تسهیلات بانکی به تولید نمی رسد

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز،  برخی از گزارش‌ها نیز نشان می‌دهد برخی به اسم تولید از بانک‌ها وام دریافت می‌کنند؛ در حالی که فعالیت تولیدی ندارند. به گفته عضو هیات‌مدیره مجمع واردات، برخی افراد فقط به‌دنبال تسهیلات اختصاص‌یافته به تولید هستند و به صرف اینکه پروانه یا موافقت اصولی گرفتند، منافع ایشان تامین می‌شود. با این وجود اگر آمارهای ارائه‌شده از میزان پرداخت تسهیلات به صنعتگران را بررسی کنیم، بخشی از این آمارها مربوط به همین افراد است که به نام تولیدکننده وام دریافت کرده‌اند و تولیدی نداشته‌اند؛ در حالی که اگر سیستم بانکی عملکرد شفافی داشت و همچنین مسیر اعطای تسهیلات روشن بود، منابع بانک‌ها در جای واقعی خود قرار می‌گرفت.
به گفته معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت، یکی از اولویت‌های تزریق وام‌های بانکی به بخش صنعت مربوط به طرح‌های با پیشرفت بالای ۶۰ درصد است که اگر در شهریور ماه پرداخت نشود، قطعا در نیمه دوم سال با نارسایی‌هایی روبه‌رو می‌شویم. با این حال بررسی‌ها حاکی از سهم ناچیز صنعت از تسهیلات بانکی است. این درحالی است که به اعتقاد کارشناسان، بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات مورد نظر شرایط سختی برای صنعتگران تعیین می‌کنند، از جمله این شرایط که البته بعضا حذف شده، عدم بدهکاری صنعتگر، اعطای وثایق و ضمانتنامه‌های سنگین از سوی صنعتگر به بانک‌ها، بلوکه کردن بخشی از تسهیلات توسط بانک‌ها و همچنین محدودیت‌های زمانی در پرداخت وام است.
براساس گزارش‌های موجود، از ابتدای اسفند ۹۷ تا پایان تیر سال جاری ۶۱۵ متقاضی برای دریافت تسهیلات برنامه تولید و اشتغال به ارزش ۴۲ هزار و ۴۶۲ میلیارد تومان به بانک معرفی شدند. از این تعداد فقط ۵ واحد صنعتی موفق به دریافت تسهیلات شده‌اند و به آنها ۵۱۵ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده‌ است. البته این تسهیلات ناچیز هم فقط توسط یک بانک ارائه شده است و سایر بانک‌ها پاسخ مثبتی به تقاضای بخش صنعت نداده‌اند.
براساس این گزارش، بیشترین تعداد واحدهای معرفی‌شده به بانک‌ها برای دریافت تسهیلات به استان‌های زنجان، اردبیل و خراسان رضوی اختصاص دارد؛ ولی تسهیلات پرداختی به استان‌های مرکزی، قزوین، فارس و تهران تعلق دارد.
به اعتقاد کارشناسان، از آن‌جایی که بانک‌ها در پرداخت تسهیلات به منافع خود می‌نگرند، برای آنها پرداخت تسهیلات به تولیدکنندگان یا صنعتگران که در شرایط فعلی در وضعیت خوبی به سر نمی‌‌برند، پرریسک است و از سویی به این دلیل که بانک‌ها از اهداف اولیه یعنی تامین مالی فاصله گرفته‌اند، منابع خود را به سمتی می‌برند که برای آنها منفعت بیشتری داشته باشد.

عادت بانک‌ها به سود بنگاه‌داری

حسن مرادی، کارشناس اقتصادی

ساختار بانک‌ها دچار مشکلات عدیده‌ای است که در بلندمدت مانع از انجام مسئولیت‌های مهم از جمله مسئولیت تامین مالی از سوی آنها می‌شود؛ اما به‌دلیل این ساختار معیوب متاسفانه بانک‌ها از وظایف اصلی خود فاصله گرفته و به سمت بنگاه‌داری و فعالیت‌های واسطه‌گری و دلالی سوق پیدا کرده‌‌اند. برای مثال با وجود اولتیماتومی که به بانک‌ها برای واگذاری اموال داده شده، بانک‌ها به بنگاه‌داری ادامه داده و به سود آن عادت کرده‌اند. یکی از راهکارهایی که می‌تواند بانک‌ها را به مسیر واقعی خود بازگرداند، نظارت بیشتر بر شبکه بانکی و تسهیلات‌گیرندگان نظام بانکی است. برای مثال بانک مرکزی باید برای بانک‌هایی که از دستورات مقامات بالادستی مبنی بر پرداخت تسهیلات تولید و صنعت خودداری می‌کنند، جرایمی در نظر بگیرد یا نظارت بر فعالیت این بانک‌ها افزایش پیدا کند. موضوع دیگر رتبه‌بندی بانک‌ها و ایجاد فضای رقابت بین آنها در این مقوله است. اگر پرداخت تسهیلات به متقاضیان بانکی در چارچوب قوانین بانک مرکزی و با رعایت حال متقاضیان واقعی یعنی تولیدکننده یا صنعتگر باشد، مشکلات موجود پیش نخواهد آمد و نقدینگی به سمت فعالیت‌های غیرمولد نخواهد رفت. بانک‌ها در پرداخت تسهیلات به منفعت خود می‌نگرند، ازاین‌رو از دید آنها پرداخت تسهیلات به تولید مقرون‌به‌صرفه نیست.