سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
به گزارش کسب و کار نیوز، طی چند وقت اخیر و در حالی که نرخ دلار روند کاهشی داشته است ولی نرخ تورم کالاهای اساسی تغییری نداشته و حتی گران تر هم شده است. کارشناسان معتقدند این معضل با عدم دخالت دولت در بازار و فرایند قیمت‌گذاری یا نظارت دقیق‌تر بر عرضه کالاهای اساسی حل خواهد شد. در این راستا قرار بود دولت طرح کوپن الکترونیک را که بانک مرکزی از زمینه‌سازی برای آن در ابتدای سال خبر داده بود، راه‌اندازی کند؛ اما با گذشت بیش از پنج ماه از این وعده، هنوز این طرح اجرا نشده و این در حالی است که سامانه آنلاین رصد کالاها نیز کمکی به چرخه توزیع نکرده است.
یکی از اقداماتی که دولت با افزایش نرخ تورم و گرانی‌های اخیر انجام داد، تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به کالاهای اساسی بود که تجربه خوبی از آن به دست نیامد. نه کالای اساسی با قیمت ارزان و قیمت ارز دولتی به دست مردم رسید و نه دریافت‌کنندگان ارز دولتی صرفا در شمار واردکنندگان واقعی کالای اساسی بودند. بر همین اساس مقادیر زیادی ارز دولتی به هدر رفت و صرف واردات کالای غیرضروری شد. حالا با وجود درخواست فعالان اقتصادی و اتاق‌های بازرگانی از دولت برای حذف این ارز، گامی برای آن برداشته نشده است. از سویی در آشفتگی‌های فعلی به نظر می‌رسد عدم دخالت دولت در روند قیمت‌گذاری و توزیع مشکلات را پیچیده‌تر سازد؛ یعنی حداقل در چنین شرایط بی‌ثباتی، انجام این کار به بازار کمکی نخواهد کرد. با این حال کوپن الکترونیک که از دید کارشناسان در شرایط بحرانی فعلی به بازار کالای اساسی و کاهش قیمت‌ها کمک می‌کند، گام مهمی است.
با توجه به تثبیت نرخ ارز و کمک آن به کاهش قیمت‌ها، کارشناسان عقیده دارند اقدامات بانک مرکزی در مهار التهابات بازار نقش مهمی در توزیع بهینه کالاهای اساسی و کاهش قیمت آنها دارد. از جمله این اقدام عملیات بازار باز و راه‌اندازی بازار متشکل ارزی است. به همین دلیل پس از این اقدامات است که دولت تصمیم جدی‌تری درباره توزیع کالاهای اساسی خواهد گرفت.
برخی از کارشناسان عقیده دارند ورود تعاونی‌ها در فرایند عرضه کالاها دست واسطه‌گران را خواهد بست و فروش محصولات کشاورزان با قیمت‌های واقعی در بازار آسان‌تر خواهد شد. ضمن آنکه حذف واسطه‌گران به کشاورزان کمک می‌کند تا سود بیشتری بابت فروش محصولات خود به دست بیاورند.
بازار کالاهای اساسی در انتظار تثبیت نرخ ارز
مرتضی عزتی، کارشناس اقتصادی
در مورد توزیع کالاهای اساسی همواره شیوه‌های مختلفی مد نظر بوده؛ به‌ویژه در شرایط فعلی که این موضوع تا حدودی به یک بحران تبدیل شده است. مهم‌ترین مشکل کنونی بازار در روند توزیع کالای اساسی این است که سود توزیع ارز دولتی به مصرف‌کننده واقعی نمی‌رسد. کوپن الکترونیک یا طرح‌های مشابه با هدف حذف واسطه‌گران و کمک به توزیع کالا با قیمت ارزان پیشنهاد می‌شود؛ اما کاهش واقعی قیمت‌ها زمانی اتفاق می‌افتد و عرضه کالا زمانی وارد فاز بهتری می‌شود که قیمت ارز کاهش پیدا کند. با توجه به کمبود ذخایر ارزی و ضرورت مدیریت بهتر دولت بر منابع ارزی، بانک مرکزی طی چند ماه اخیر اقدامات مثبتی انجام داده است. در همین راستا واردات کنترل شده و همچنین با راه‌اندازی بازار متشکل ارزی، کنترل جدی بر بازار ارز شروع شده که البته این کنترل‌ها بر کاهش نرخ ارز اثرگذار بوده است. با کاهش نرخ ارز، قیمت‌ها کاهش و بازار به شرایط باثبات‌تری دست پیدا می‌کند. آنچه عرضه کالای اساسی را با مشکل روبه‌رو کرده یا باعث سودجویی و التهاب بازار شده، نوسانات قیمتی کالاهاست. در صورتی که بانک مرکزی در مهار نوسانات ارز موفق شود، نوسانات قیمتی کالاهای اساسی کمتر شده و حضور سودجویان در نظام توزیع کم‌رنگ‌تر می‌شود؛ ازاین‌رو راه‌اندازی رسمی بازار متشکل ارزی و همچنین عملیات بازار باز دو اقدامی است که در کمک به بانک مرکزی برای کاهش التهابات اثربخش است و بازار به نوعی در انتظار این تغییرات به سر می‌برد.
