انحصار و رانت آفت اشتغال

سرمقاله

انحصاری که در برخی مشاغل به وجود آمده است در نتیجه واگذاری برخی امتیازات به افرادی خاص است. اشتغالزایی زمانی معنای واقعی به خود می گیرد که اعطای مجوزها در مسیر قانونی و درست خود پیش برود. متاسفانه به علت اعطای مجوز براساس رانت و امتیاز، اقتصاد کشور گرایش بیشتری به انحصاری شدن پیدا کرده و این چالش در آینده ای نزدیک
می تواند آثار و پیامدهای بدی داشته باشد. هرگاه انحصاری شکل بگیرد، اعضای آن صنف که از موهبات انحصار بهره‌مندند، سعی می‌کنند برای شرایطی که ایجاد کرده‌اند، توجیه بیاورند. در شرایط حاضر به جای اینکه به دنبال بهبود فضای کسب و کار باشیم شاهد اتحصار در مشاغل حرفه ای هستیم که افرادی خاص را در بر می گیرد و برای افراد خاص و مشاغل خاص مجوز فعالیت صادر می شود. نهادهای نظارتی در این رابطه می توانند نقش بسیار مهم و غیرقابل انکاری را داشته باشند. برای رونق اقتصادی نیاز به رونق تولید داریم و باید اشتغالزایی در سطح وسیعی وجود داشته باشد. درغیر این صورت نمی توان به رشد اقتصادی دست پیدا کرد.
انحصار و رانت آفت اشتغالزایی هستند و هم اکنون در کنار مشکلات بسیاری که بر سر راه اشتغالزایی وجود دارد انحصارردایی از مشاغل حرفه ای نیز باید در دستور کار قرار بگیرد. امیدواریم روزی برسد که توجه به انحصارگری از طریق مجوزهایی که به ظاهر قانونی است اما ماهیتی غیرقانونی دارند و مخل کسب و کار در کشور هستند صورت بگیرد. واقعا در رابطه با انحصار مشاغل باید راهکار ارائه شود. محدود کردن برخی امتیازات به خویش و نفی آن از دیگران معضل کنونی اقتصاد ایران است. به‌عبارت دیگر، اعمال محدودیت برای ورود افراد به برخی مشاغل با هدف دستیابی صاحبان آن شغل به امتیازات بیشتر، نوعی انحصارطلبی است که موجب می‌شود علاوه‌ بر افزایش تعداد بیکاران، باعث کاهش سرانه این مشاغل نسبت به رشد جمعیت شود. پزشکان و وکلا در انحصار پیشرو هستند. البته صنف پزشکان و دندان‌پزشکان در انحصارگری حتی فراتر از کانون وکلا عمل کرده اند و از ابتدا امکان ورود دانشجو به دانشگاه‌های علوم پزشکی را محدود کرده اند.