کشش بنگاه‌ها به فعالیت‌های زیرپله‌ای

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، در کنار هزینه‌هایی که امروزه بنگاه‌ها بابت تامین خرید تجهیزات، خرید مواد اولیه و… پرداخت می‌کنند، سازمان امور مالیاتی و بیمه نیز هزینه سنگینی را به بنگاه تحمیل می‌کند. در حالی که به اعتقاد کارشناسان بسیاری از این بنگاه‌ها، زیان ده هستند و به لحاظ قانونی نباید مشمول مالیات باشند. بر همین اساس طی چند سال اخیر گرایش به فعالیت‌های زیرپله ای زیاد شده است و بسیاری از بنگاه‌ها نیز از دادن اطلاعات شفاف و درست از نحوه فعالیت خود به نهادهای ناظر خودداری می‌کنند که البته مسئولان این بنگاه‌های غیرشفاف را نیز در شمار بنگاه زیرپله‌ای به شمار می‌آورند. به گفته تولیدکنندگان، فعالیت‌های زیرپله‌ای جدا از اینکه باعث فرار مالیاتی شده، بلکه زمینه رقابت برابر را برای بنگاه‌های اقتصادی از میان می‌برد. به عبارتی در این بستر در واقع در حق تولیدکننده واقعی و رسمی اجحاف می‌شود و قدرت رقابتش را در بازار از دست می‌دهد. زیرا واحدهای تولیدی زیرپله‌ای با نپرداختن مالیات قیمت تمام شده پایین‌تری دارند و طبیعی است مردم هم از کالاهای ارزان‌قیمت استقبال کنند. به گفته آرمان خالقی عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارتدر سیستم دولتی اگر دولت نظام جامع مالیاتی را در کشور مستقر کند که تمام مبادی فروش (فیزیکی یا مجازی) یا تولیدکننده زیر این چتر نظام جامع مالیاتی قرار گیرند و تمام تراکنش‌ها و دادوستدها مشخص و افراد فعال در این حوزه گزارش مالی ارائه دهند بخشی از پدیده اقتصاد زیرزمینی و فعالیت‌های زیرپله‌ای از بین می‌رود. موضوع دیگر کیفیت پایین محصولات زیرپله‌ای است که که باعث خسارت به مشتریان و خریداران این کالاها شده و از استاندارد و بهداشت کافی برخوردار نیست. به اعتقاد کارشناسان در حال حاضر بسیاری از محصولات تقلبی و برندهای جعلی ناشی از فعالیت کارگاه‌های زیرپله‌ای است که امنیت بازار را به خطر می‌اندازد.

فشار به بنگاه های شناسنامه دار

مهدی پورقاضی، فعال اقتصادی

فرار بازار و اصناف که البته اخیرا صنعت نیز به آن اضافه شده است، باعث رواج فعالیت‌های زیرپله‌ای شده و این چیزی نیست که به این زودی حل شود. اصناف و بازاریان به شفافیت علاقه‌ای ندارند، بنابراین نه فعالیت‎‌های تجاری آنها به طور شفاف اعلام می‌شود و نه مالیات بر ارزش افزوده پرداخت می‌کنند و نه پرونده مالیاتی دقیقی دارند. در کنار فرار مالیاتی گسترده فعالیت‌های زیرپله‌ای، آنچه باعث مشکل برای بازار می‌شود، عدم کیفیت محصولات و تولیدات زیرپله ای است و صدمه آن به بازار است. وقتی نظارتی نباشد و بنگاه واهمه ای از دستگاه نظارتی نداشته باشد، بنگاه هزینه‌ای برای استانداردسازی و رعایت بهداشت پرداخت نخواهد کرد و افزایش تولید محصولات بی‌کیفیت و فاقد بهداشت، سلامت مردم را به خطر می‌اندازد. به عبارتی فعالیت‌های زیرپله‌ای نقطه مقابل حقوق شهروندی است. در حال حاضر برخی از واحدهای تولیدی مواد اولیه غیررسمی می‌خرند و صنعتگران نیز از این امر مستثنی نیستند. سازمان امور مالیاتی نیز در ایجاد شفافیت مالیاتی و افزایش درآمدهای مالیاتی به بیراهه رفته‌اند. یعنی به جای اینکه از دلالان و شرکت‌های غیرشفاف مالیات بگیرد و در صدد شناسایی آنها باشد، به دنبال فشار روی بنگاه‌های شناسنامه دار و با فعالیت کاملا شفاف است. معلوم نیست این وضعیت تا کی قرار است ادامه پیدا کند. اما از آنچه از وضعیت بازار پیداست به نظر نمی‌رسد برنامه روشنی از سوی نهادهای نظارتی برای رصد و کنترل بازار تدارک دیده شده باشد.