تکانه تورمی گرانی بنزین

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، براساس تصمیمی که در شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران سه قوه گرفته شد، بنزین سهمیه‌بندی شد و از این پس ۶۰ لیتر بنزین سهمیه‌ای به قیمت ۱۵۰۰ تومان و بنزین آزاد ۳۰۰۰ هزار تومان ارائه می‌شود. به گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت به خانوارهای از یک نفر تا ۵ نفر، به میزان ۵۵ تا حداکثر ۲۰۵ هزار تومان کمک معیشتی پرداخت خواهد کرد.
اگرچه در صحبت‌های مسئولان در بخش‌های مختلف از سازمان‌های برنامه بودجه، وزارت صمت، سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان گرفته تا سایر ارگان‌ها بر عدم افزایش قیمت کالاها به دنبال گرانی بنزین تاکید دارند، اما واقعیت بازار چیز دیگری می‌گوید. یک روز پس از گرانی بنزین، قیمت سکه ۸۰ هزار تومان و دلار ۳۰۰ تومان افزایش قیمت داشته و از طرفی شاخص بورس نیز با افت روبه رو شده است. برخی از گزارش‌های میدانی از وضعیت عرضه برخی از کالاها مثل لوازم خانگی حکایت از عدم عرضه این کالاها و انتظار تولیدکنندگان برای تعیین نرخ های جدید دارد.
با این حال از دید مسئولان این موضوع تاثیر ناچیزی بر بازار دارد. به گفته رئیس کل بانک مرکزی تاثیر قیمت بنزین در تورم سالانه ۴ درصد است
همتی درباره عوامل افزایش نرخ ارز نیز توضیح داد: در این چند روز، تحت تأثیر انتظارات ناشی از تقاضای فصلی ارز، عوامل سیاسی و نیز اخبار افزایش قیمت بنزین، در مقایسه با نرخ میانگین سه ماه گذشته، افزایش قیمت دلار در بازار آزاد حدود ۳ درصد بوده است.

همچنین قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در این خصوص گفت: اصلاح قیمت بنزین هیچ بهانه‌ای برای افزایش قیمت کالاها نیست و نظارت بر اصناف و بازار تشدید یافته است.اصلاح قیمت صرفا درباره بنزین صورت گرفته است و دولت کاملا متوجه بوده که قیمت گازوئیل را تغییر ندهد و همین موجب می‌شود اثر اندک و ناچیزی روی قیمت‌ها اتفاق بیافتد.
عضو هیئت رئیسه اتاق اصناف ایران نیز گفته بر اساس جلسه تنظیم بازار هر نوع مصوبه برای افزایش قیمت حتی اگر دارای مصوبه دولتی نیز باشد فعلاً لغو شده و هیچگونه افزایش قیمتی درهیچ قلم کالا و خدمات نخواهیم داشت.
با این حال بازارها واکنش نسبتا معکوسی نسبت به این اظهارات داشته‎اند.
افت شاخص بورس
علی‌رغم رشد قیمت پالایشی‌ها، شدت عرضه در دیگر گروه‌ها سبب شد شاخص‌ کل بورس با ۲۰۸ واحد کاهش روبرو شود.

با باز شدن معاملات بورس اوراق بهادار تهران در دقایق اول شاخص کل مقداری رشد کرد، اما پس از آن تا پایان سال معاملات با شیب تقریبا ثابت با کاهش روبرو شد و در نهایت با ۲۰۸ واحد افت در تراز ۳۰۶ هزار و ۸۸۵ رسید.
شاخص کل هم وزن نیز با ۲۳۴ واحد کاهش عدد ۸۸ هزار و ۲۱۷ را تجربه کرد. شاخص آزاد شناور نیز با ۱۱۱۳ واحد کاهش به رقم ۳۵۷ هزار و ۲۶ واحدی رسید و شاخص بازار اول با ۳۱۳ واحد افت رقم ۲۲۲ هزار و ۳۸۲ را تجربه کرد. اما شاخص بازار دوم با ۳۰۸ واحد افزایش رقم ۶۲۷ هزار و ۶۳ واحدی را پشت سر گذاشت.
افزایش ۳۰۰ تومانی قیمت دلار
بهای دلار در صرافی‌های بانکی روز (شنبه) با رشد ۳۰۰ تومانی قیمت نسبت به روز پنجشنبه، به ۱۱ هزار و ۸۰۰ تومان رسید.
نرخ خرید هر دلار نیز در ساعت ۱۳ امروز در صرافی‌های بانکی ۱۱ هزار و ۶۰۰ تومان و فروش ۱۱ هزار و ۸۰۰ تومان شد. نرخ خرید هر یورو نیز ۱۲ هزار و ۸۰۰ تومان و فروش ۱۳ هزار تومان شد.

میانگین بهای هر یورو در روز معاملاتی گذشته در سامانه سنا ۱۲ هزار و ۷۰۸ تومان و هر دلار ۱۱ هزار و ۴۹۵ تومان بود.
افزایش ۸۰ هزار تومانی قیمت سکه
نرخ هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در بازار آزاد تهران نیز روز (شنبه) با افزایش حدود ۸۰ هزار قیمت نسبت به روز پنجشنبه به بهای چهار میلیون و ۱۳۵ هزار تومان فروخته شد.

هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم در بازار آزاد تهران نیز در ساعت ۱۳ امروز به قیمت چهار میلیون و ۱۰۰ هزار تومان ارزش‌گذاری شد.
افزایش نسبی قیمت خودرو
بازار خودرو نیز بعد از گرانی بنزین به لحاظ قیمتی دچار تغییرات نسبی شد. پراید هاچ‌بک روز شنبه به ۵۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده و پراید ۱۳۱ در بازار ۴۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان معامله می‌شود. در طرف مقابل اغلب محصولات ایران خودرو با کاهش قیمت نسبی به استقبال سهمیه‌بندی بنزین آمده‌اند.

خودروهای سایپا یک روز بعد از افزایش قیمت و سهمیه‌بندی بنزین با رفتار دوگانه‌ای در بازار ظاهر شده‌اند. تیبا صندوق‌دار در حد ۲۰۰ هزار تومان ارزان شده و به ۵۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است. در طرف مقابل تیبا ۲ با افزایش قیمت ۲۰۰ هزار تومانی روبرو شده و امروز در بازار با قیمت ۶۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود.
اما دولت وعده داده تا ده روز دیگر یارانه‌‌ای بین رقم ۵۵ تا ۲۰۰ هزار تومان بر اساس تعداد خانوار به حساب آنها واریز کند تا به نوعی جبران کننده موضوع گرانی بنزین و همچنین حمایت از خانواده‌ها باشد. رئیس سازمان برنامه و بودجه گفته حدود ۱۹ میلیون خانوار معادل بیش از ۶۰ میلیون نفر حائز شرایط دریافت درآمد حاصل از گرانی بنزین هستند و ممکن است افرادی که از دریافت یارانه انصراف داده باشند مبلغ تعیین شده برای هر خانواده بر اساس درآمد اصلاح قیمت بنزین را دریافت کنند. هچنین ازافراد غیرمشمول نیز خواسته شده تا برای دریافت درآمد حاصل از گرانی بنزین به وزارت رفاه تقاضا بدهند. اما هم رقم تعیین شده برای حمایت از خانوار با توجه به موج احتمالی گرانی بنزین کافی نیست و هم در پرداخت این رقم به کل خانوار نیازمند، ابهام وجود دارد. بر اساس گزارش‌های موجود، اینکه کل درآمد به یارانه تعلق بگیرد، امکان‌پذیر نیست چراکه دولت برای پوشش کسری بودجه‌اش به اصلاح قیمت انرژی احتیاج داشت. از سویی افزایش نرخ تورم که به اعتقاد برخی از کارشناسان موج دیگری از تورم را وارد بازار خواهد کرد، موضوع اثر پرداخت این یارانه بنزین را به مثابه یارانه‌های نقدی، باطل خواهد کرد. کما اینکه این یارانه جدید به گفته برخی خود آثار تورمی خواهد داشت.

وحید شقاقی، کارشناس اقتصادی

چالش شناسایی ۱۸ میلیون خانوار

افزایش قیمت بنزین یکی از شاخص‌های مهم در حوزه تورم و ثبات اقتصاد کشور محسوب می‌شود. با توجه به شرایط پیش آمده و کاهش درآمدهای ارزی دولت مجبور شد که بالاخره به اصلاحات ساختاری تن بدهد و این اصلاحات را از قیمت حامل‌های انرژی شروع کرد. البته در این راستا دو راهکار پیش پای دولت بود. یکی راهکار حداقلی و دیگری راهکار حداکثری. در راهکار حداقلی دولت می‌توانست مدیریت خود در رابطه با مصارف متعارف و متعادل سوخت را با همان هزار تومان سابق ادامه دهد و مصارف مازاد را مشمول افزایش قیمت کند. اما در راهکار حداکثری دولت هر دو بخش مصارف متعارف و مازاد را مشمول افزایش قیمت می‌کند. در حال حاضر دولت راهکار حداکثری را در پیش گرفته است. در صورتی که راهکار حداقلی اثر تورمی به مراتب کمتر و انتظارات تورمی ناچیزتری ایجاد می‌کرد. با این حال پیش بینی می‌شود تورم ناشی از گرانی بنزین چیزی بین ۳ تا ۵ درصد باشد. یارانه‌هایی که دولت به مردم می‌دهد نیز اثر چندانی برای کنترل تورم ناشی از اصلاح قیمت حامل‌های انرژی نخواهد داشت. شاید بخشی از فشارها را جبران کند، اما به طور کلی اثر ناچیزی دارد. البته بانک‌های اطلاعاتی دولت برای پرداخت این رقم یارانه به گروه های دیگر جامعه هنوز کامل نشده است. با این حال پیش‌بینی می‌شود که اصلاحات ساختاری دولت با توجه به کاهش درآمدهای نفتی، در بخش‌های مختلف از مالیات گرفته تا ساختار بودجه‌ریزی و دیگر بخش‌ها، ادامه‌دار باشد.