پیگیری وزیر میراث برای نقش برجسته‌ای که قربانی نبودِ یگان حفاظت شد

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایسنا، خبر کشف دو کتیبه نقش برجسته در منطقه ثلاث باباجانی که احتمالا صحنه پیروزی “ایدین سین” حاکم دولت سیموروم را نشان می‌داد، هرچند می‌توانست چند ماه قبل منتشر شود، اما حدود سه هفته قبل و در حالی منتشر شد که میراث فرهنگی استان کرمانشاه اعلام کرد به دلیل نبود نیروی امنیتی برای حفاظت از این اثر تاریخی انتشار این خبر را حدود ۶ ماه به تعویق انداخته است، تا از دستبرد سودجویان در امان باشد، اقدامی که به نظر می‌رسد در آن موفق نبود، چون دو روز بعد از انتشار این کشف، مدیرکل استان خبر تخریب نقش برجسته را منتشر کرد.
تخریبی که به نظر می‌رسد با انتشار رخ نداده، چون امید قادری – مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه – ۱۶ شهریور به ایسنا اعلام کرده بود «تخریب این اثر مربوط به روزهای اخیر نیست، حدود دو ماه پیش توسط افرادی ناشناس به این اثر خسارت وارد شده، اما به‌زودی کار مرمت اثر را انجام خواهیم داد. اگر این اثر آسیب هم نمی‌دید باز هم نیاز بود آن را مرمت کنیم، چراکه در طول زمان دچار فرسایش شده است.»
در این میان در ۲۴ شهریور شهاب نادری – نائب رئیس فراکسیون گردشگری مجلس شورای اسلامی – به یک رسانه اعلام کرد: «اعضای فراکسیون گردشگری مجلس شورای اسلامی در حال بررسی علت تخریب این نقش برجسته ارزشمند هستند، به زودی با طرح سوال از وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، وی را به مجلس فرا می‌خوانیم تا در رابطه با این موضوع توضیح دهد.
نماینده مردم اورامانات در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: تخریب آثاری با قدمت بیش از چهار هزار سال به معنی بی‌توجهی به تاریخ و تمدن ملت بزرگ ایران و مردم منطقه است که به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست. پیش از این نمایندگان مجلس اگر نقدی در بحث میراث فرهنگی داشتند باید رئیس جمهوری را به مجلس فرامی‌خواندند اما با تشکیل این وزارتخانه، مجلس بهتر می‌تواند نظارت داشته باشد.»
از سوی دیگر مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه، ۲۵ شهریور در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرده بود «هر هفته کشفیات باستانی مهمی داریم، این کشفیات به دلایل مختلف از جمله حفاظت محرمانه باقی می‌مانند»!
و اکنون علی‌اصغر مونسان – وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی – به ایسنا خبر داده که «جمعه شب ۲۹ شهریور در تماس با مدیرکل میراث‌فرهنگی استان کرمانشاه دستورات لازم را برای انجام اقدامات مرمتی فوری درخصوص سنگ‌نگاره‌ آسیب‌دیده که متعلق به تمدن بین‌النهرین است، صادر کردم و به‌زودی کارشناسان برای بررسی و مرمت در محل حاضر می‌شوند.»
او با بیان این‌که افراد سودجو با هدف غارت و سرقت این اثر تاریخی بخشی از آن را جدا کرده بودند، گفت: «این افراد بلافاصله شناسایی شدند و بخش جداشده از آن نیز در اختیار میراث فرهنگی قرار گرفته است. این بخش از کتیبه و نیز قسمت‌هایی که در زلزله سال ۹۶ کرمانشاه آسیب دیده، قابل مرمت است. همچنین به مدیرکل استان کرمانشاه دستور داده شد که درخصوص آثار مشابه در اسرع وقت مستندسازی به‌روش حرفه‌ای و تخصصی انجام شود و این کار در اولویت قرار بگیرد.»
وی با تأکید بر اهمیت نقش بی‌بدیل مردم در حفاظت از آثار تاریخی، گفت: «از مدیرکل استان خواستم تا آگاهی‌بخشی، ظرفیت‌سازی و ترویج حفاظت از میراث فرهنگی در جوامع محلی استان کرمانشاه را در دستور کار قرار دهد. برنامه‌ریزی برای مشارکت مردم و فعال کردن هرچه بیشتر انجمن‌های میراث‌فرهنگی و سمن‌ها در جهت مشارکت در حفاظت از آثار تاریخی موارد دیگری بود که به مدیرکل استان کرمانشاه ابلاغ شد.»
سجاد علی­‌بیگی – عضو هیات علمی رشته باستان‌شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه – یکی از دو کارشناسی که با اطلاع مردم بومی منطقه سراغ نقش برجسته‌ها رفته است، در توصیف و بازآفرینی تصویر این نقش برجسته‌ها به ایسنا توضیح داده بود: «در نقش شماره‌ی یک، شخصی که احتمالاً یک شاه است، پای خود را روی سینه‌ی اسیری قرار داده و روبه‌روی آن، شخص دیگری ایستاده است. این دو نفر دست‌های خود را به حالت التماس بلند کرده‌اند. شاه یک دامن کوتاه به تن دارد و در دست راست خود شیء نوک‌تیز حمل می‌کند. در نقش برجسته دو نماد که نماد «خدایان بین‌النهرینی» هستند، مانند هفت‌گوی و یک ماه و ستاره قرار دارند، این سبک از نقش برجسته مربوط به پایان هزاره سوم تا اوایل هزاره دوم پیش از میلاد است.
نقش برجسته‌ی دوم چند متر پائین‌تر از اولی قرار دارد، این نقش یک شاه را به صورت تمام‌قد با لباس بلندِ یقه هفت نشان می‌دهد. شاه روی لباس خود کمربندی دارد و زیر کمربندش یک شی گرز مانند دیده می­‌شود. همچنین در دست راست این شخص، شی دو سر مخروطی دیده می­‌شود. طرز قرار گفتن دست چپ شاه و مقایسه‌ی آن با سایر نقوش برجسته‌ی هم‌دوره‌اش نشان می‌­دهد که احتمالاً شاه در دست چپ خود کمانی را نگه داشته است.
این شاه به استناد کتیبه‌­های نقش برجسته شماره ۳ سرپل ذهاب و سنگ یادمان «بیت واته»، احتمالاً متعلق به «ایدین سین شاه سیموروم» یا «آنزابازونا» است که در اواخر هزاره سوم قبل از میلاد تا اوایل هزاره دوم قبل از میلاد در منطقه «دیاله» در شرق دجله و عراق امروزی حکومت می‌کرده­‌اند. این پادشاه بارها به منطقه زاگرس لشکرکشی کرده و این دو نقش برجسته، احتمالاً یادمان‌های پیروزی آن‌ها بر ساکنان دامنه‌ی زاگرس است.»