ثمانه نادری
به گزارش کسب و کار نیوز، سوال و مسئله اصلی این است که کشور عراق چگونه با این مهاجران برخورد میکند و کارگران ایرانی در چه شرایطی در این کشور فعالیت دارند؟ به طور کلیتر آیا برنامهای برای ساماندهی نیروی کار ایران در کشورعراق تدارک دیده شده است؟
اسکان کارگران در خانه های ۶ متراژی
گزارش ها حاکی از این است که مهاجرت نیروی کار از ایران به کشورهای همسایه که از منظر برخی از کارشناسان با مزیتهایی نیز برای اقتصاد و بازار کار همراه است، به این سادگی نبوده ومشکلاتی نیز برای این کارگران به همراه دارد. از جمله این مشکلات موضوع پیدا کردن مسکن است. طبق گزارشهای موجود بسیاری از کارگران در در خانههای با متراژ بسیار پایین یعنی ۶ و ۹ متری سکونت دارند و همچنین بعضا ۲۰ نفری در یک واحد ۷۰ متری زندگی میکنند.
وضعیت بد اسکان کارگران در عراق باعث شده که نمایندگان مجلس از دولت خواهان رسیدگی به وضعیت این قشر در کشور عراق شده و از دولت بخواهند، تفاهم نامه ای در این راستا با کشور عراق امضا شود.
چند وقت پیش نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی در این خصوص گفت: استانداران ۲ استان آذربایجان غربی و اربیل باید تفاهم نامه مشترکی را هم برای استفاده از ظرفیت های دو استان و هم محافظت از حقوق کارگران ایرانی در آن منطقه امضا کنند. با این حال هنوز اقدامی جدی برای حل معضلات کارگران در عراق تدارک دیده نشده است.
شغل کارگران ایرانی در عراق
بخش دیگری از سختیهای کارگران به پیدا کردن شغل مناسب بر می گردد. کارگران ایرانی معمولا به مشاغلی مثل، جا به جایی مواد ساختمانی و واکسن زدن کفش، کار در مرغداری ها، فعالیتهای ساختمانی و … قناعت میکنند که عمدتا این مشاغل به دلیل رونق ساخت و ساز در عراق به این بخش مربوط میشود. البته حساب نیروی کار متخصص حرفهای ایرانی در این کشور با کارگران جداست.
فشار کارگران ایرانی به بازار کار عراق
با توجه به میزان قابل توجه مهاجرتهای کاری به عراقی، عراقیها البته با حساسیت بیشتری نسبت به مقوله کار غیر عراقیها در این کشور نگاه میکنند و کارگران عراقی نیز گلایه دارند که افزایش جمعیت متقاضی از ایران برای کار در عراق که معمولا با قیمت پایین کار میکنند، باعث تنگ تر شدن عرصه بازار کار برای آنها و همچنین گلایه نیروی کار در عراق شده است و میگویند؛ کارگران ایرانی قیمتها را خراب کردهاند. به همین دلیل هم فرصتهای شغلی در این کشور محدود است و هم آنها سعی دارد که نسبت به قبل شرایط سختتری برای کار کارگران ایرانی در نظر بگیرند، برای مثال در حال حاضر عراقیها به تومان حقوق و دستمزد کارگران ایرانی را پرداخت می کنند در حالی که در گذشته به دلار پرداخت میشد. به همین دلیل ورود به بازار کار عراق و یا سکونت در آنجا برای پیدا کردن کار شرایط چندان راحتی ندارد اما معمولا مهاجران آن را برای رهایی از هزینههای سنگین زندگی و افت ارزش دستمزد، به جان خریدهاند.
مهاجرت برای غذا
موضوع ورود کارگران به عراق صرفا به فعالیت در این کشور محدود نمیشود. تعدادی از همین کارگران موقع بازگشت اقلام خوراکی که قیمت بالایی در کشور برای آنها تعیین شده است را با خود حمل می کنند تا بلکه متحمل هزینه کمتری بابت معیشت خود شوند.
بر اساس گزارشهای موجود از ردههای سنی نوجوان گرفته تا افراد میانسال از ایران به این کشور مهاجرت میکنند. با این حال کشور عراق در لیست کشورهایی است که نرخ بیکاری بالایی دارد . بر اساس آمارها نرخ بیکاری در عراق نزدیک به ۲۲درصد در حالی که در ایران این نرخ ۱۲ درصد است.
جدول زیر تفاوت نرخ دستمزد، ساعات کاری و همچنین نرخ بیکاری کشورعراق با کشور ما را نشان میدهد.
کشور | نرخ بیکاری | دستمزد ماهانه به تومان | دستمزد روزانه به تومان | میزان ساعت کار در هفته |
ایران | ۱۲ درصد | ۱۷۰۰۰۰۰ | ۳۰۰۰۰۰ | ۴۴ |
عراق | ۲۲ درصد | ۹۰۰۰۰۰۰ | ۶۰۰۰۰ | ۳۶ |
لازم به ذکر است در شهرهای مرزی ایران که فاصله تا شهرهای عراق کم است، میزان مهاجرت نیروی کار به عراق بیشتر است.
مهاجرت به کردستان عراق برای فرار از بیکاری
از جمله استانهای مهم عراق که مقصد مهمی برای کارگران ایرانی به شمار می رود، کردستان است که شهر اربیل در مرکز آن واقع شده. از نظر جغرافیایی این شهر در بخش شمالی کشور عراق است که از شرق با ایران، از شمال با ترکیه و از غرب با سوریه هممرز است و همین مسئله نقش مهمی در ورود نیروی کار ایرانی به این استان داشته است. اکثر مهاجران به این استان از مناطق کرد نشین ایران هستند که البته بازار کار مناسبی در داخل کشور ندارند.
بر اساس آمارها نرخ بیکاری در کردستان ایران بیش از ۴۵ درصد است و برخی از شهرهای کرد نشین که شاهد مهاجرت کارگران هستیم مثل کرمانشاه در ردیف بیکارترین استانهای کشور قرار گرفتهاند. به همین دلیل کارشناسان عقیده دارند، جدا از افت ارزش دستمزد، بیکاری یکی از دلایل مهم مهاجرت مردم این مناطق به کشور است.
بر اساس گزارشهای موجود کارگران ایرانی به دو صورت وارد کشور عراق میشوند؛ یا به عنوان توریست و یا اقامت کاری میگیرند. برای مثال مهاجر ایرانی یک ویزای یک ماهه میگیرد و پس از ۲۸ روز کار به خانه بر گشته و این چرخه تکرار می شود. از آنجایی که اقامت کار برای کارگران ایرانی ١٢میلیون هزینه دارد؛ بیشتر کارگران توریستی و برای ٢٨روز ساکن سلیمانیه یا اربیل میشوند.