکنندگان و بدهکار شدن تولیدکنندگان شد و این در حالی است که بازار داخل کمتر از ۱۰ درصد توان جذب پوست استحصالی را دارد و ۹۰ درصد مازاد نیاز داخلی داریم‌.

درآمدزایى میلیاردى دولت با نابودى صنعت چرم

لاهوتى افزود: همچنین بر اثر این سیاست، صادرات ٢٠٠میلیون دلاری سالامبور، وت‌بلو و چرم سال ۹۰ به کمتر از ۵۰ میلیون دلار در سال ۹۷ رسید؛ و در مقابل تا کنون بالغ بر ١٠٠میلیارد تومان عوارض صادراتی به دولت پرداخت شده و یک ریال آن تاکنون به صنعت برنگشته و عملا عملا با شعار حمایت و ‌وضع عوارض بجای پیشرفت، زمینگیر شد. به گفته لاهوتى، همچنین واحدهای موجود در شهرک صنعتی چرم شهر که قطب تولید چرم سبک کشور محسوب می‌شود، بالغ بر ۱۲۰ واحد احداث شده که متاسفانه در حال حاضر به خاطر دلایل گفته شده، کم‌تر از ۵٠ واحد فعال در این منطقه حضور دارند که البته آن‌ها نیز به صورت نیمه ظرفیت و فصلی کار می‌کنند.

منبع بسیار ارزشمند ارزآوری در حال از دست رفتن است
جواد حسینی خواه، فعال و تولیدکننده صنعت چرم

صنعت چرم یکی از سوآورترین صنایع در سطح جهان است. در حالیکه در کشورهای دیگر امروز از اهمیت و نقش بسیار بالای این صنعت در درآمدزایی و ارزآوری باخبر شده اند کشور ما نزدیک به نیم قرن است از این صنعت درآمدزایی کرده است. البته تمام تلاش هایی که تا به امروز برای صنعت چرم کشور انجام شده به دلیل برخی سهل انگاری ها و بی توجهی ها در حال از بین رفتن است. البته مشکل کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش در زمان کنونی مهم ترین مشکل این صنعت بوده و رکود بازار هم این موضوع را تشدید کرده است. با اینکه بسیاری از مشکلات را پشت سر گذاشته ایم، مشکل سرمایه در گردش هنوز هم وجود دارد. همین عوامل سبب شده تا شاهد درجا زدن صنعت چرم ایران باشیم. صنعتی که در بازارهای جهانی همواره حرفی برای گفتن داشته است. ارز در اقتصاد ما تاثیر بسیار زیادی داشته و دارد و هرگاه شاهد تقویت منایع ارزی بوده ایم رشد اقتصادی تقویت شده است. امروز صادرات در این حوزه افت دارد و منبع بسیار ارزشمندی برای ارزآوری در حال از دست رفتن است. همچنین تولید محصولات چرمی به این دلیل که هنر دست است، نرخ اشتغال زایی بالایی دارد و می تواند بسیاری از مشکلات اشتغال را برطرف کند. باوجود این موضوع تا به حال حمایت خاصی از سوی دولت صورت نگرفته است.