سیگنال منفی به سرمایه‌گذاران خارجی

مینا حسینی 

به گزارش کسب و کار نیوز، ژوبین علاقبند، مدیرعامل «اسنپ»، تاکنون سکوت اختیار کرده بود تا اینکه شب گذشته در یک برنامه تلویزیونی حاضر شد. در این برنامه مطرح شد که چند شب پیش سردار جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل به عنوان میهمان این برنامه، یک نکته را مطرح کردند و گفتند طبق اطلاعاتی که وجود دارد، ۸۵ درصد سهام یکی از تاکسی‌های برخط متعلق به یک شرکت غیرایرانی یا دو فرد غیرایرانی است و این می‌تواند بالقوه یک مخاطره برای کشور ما باشد که اطلاعات افراد و همچنین اختیار این تاکسی برخط مهم در دست کسانی باشد که ایرانی نیستند. مدیرعامل «اسنپ» در پاسخ گفت: «بیش از ۶۰ درصد سهام شرکت ما متعلق به «ام.تی.ان ایرانسل» است که این شرکت یکی از دو قطب مخابراتی کشور محسوب می‌شود. حدود ۳۰ درصد سهام متعلق به یک سهامدار آلمانی است و فروشگاه‌های زنجیره‌ای هایپراستار هم درصد کمی سهام دارند. موسسان گروه «اسنپ» دو عرب- آلمانی به نام‌های «ایاد الکسار» و «محمود فوز» هستند که مدیران اصلی و اثرگذار در این شرکت محسوب می‌شوند. این دو فرد حدود پنج سال پیش وارد ایران شدند و «اسنپ» را راه‌اندازی کردند. سرمایه‌گذار داخلی و تصمیم‌گیر اصلی گروه «اسنپ» هم همان «ام.تی.ان ایرانسل» است که بخشی از سهام آن خارجی است. هیات‌مدیره این گروه سه ایرانی و یک خارجی است. «محمود فوز» قبل از «اسنپ» مدیرعامل و در حال حاضر عضو هیات‌مدیره تاکسی اینترنتی «جینی» است. این شرکت یکی از شرکت‌های تاکسی اینترنتی است که در خاورمیانه از جمله در کشورهای دوبی، اردن و… فعالیت دارد.»

حال به سوال اصلی برگردیم. کارشناسان معتقدند در حالی که ما کشوری هستیم که تحریم شده‌ایم، ورود سرمایه‌های خارجی می‌تواند فرصتی برای حل مشکل اشتغال جوانان باشد. از طرف دیگر جای دوری نرویم. همین چند سال پیش با امضای برجام بود که مسئولان درهای کشور را به روی سرمایه‌گذاران خارجی گشودند و طرح‌های تشویقی برای ورود آنها گذاشتند. این مساله نه در ایران، که در کشورهای دیگر نیز یک فرصت قلمداد می‌شود که البته لازم است در یک چارچوب قانونی و نظارتی دنبال شود. «کسب‌وکار» در گفتگو با کارشناسان این مساله را تحلیل می‌کند.

فرصت ورود سرمایه‌گذار خارجی به کشور

رضا الفت‌نسب، عضو هیات مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی

شاید بحث سرمایه‌گذار خارجی مخاطراتی داشته باشد؛ اما نکته مهم این است که سرمایه‌گذاری از سمت سرمایه‌گذار خارجی یک فرصت است. این موضوع را خود رهبر معظم انقلاب هم تاکید کردند و در مورد برجام هم گفتند که اگر می‌خواهید سرمایه‌گذاری کنید، بیایید و این کار را انجام بدهید. نکته مهم این است که وزارت اقتصاد متولی ورود سرمایه‌گذاران خارجی است. این سرمایه‌گذاران که خود به یک‌باره وارد سرمایه‌گذاری نمی‌شوند، بلکه آنها ابتدا به وزارت اقتصاد می‌روند و مجوز می‌گیرند و بعد وارد فرایند سرمایه‌گذاری می‌شوند. ما بحث ما این است: آقای سردار جلالی و دوستان دیگر در حاکمیت که این دغدغه را دارند، حتما باید با وزارت اقتصاد صحبت کنند و یک چک‌لیست امنیتی و چک‌لیست فرهنگی (اصطلاحا پیوست فرهنگی و پیوست امنیتی) زمانی که فرد می‌خواهند سرمایه‌گذاری کند و مجوز بگیرد، این را در اختیار او قرار بدهند و به او بگویند که تو داری پول می‌آوری بنابراین باید آنها را رعایت کنی. آنجا سرمایه‌گذار خارجی متوجه می‌شود که من اگر ورود پیدا کنم می‌توانم با این شرایط کار کنم یا خیر، نباید این ناهماهنگی باعث شود که یک کسب‌وکار راه بیفتد و سرمایه‌گذاری شود و اتفاقات زیادی بیفتد و یک کسب‌وکار به حدی از بلوغ برسد و آنگاه بگوییم اینها خارجی‌اند. خارجی باشند، اینها جرم که نکرده‌اند. آنها مجوز هم گرفته‌اند. فقط هم بحث روی «اسنپ» نیست. در حال حاضر «ماکسیم» هم سرمایه‌گذار خارجی دارد و خیلی از کسب‌وکارهای دیگر که علاقه‌مند باشند از سرمایه‌گذار خارجی استفاده کنند. دود این بحث نباید به چشم بخش خصوصی و کسب‌وکارها برود. ابتدا پروتکل‌ها را بنویسند و چک‌لیست‌ها را آماده کنند، آنگاه سرمایه‌گذار آنها را بداند و آن را رعایت کند چون امنیت موضوع مهمی است. سمت حاکمیت باید صحبت و پروتکل‌ها را آماده کنند و آنها را به سرمایه‌گذار خارجی هنگام ورود بگویند. در حال حاضر نیز قطعاً قوانین وجود دارد و نظارت‌ها صورت می‌پذیرد و اگر موردی باشد نهادهای ذی‌ربط کاملاً نسبت به این موضوع هشیار هستند و نهایتا اعلام و برخورد می‌کنند. ما کاری نکنیم که سرمایه‌گذار خارجی در این اوضاعی که تحریم هستیم از ورود به بازار کشور پشیمان شود. یکی از خصوصیاتی که سرمایه‌گذار خارجی دارد، این است که او می‌داند سرمایه‌گذاری پرریسک را انجام می‌دهد؛ اما ما این فرهنگ را در بین سرمایه‌گذاران داخلی نداریم. همه به‌دنبال سود هستند و ریسک را نمی‌پذیرند. اگر سرمایه‌گذاری داخلی هم به این حوزه ورود کند (از روش‌های کراود فاندینگ و بورس و…) بهتر است که سرمایه‌گذار داخلی داشته باشیم که این حاشیه‌ها را به‌دنبال نداشته باشد؛ اما بالاخره پول و سرمایه خارجی هم خوب است که ابتدای کار باید این موارد رعایت شود. ناهماهنگی در حاکمیت همه را آزار می‌دهد. آقایان باید بنشینند و صحبت کنند و آنگاه بگذارند بخش خصوصی کار کند. نهاد امنیتی خارج از حاکمیت نیست. این نهاد باید برای این موضوع راهکاری داشته باشد که ما یک صدا بشنویم نه اینکه وزارت اقتصاد بگوید ما از ورود سرمایه‌گذار خارجی استقبال می‌کنیم. از آن طرف حاشیه بسازند که سرمایه‌گذاران خارجی از کار خود پشیمان شوند و از بازار ایران بروند.

تصورات غلط در مورد سهامداران خارجی «اسنپ»

حمیدرضا اعتدال‌مهر، رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی کسب‌وکارهای اینترنتی

اینکه ورود سرمایه گذاران خارجی به کشور را یک خطر برای کشور بدانیم، یک بازی سیاسی است. این حرف که یک سهامدار «اسنپ» خارجی است، نمی‌تواند دلیلی باشد که سهامدار دیتابیس را به خارجی‌ها می‌دهد. ما تجربه این را داریم که سهامدار یک شرکت خارجی نبوده و اتفاقا فضا بسیار امنیتی بوده؛ اما متاسفانه اطلاعات به خارج از کشور رفته است. اگر به هر شکلی اطلاعات و دیتابیس یک شرکت سرقت شود ربطی به سهامدار آن شرکت ندارد. این تصورات، تصورات درست و علمی نیست. اینکه ما بگوییم شرط لازم و کافی برای خروج اطلاعات سهامدار است این حرف، حرف بسیار عجیبی است. اگر قصد سرمایه‌گذار خارجی دزدیدن اطلاعات مسافران بود، لزومی نداشت سرمایه‌گذاری کند و این کار را در دید انجام بدهد، بلکه بسیار ساده با یک سیستم شنود می‌توانست اطلاعات را سرقت کند. کما اینکه تمام رانندگان «اسنپ» در حال حاضر با ویز کار می‌کنند. من به هیچ عنوان هیچ ارتباط منطقی و عقلی بین اینکه سهامدار خارجی باشد یا داخلی و اینکه امنیت اطلاعات در فرض اول کم باشد و در فرض دوم زیاد، نمی‌بینم؛ یعنی کسانی که می‌گویند یک شرکت مثل «اسنپ» سهامدار خارجی دارد، بنابراین لزوماً اطلاعات در حال خروج از کشور است، این حرف کاملاً اشتباه و غیرعلمی است و از طرف دیگر اگر کسی بگوید به دلیل اینکه فلان شرکت که به اطلاعات بسیار دقیقی از مردم دسترسی دارد به‌واسطه اینکه سهامدار آن ایرانی است و حتما اطلاعاتش داخل کشور می‌ماند، این حرف هم کاملاً اشتباه است؛ یعنی لایه محافظت از اطلاعات یک لایه دیگری است که به سهامداری یک شرکت و ترکیب هیات‌مدیره آن هیچ ارتباط منطقی ندارد.