سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
به گزارش کسب و کار نیوز، اهمیت ترسیم چشم انداز توسعه بتن در صنعت ساخت در افق ۱۴۰۴، به عنوان موضوع هفدهمین همایش روز بتن، شاید از مدت ها قبل تر باید مطرح می گردید، گرچه این چشم اندازها در همایش ها و کنفرانس ها بصورت موضوعی و منفرد بیان گردیده است، اما لازم بود تا بصورت منسجم تر به این قضیه توجه شود تا بتوان برنامه ها و سیاست های راهبردی دقیقی را برای آن تعریف نمود. بدین منظور لازم است تا به برخی آمارهای سیمان و بتن را اشاره نماییم و سپس راهکارهای رسیدن به چشم انداز توسعه بتن را روشن نماییم.
- پیش‌بینی می‌شود در ۱۴۰۴ ظرفیت تولید در ایران به فراتر از ۱۰۵ میلیون تن برسد.
- در ۱۴۰۴ پیش‌بینی می‌شود بیش از ۹۰ میلیون تن سیمان تولید گردد (قبلاً بیش از ۹۵ میلیون تن بود که محدودیت‌های موجود ظرفیت‌سازی را کند کرد و تولید نیز تحت تأثیر آن قرار گرفت).
- امروزه سالانه بیش از ۵/۱۳ میلیون تن صادرات سیمان پرتلند خاکستری و سفید وجود دارد (سال ۲۰۱۲). درصد صادرات نسبت به تولید نزدیک به ۲۰ درصد است.
- رتبه ایران در تولید سیمان ۴ (پس از چین و هند و آمریکا و گاه برزیل) و در صادرات سیمان ۲ (پس از ترکیه) می‌باشد (۲۰۱۲).
- مصرف سیمان در ایران در حال حاضر کمتر از ۶۰ میلیون تن می‌باشد (رتبه ششم دنیا).
- سرانه تولید سیمان در ایران تقریباً نزدیک به ۱ تن در سال می‌باشد.
- سرانه مصرف سیمان در سال در ایران نزدیک به ۸۰۰ کیلو می‌باشد (رتبه چهارم دنیا) و مصرف سرانه سیمان در دنیا به طور متوسط حدود ۵۰۰ کیلوگرم در سال است.
- صادرات سیمان (معادل واردات) در دنیا ۱۶۷ میلیون تن در سال ۲۰۱۲ بوده است که اندکی بیشتر از ۳ درصد تولید می‌باشد و جایگاه والای صادرات سیمان نشانه توجه به این امر و شرایط جغرافیایی و همسایگان می‌باشد (مقدار صادرات، رتبه و درصد صادرات به تولید).
- سیمان بیش از ۷ درصد برق مصرفی کشور را می‌بلعد و مصرف می‌کند.
- سیمان تولیدی کشور نیاز به مصرف حدود ۷ میلیون تن گاز طبیعی (حدود ۰۰۰/۱۰ میلیون یا ۱۰ میلیارد متر مکعب) دارد.
- بنابراین در مجموع حدود ۵ درصد انرژی کشور (نفت و گاز و برق) در صنعت سیمان مصرف می‌گردد و حدود ۷ درصد در صنعت بتن و نزدیک به ۱۰ درصد در ساخت سازه‌های بتنی و قطعات بتنی و سیمانی استفاده می‌شود.
- با احتساب قیمت‌های داخلی بخش سیمان و بتن و افزودنی و سنگدانه حدود ۶ میلیارد دلار تولید دارد که با قیمت‌های خارجی در حدود ۹ میلیارد دلار می‌گردد (بدون احتساب میلگرد و قالب و صنایع وابسته).
- با احتساب میلگرد و قالب قیمت سازه‌ها و قطعات بتنی و بنایی سیمانی ۲۰ میلیارد دلار (قیمت داخلی) و ۲۵ میلیارد دلار بر حسب قیمت‌های خارجی می‌باشد.
چنین موضوعات مهمی نیاز به برنامه‌ریزی‌های مختلف از نظر کمیت و کیفیت دارد و بخش مهمی از جامعه و حتی بخش عمده‌ای از صنعت ساخت و ساز را در بر می‌گیرد. تاکنون در برنامه‌های بالادستی کشور بر موضوع کمیت تأکید شده است و اعلام گردید که در چشم‌اندازهایی مانند تولید سیمان چه ارقامی به چشم می‌خورد. اما برغم توجه در نزد محققان، در سیاست های موجود کشور بحثی در مورد کیفیت سیمان، سنگدانه و بتن وجود نداشته است و بنابراین هدف‌های خاصی در این موارد دیده نمی‌شود. بنظر می‌رسد باید در این رابطه برنامه‌های دقیقتر و اجرایی مطرح گردد. انواع و کیفیت و رده‌های مقاومتی سیمان، کیفیت و انواع مختلف سنگدانه طبیعی و مصنوعی و کیفیت بتن و انواع آن نیاز به برنامه‌ریزی دارد. بطور مؤکد لازم است موضوع دوام بتن مورد تأکید قرار گیرد و در برنامه‌ریزی‌های آتی بدان توجه گردد.
در حال حاضر علی رغم پیشرفت های بدست آمده طی این سال ها، هنوز هم ارتقاء کیفی بتن از نظر دوام برای مخاطبین تا حدودی نامفهوم باشد، زیرا دوام، ابعاد گوناگونی دارد و معیارها و آزمایش‌های آن نیز رواج ندارد. بنظر می رسد که بهتر است ارتقاء کیفی بتن از دریچه مقاومت فشاری دیده شود تا برای عموم مهندسین و دست اندرکاران مفهوم‌تر و ملموس‌تر باشد لذا شعار انتخابی در سال ۹۲ بصورت “بتن رده C50 در چشم‌انداز ۱۴۰۴” مطرح گردید. دلایل طرح موضوع بتن ۱۴۰۴ عبارتست از افزایش دوام و عمر مفید سازه‌های بتنی، حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و مصرف انرژی کمتر، کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری سازه‌های بتنی، استفاده از ظرفیت مصالح مصرفی بویژه در سازه‌ها یا اعضاء خاص، کاهش ابعاد مقاطع سازه‌ای و کاهش جرم سازه‌ها، ارتقای دانش فنی در صنعت بتن، ایجاد امکان گسترده‌تر برای اجرای پروژه‌های خاص، خروج از تولید سنتی بتن و کاهش هزینه‌های اجرای سازه‌های بتنی
برای رسیدن به اهداف فوق نیاز به بسترسازی و ایجاد زیرساخت‌هایی بشرح زیر وجود دارد:
- تدوین روشهای کنترل و تضمین کیفیت مناسب و دستورالعمل‌های لازم QC/QA
- آموزش روشهای کنترل و تضمین کیفی
- ارتقای فرهنگ فنی عموم مصرف‌کنندگان و جامعه در ارتباط با بتن
برای پیاده‌سازی چشم اندازهای توسعه بتن در افق ۱۴۰۴ باید به اقداماتی مشابه با عناوین زیر متوسل گردید:
- ارائه گواهینامه های خاص برای تولیدکنندگان مواد اولیه (سیمان، سنگدانه، افزودنی و الیاف)
- ارائه گواهینامههای خاص برای مجریان سازه‌های بتنی
- تهیه برنامه زمان‌بندی برای لزوم استفاده از بتن‌های پرمقاومت در برخی سازه‌های خاص و برخی اعضای سازه‌ای
- ابلاغ الزام استفاده از بتن پر مقاومت در موارد خاص
- الزام استفاده از بتن آماده دارای گواهینامه خاص در این موارد
- ایجاد تغییرات لازم در فهرست بهاء ابنیه، راه و … در جهت تشویق استفاده از بتن‌های رده‌های بالا
- ایجاد تغییرات لازم در برنامه آموزشی رشته عمران در ارتباط با سرفصل‌های تکنولوژی بتن و اجرای سازه‌های بتنی و طراحی سازه‌ای
- ابلاغ الزامات مرتبط با تبعیت از دستورالعمل‌های تدوین شده و داشتن گواهینامههای خاص
- توسعه استفاده از بتن در روسازی های بتنی و سایر کاربردهای جدید بتن در زیرساخت ها
در پایان امید است تا صاحبنظران و متخصصان در هر یک از این زمینه ها برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت را تنظیم نمایند تا در افق ۱۴۰۴ بصورت ملموس بتوانیم این حرکت عظیم را احساس نماییم.
