سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، دندانپزشکی نیز وضعیتی مشابه پزشکی دارد. سرانه ایران ۶.۳۵ دندانپزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر و متوسط سرانه دندانپزشکان در کشورهای گروه بیست ۷۰ نفر است. مشابه پزشکی علت سرانه کم دندانپزشک نیز پایین بودن ظرفیت آموزش است. حدود ۷۰ هزار نفر وکیل در کشور فعال هستند که محاسبه شاخص سرانه آن نشان می‌دهد به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر فقط ۷۶ وکیل وجود دارد. به‌طور متوسط این شاخص در دنیا برابر ۲۴۰ وکیل به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است. این اختلاف حاکی از کمبود وکیل در کشور است.
علت کمبود وکیل تعیین ناکافی ظرفیت آزمون وکالت توسط کانون وکلا است. در کشورهایی که وضعیت مناسبی دارند صلاحیت علمی، معیار قبولی در آزمون بوده و ظرفیت به عنوان عامل محدودکننده تعیین نمی شود. در ایران ۷ هزار و ۶۱۷ دفتر اسناد رسمی فعالیت می‌کنند که تعداد آن‌ها در ده سال گذشته ثابت مانده است. مقایسه سرانه ۵۲.۹ دفتر به ازای ۱۰۰ هزار نفر ایران با کشورهای دارای نظام حقوقی مشابه مانند فرانسه با سرانه ۸۲.۱۳، حاکی از کمبود دفاتر اسناد رسمی در کشور است. همانند بازار خدمات حقوقی ظرفیت پذیرش پایین آزمون سردفتری موجب ایجاد شرایط انحصاری در این بازار شده است.
انحصار و رانت آفت اشتغالزایی
علی سعدوندی، اقتصاددان
انحصاری که در برخی مشاغل بوجود آمده است در نتیجه وگذاری برخی امتیازان به افرادی خاص است. اشتغالزایی زمانی معنای واقعی به خود می گیرد که اعطای مجوزها در مسیر قانونی و درست خود پیش برود. متاسفانه به علت اعطای مجوز براساس رانت و امتیاز، اقتصاد کشور گرایش بیشتری به انحصاری شدن پیدا کرده و این چالش در آینده ای نزدیک می تواند آثار و پیامدهای بدی داشته باشد. هرگاه انحصاری شکل بگیرد، اعضای آن صنف که از موهبات انحصار بهره‌مندند، سعی می‌کنند برای شرایطی که ایجاد کرده‌اند، توجیه بیاورند.
در شرایط حاضر به جای اینکه به دنبال بهبود فضای کسب و کار باشیم شاهد اتحصار در مشاغل حرفه ای هستیم که افرادی خاص را در بر می گیرد و برای افراد خاص و مشاغل خاص مجوز فعالیت صادر می شود. نهادهای نظارتی در این رابطه می توانند نقش بسیار مهم و غیرقابل انکاری را داشته باشند. برای رونق اقتصادی نیاز به رونق تولید داریم و باید اشتغالزایی در سطح وسیعی وجود داشته باشد. درغیر این صورت نمی توان به رشد اقتصادی دست پیدا کرد.
انحصار و رانت آفت اشتغالزایی هستند و هم اکنون در کنار مشکلات بسیاری که بر سر راه اشتغالزایی وجود دارد انحصارزدایی از مشاغل حرفه ای نیز باید در دستور کار قرار بگیرد. امیدواریم روزی برسد که توجه به انحصارگری از طریق مجوزهایی که به ظاهر قانونی است اما ماهیتی غیرقانونی دارند و مخل کسب و کار در کشور هستند صورت بگیرد. واقعا در رابطه با انحصار مشاغل باید راهکار ارائه شود. محدود کردن برخی امتیازات به خویش و نفی آن از دیگران معضل کنونی اقتصاد ایران است.
به‌عبارت دیگر، اعمال محدودیت برای ورود افراد به برخی مشاغل با هدف دستیابی صاحبان آن شغل به امتیازات بیشتر، نوعی انحصارطلبی است که موجب می‌شود علاوه بر افزایش تعداد بیکاران، باعث کاهش سرانه این مشاغل نسبت به رشد جمعیت شود. پزشکان و وکلا در انحصار پیشرو هستند. البته صنف پزشکان و دندانپزشکان در انحصارگری حتی فراتر از کانون وکلا عمل کرده اند و از ابتدا امکان ورود دانشجو به دانشگاه‌های علوم پزشکی را محدود کرده اند.
