صادرات بی بهره از افزایش نرخ ارز

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، در همین رابطه وزیر صنعت در ابتدای سال با اشاره به وضعیت صادرات و عدم انتفاع آن از گرانی ارز گفت: از آنجایی که صادرات اهمیت دارد، باید مبلغ مشخصی را برای ایجاد این زیرساخت‌ها تخصیص دهیم و از نمایندگان مجلس درخواست کرد تا با تخصیص اعتبار برای این منظور، به حل مشکلات و تقویت زیرساخت‌های صادرات کمک کنند. اما هنوز گام عملیاتی و جدی برای حل مشکلات زیرساختی حوزه صادرات برداشته نشده است و به اعتقاد فعالان حوزه صادرات کم کم باید شاهد تضعیف صادرکنندگان صاحب نام و تجار شناسنامه دار از این حوزه باشیم.
هنوز این سوالات وجود دارد که دولت در قبال صادرکنندگان و برای انتفاع آنان با وجود نیازی که به ارزهای صادراتی دارد، چه کاری باید انجام دهد؟ چرا صادرات از فرصت گرانی ارز بهره نبرد؟ و آیا با وجود تحریم‌ها قادر به تغییر شرایط به نفع صادرات خواهیم بود؟
بر اساس تحلیل داده‌های گمرک کشور تراز تجاری آبان ماه نیز مانند پنج ماه گذشته آن منفی شد و شکاف ارزش صادرات و واردات کشور بیش از ۵۰۰ میلیون دلار محاسبه شده است. رقم صادرات غیرنفتی کشور به ۲۷ میلیارد رسیده و براساس داده‌های آماری گمرک ایران، میزان صادرات غیرنفتی کشور در پایان ۸ ماهه سال جاری از لحاظ وزنی به بیش از ۸۸ میلیون و ۳۶۰ هزار تن رسید که نسبت به ۷۵ میلیون و ۸۸۴ هزار تن ۸ ماهه سال ۹۷ رشد ۱۶ درصدی را نشان می‌دهد. از لحاظ ارزش نیز میزان صادرات غیرنفتی کشور در ۸ ماهه امسال به ۲۷٫۴ میلیارد دلار بالغ شده است .که هر چند نسبت به سال گذشته، افزایش داشته، با این وجود این آمار با توجه به توقعی که از سود و ارزش کل صادرات وجود دارد، قانع کننده نیست و رقم صادرات نیز نسبت به واردات، همچنان ناخوشایند است.
آخرین آماری نیز که از صادرات در مهرماه منتشر شد حاکی از افت ارزش صادرات بود. برای مثال صادرات غیرنفتی کشور طی ۶ ماه نخست امسال علی‌رغم اینکه از نظر وزنی ۲۲.۵ درصد افزایش داشته اما از نظر ارزشی ۱۰.۵۵ درصد کاهش داشته است.
از طرفی آمار صادرات در ابتدای سال جاری نیز نشان از کاهش صادرات دارد. بر اساس آمار کل صادرات غیرنفتی کشور به نسبت مدت مشابه سال قبل ۱۸ درصد افت کرده است. یعنی با گذشت ۸ ماه از سال نه تنها ارقام صادراتی امیدوارکننده نیست، بلکه تراز منفی کشور نیز ادامه‌دار است.

حمیدرضا صالحی، دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته

صادرات قدرت رقابت ندارد

زیرساخت‌های ما در حوزه اقتصاد کلان همواره واردات محور بوده است. حتی اگر به طور دقیق به اسناد گمرک نگاه کنیم، شاهد عنوان دروازه ورودی هستیم نه دروازه خروجی و این مسئله نشان می‌دهد به دلیل اینکه اقتصاد ما متکی به درآمدهای نفت بوده و عمدتا از این مسیر دخل و خرج کشور به دست آمده، تلاشی برای بهبود شرایط صادرات فراهم نشده است. از سویی در شرایط فعلی ما در شرایط تحریمی به سر می‌بریم و این شرایط مانع ارتباط آسان صادرکنندگان ما با کشورهای دیگر و مبادلات بانکی مابین آنها خواهد شد. در حالی که از سوی دیگر صادرکنندگان تحت فشار مسئولان برای بازگرداندن ارز به سامانه نیما هستند.اما ارز مورد نیاز صادرات از بازار آزاد تامین می‌شود. موضوع دیگر کم کاری‌ها در قبال بازارهای صادراتی همسایگان است. هر چند روند صادرات به کشورهای همسایه به ویژه عراق نسبتا مثبت شده بود و رقم صادرات به این کشور تا مرز ۱۳ میلیارد دلار هم رسیده بود، اما مشکلات اخیر و اعتراضات در عراق مسیر مثبت را تغییر داد که معلوم نیست در ادامه به چه صورت باشد. مسئله اساسی صادرات در کشور ما این است که این بخش مهم هیچ متولی مشخصی ندارد. بخش‌های مختلف در این حوزه به صورت پراکنده فعالیت دارند، در حالی که لازم است همگی آنها در قالب یک نهاد متمرکز شوند. از سویی در این شرایط دولت باید تلاش کند تا قدرت رقابت صادرات بالا برود. کشورهایی مثل ترکیه در این راستا اقدامات زیادی انجام می دهند و اگر لازم باشد رئیس جمهور کشور آنها در بازار صادراتی حضور پیدا خواهد کرد. اما در کشور ما با وجود اهمیت حوزه صادرات هیچ گام جدی برای آن برداشته نشده است.