بیکاران بدون تحصیلات و مهارت

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، بیکاری یکی از مهم‌ترین معضلات کشور است که در طی چند سال اخیر هیچ راهکاری عملیاتی برای حل آن اتخاذ نشده است. به اعتقاد کارشناسان دستکاری روش‌های محاسبه تعداد بیکاران و شاغلین تنها عاملی است که جمعیت بیکار را به نفع جمعیت شاغل کاهش داده است. برای مثال از تابستان ۹۸ معیار جمعیت در سن کار از جمعیت ۱۰ سال و بیشتر به جمعیت ۱۵ سال و بیشتر تغییر کرده است. از سویی مرکز آمار افراد ۱۵ ساله و بیشتر که در طول هفته مرجع (هفته‌ای که در آن آمارگیری صورت گرفته) طبق تعریف کار حداقل یک ساعت کار کرده یا بنا به دلایلی به طور موقت کارشان را ترک کرده باشند، افرادی که بدون دریافت مزد برای یکی از اعضای خانوار خود کار می‌کنند، کارآموزانی که در دوره کارآموزی، فعالیتی در ارتباط با فعالیت موسسه محل کارآموزی انجام می‌دهند، محصلانی که در هفته مرجع کار کرده‌اند و تمام افرادی که در نیروهای مسلح به شکل کادر دایم یا موقت(سرباز) خدمت می‌کنند را در شمار شاغلان قرار داده که می تواند در رقم نهایی آمار شاغلان اثرگذار باشد.
اما صرف نظر از آمارهای غیرواقعی و محاسبات غلط انداز از جمعیت شاغل این معضل وجود دارد که در خصوص جوانانی که نه شغل دارند و نه مشغول تحصیل و حرفه هستند، چه اقدامی باید انجام داد؟ مشکلات اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی تا چه اندازه در افزایش تعداد این افراد نقش داشته و راهکار مقابله با آن چیست؟ آیا نهادهای حمایتی در ایفای نقش خود در قبال خانواده های ضعیف و محروم و حمایت از آموزش و اشتغال این خانواده ها و فرزندان آنها موفق بوده اند؟
آمارهای جدید وزارت کار نشان می‌دهد از سال ۹۷ از مجموع نزدیک به ۱۰/۵ میلیون جوان ۱۵ تا ۲۴ ساله، تعداد ۳/۱ میلیون نفر معادل نزدیک به ۳۰ درصد کل جوانان در این سن، مشغول هیچ فعالیتی ازجمله تحصیل، یاد گرفتن حرفه و اشتغال و فعالیت نیستند.
قابل ذکر است در سطح دنیا این جوانان را با شاخص به نام NEET می‌سنجند. بر اساس آمارهای جهانی، درحالی شاخص NEET در ایران ۳۰ درصد است که این میزان در قطر ۲/۳ درصد، در ژاپن ۳/۳ درصد و در هلند ۴/۲ درصد است

آخرین گزارشی که اخیرا مرکز آمار ایران از وضعیت اشتغال و بیکاری منتشر کرد، نشان داد که نرخ بیکاری در پایان تابستان سال جاری کاهش یافته و به ۱۰.۵ درصد رسیده است. در این بین بیکاران کمتر و شاغلان بیشتر شده‌اند؛ به طوری که در حال حاضر حدود ۶۱ میلیون و ۵۸۲ هزار نفر جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر هستند که از این تعداد دو میلیون و ۹۰۰ هزار نفر بیکار و ۲۴ میلیون و ۷۵۰ هزار نفر شاغل هستند.

بر این اساس نسبت به تابستان سال گذشته حدود ۸۴۴ هزار نفر بر تعداد شاغلان افزوده شده و ۴۵۵ هزار نفر از بیکاران کاسته شده است.
بررسی وضعیت بیکاران نشان می‌دهد که یک میلیون و ۹۰۸ هزار نفر آنها مرد و ۹۸۶ هزار نفر دیگر زن هستند. براین اساس نزدیک به ۶۶ درصد جمعیت بیکار را مردان و ۳۴ درصد دیگر را زنان تشکیل می‌دهند.
در بین جمعیت ۲ میلیون ۸۹۴ نفری بیکار طبق نتایج آمارگیری نیروی کار در تابستان، گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ سال بیشترین گروه بیکاران را در کشور به خود اختصاص دادند.
همچنین بررسی جدول آماری از وضعیت نیروی کار، نشان می‌دهد از کل جمعیت ۲ میلیون و ۸۹۲ هزار نفری بیکار کشور، حدود یک میلیون و ۲۶۸ هزار در گروه فارغ التحصیلان دانشگاهی قرار دارند.

حمید حاج اسماعیلی، کارشناس بازار کار

خطر جوانان بیکار برای بازار کار

تورمی بیش از ۴۰ درصدی که اقتصاد کشور تجربه کرد و همچنین بحرانی که در انواع بازارهای مالی به وقوع پیوست، جمعیت خانواده‌های فقیر و ضعیف جامعه را چندین برابر افزایش داد. بعضی از این خانواده‌ها دو و یا سه سال گذشته در شمار اقشار متوسط و حتی مرفه جامعه بودند. به دلیل فقیرتر شدن خانواده‌ها، امکان تحصیل برای برخی از جوانان عملا از میان رفت. در حالی که نهادهای حمایتی برای کمک به این دسته از افراد، منابع محدود و مشخصی دارند. از سویی وضعیت بازار کار بغرنج‌تر از همیشه شد و امید به پیدا کردن شغل از دست رفت. در چنین شرایطی طبیعی است که برخی از جوانان نه قادر به ادامه تحصیل و نه شرایط دست‌یابی به شغل را داشته باشند. بین بیکاری و بی‌سوادی با ناهنجاری های اجتماعی هم ارتباط مستقیمی وجود دارد. بنابراین احتمال ورود این افراد به مشاغل کاذب، افزایش جرایم و مفاسد اجتماعی و همچنین اعتیاد وجود دارد که هم سلامت فرد و خانواده و هم سلامت جامعه و بازار کار را تهدید می‌کند. افزایش تعداد جوانان بیکار و فاقد تحصیل زنگ خطری جدی برای بازار کار است و آن را تهدید می‌کند. یکی از مهم‌ترین وظایف دولت کمک به اقشار ضعیف و نیازمند برای پوشش اساسی‌ترین نیازهای آنها مثل آموزش است. موضوع دیگر که البته در اولویت بعدی قرار دارد، ایجاد شرایط مناسب در بازار کار و حمایت از بنگاه‌ها برای افزایش شاغلان است.