سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، آخرین خبر بارگذاری شده در سامانه توزیع کاغذ و زینک که توسط تعاونی ناشران ایران آشنا به منظور ارائه کاغذ و زینک به ناشران کشور راه‌اندازی شده است مربوط به ۲۷ تیر ماه است و این یعنی قریب به سه ماه خاموشی این سامانه و کارگروه درباره فرجام توزیع کاغذهای دولتی. کاغذهایی که با قول وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال آینده نیز به صورت حمایتی و با ارز ۴۲۰۰ تومانی با تایید واردکنندگان از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صمت برای مصرف نشر وارد کشور می‌شوند. اما علت این سه ماه خاموشی این سامانه و توزیع نشدن کاغذ در میان ناشران چیست و یا شاید علت چراغ خاموش اجرا کردن این مهم؟
فرجام کاغذهای تقاضا شده برای چاپ کتاب در کشور از سوی ناشران و نیز آنچه واردکنندگان برای توزیع میان ناشران اقدام به ثبت و واردات آن کرده‌اند چه شده است؟ آیا یک شوک تازه قیمتی در بازار در انتظار این محصول است؟
اما بررسی‌های آماری نشان می‌دهد در سال ۹۶ واردات حوزه نشر و کاغذ درمجموع ۴۴۴ میلیون تن بوده که این میزان با افزایش ۳۹ درصدی در سال ۹۷ به حدود ۶۱۸ میلیون تن رسیده است. همچنین ارزش واردات این حوزه در سال ۹۶ بیش از ۴۵۸ میلیون دلار بوده که در سال ۹۷ به ۷۰۰ میلیون دلار رسیده است. به‌عبارت دیگر، طی یک‌سال گذشته واردات حوزه کاغذ به‌لحاظ ارزش با افزایش ۵۲ درصدی مواجه بوده است. در این زمینه آمار ارائه‌شده از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۹۷ نشان می‌دهد از مجموع ۶۱۸ میلیون تن واردات حوزه کاغذ، ۲۰۰ میلیون تن آن به ارزش ۶۰ میلیون دلار به کاغذ اختصاص داشته که با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور شده، اما تنها ۲۳ هزار تن از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ۶ ماه دوم سال توزیع شده است.
در همین حال فهرستی از اسامی افرادی که در قالب اشخاص حقیقی یا حقوقی ارز دولتی برای واردات کالایی مشخص دریافت کرده‌اند از سوی بانک مرکزی منتشر شد. در این فهرست دریافت‌کنندگان ارز دولتی یا کالایی وارد نکرده بودند یا کالایی غیر آنچه مشمول ارز دولتی می‌شده وارد کردند یا کالای مورد نظر را وارد کرده، اما در بازار توزیع نکردند. این اتفاق موجب شد علاوه‌بر موضوع رانت در بخش کاغذ، موضوع احتکار کاغذ نیز در رسانه‌ها مطرح شود. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که عدم نظارت بر روند واردات و ارز تخصیص‌یافته به کالاهای وارداتی از سوی دولت اصلی‌ترین دلیل ایجاد رانت‌های کلان و احتکار‌های بی‌حساب و کتاب و در نهایت گرانی کالاهای اساسی است. با این پاسخ و با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از این کاغذها در ماه‌های میانی تابستان خریداری شده است، شوک قیمتی کاغذ در بازار نشر گزینه‌ای محتمل به نظر می‌رسد که باید انتظار آن طی روزها و ماه‌های آینده را کشید.
بازار کاغذ در شرایطی نیست که برای ترخیص کاغذها دست دست کنند
سیدحسین میرباقری، رئیس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا
از زمانی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توزیع کاغذ را بر عهده گرفته، قیمت در بازار سه برابر شده است و این نشان از ناکارآمدی سیاستگذاری این وزارتخانه در بازار دارد. این در حالی است که واردکنندگان اکنون ملزم هستند که کاغذهای وارداتی خود را به این وزارتخانه تحویل دهند و در مقابل، توزیع کنندگان تخصصی صنفی کنار گذاشته شده‌اند. چطور کاغذی که با ارز دولتی وارد شده و جزو کالاهای اساسی است، سر از بازار آزاد در می‌آورد جای تعجب دارد. در حالی که وزارت ارشاد می‌گوید کاغذ را فقط به ناشران می‌دهد، کاغذ وارداتی با قیمت آزاد در بازار به وفور وجود دارد. به هر حال این سیاستگذاری باید اصلاح شود.
از طرفی دیگر باید تکلیف کاغذهای مانده در گمرک مشخص شود. وضعیت بازار کاغذ در شرایطی نیست که برای ترخیص کاغذها دست دست کنند. از طرفی خبر موافقت با ترخیص کاغذها منتشر می شود و از طرفی دیگر این محموله ها همچنان در گمرکات مانده اند. مدت‌ها است که کاغذ چاپ و تحریر در تأمین بازار دچار مشکل است و واحدهای تولیدی کشور نمی‌توانند کاغذ تولید کنند؛ بنابراین تولید داخلی تقریباً نداریم و عمده واحدهای کاغذسازی که در این زمینه فعال بودند، اکنون تعطیل شده یا به سمت تغییر کاربری رفته‌اند.
تخصیص ارز به واردکنندگان مواد اولیه نیز همچنان دچار مشکل است و البته واردات کاغذ هم به راحتی انجام نمی‌گیرد و مشکلاتی را پیش رو دارد، بنابراین بازار همچنان ملتهب است. این شرایط نشان می‌دهد که باید نوع سیاست گذاری در زمینه بازار کاغذ اصلاح شده و ریل‌گذاری به نحوی تغییر یابد که تولید کاغذ چاپ و تحریر که زیرساخت‌های آن در کشور وجود دارد و قابلیت تولید کاملاً فراهم است، رونق گیرد. چراکه روش‌های کنونی به هیچ عنوان مناسب نبوده و سیاست‌گذار مربوطه در این زمینه نتوانسته موفق عمل کند.
