اخذ مالیات از استخراج رمزارزها

شایلی قرائی

به گزلرش کسب و کار نیوز، از آنجایی که تشخیص دستگاههای استخراج رمزارز در مبادی گمرکی به سادگی امکانپذیر نیست، با نظارت بر الگوی مصرف برق و الگوی ترافیک اینترنت میتوان افراد حقیقی یا حقوقی را شناسایی کرد که مبادرت به استخراج این رمزارزها میکنند. ساماندهی استخراج رمزارز میتواند علاوه بر ایجاد یک منبع درآمدی غیرقابل تحریم، درآمد شبکه برق کشور را نیز افزایش دهد و حتی درآمد مالیاتی برای دولت به همراه داشته باشد.

یکی از کشورهای مشابه ایران ازنظر غنای منابع انرژی کشور روسیه است. در بعضی تحقیقات پیش بینی شده است که اخذ مالیات از استخراج رمزارز در این کشور میتواند درآمد مالیاتی نزدیک به ۸۸۶ میلیون یورو برای این کشور به همراه بیاورد. حجم معاملات روزانه رمزارز در ۲۴ ساعت گذشته۲ در سطح جهان نزدیک به ۵۶ میلیارد یورو بوده است.۳ یک منبع درآمد استخراج رمزارز از اخذ کارمزد از این فعالیت هاست زیرا گرچه کارمزد تراکنشهای رمزارزها نسبت به بانکها پایین است، اما صفر نیست. درآمدی که از اخذ مالیات فعالیت استخراج کنندگان رمزارزها قابل کسب است میان همه بخشها توزیع میشود. به طور نمونه اگر ۱۰۰ دستگاه استخراج مشخص۴ یکروز کار کنند درآمد ناخالص آن ۵۰۹ یورو خواهد بود، اگر تعرفه برق آن ۰۶/۰ یورو باشد. هزینه برق آن ۱۹۴ یورو میشود و سود خالص آن ۳۱۵ یورو خواهد بود که مالیات ۲۵ درصدی درآمد خالص ۷۸ یورو نصیب کشور میکند. اگر تعرفه برق ۰۳/۰ یورو باشد هزینه برق به ۹۷ یورو کاهش پیدا میکند اما سود خالص به ۴۱۰ یورو میرسد که درآمد مالیاتی ۵/۱۰۲ یورو نصیب خزانه دولت می شود. ازآنجاکه گاز به صورت رایگان به نیروگاهها عرضه میشود بازگشت سرمایه از طریق درآمد مالیاتی به همه بخشهای کشور تسهیل میشود. به این ترتیب بررسی میزان و شیوه اخذ مالیات از استخراج رمزارزها در ایران اهمیت بیشتری از تعرفه برق آنها دارد. مضاف بر اینکه ایجاد موانع غیرضروری ازجمله تعرفه غیرعادلانه برق ممکن است کشور را از درآمدهای مالیاتی محروم کند. اگرچه ماده ۱۴۱ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۱۳۹۴ و ماده ۱۳ قانون مالیات بر ارزش افزوده اخذ مالیات از درآمد صادراتی غیرنفتی از مبادی رسمی را صفر منظور کرده است، اما از آنجا که وضع نرخ ثابت برای تعرفه برق استخراج منطقی نیست بنابراین پیشنهاد میشود استخراج رمرزارزها از مالیات بردرآمد معاف نباشند .

استخراج رمزارز و درآمد حاصل از آن با استفاده از برق و منابع کشور انجام می شود. در ایران مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی ۲۵ درصد درآمد خالص آنهاست. زمانی که مدل تجهیزات استخراج رمزارز مشخص باشد و برق مصرفی و زمان استفاده از برق نیز مشخص باشد با احتساب شاخصهای فنی مثل نرخ سختی استخراج میتوان با تخمین خوبی میزان رمزارز استخراج شده را محاسبه کرد. سازمان امور مالیاتی میتواند با کنار هم قرار دادن تعداد رمزارز حاصل از استخراج هر استخراج کننده و نرخی که رمزارز حاصله در سامانه نیما یا مراکز مبادله رمزارز مورد تأیید بانک مرکزی مبادله شده است، مالیات این فعالیت ها را به صورت خودکار و علی الرأس توسط صرافی ها یا بانک های دخیل در سامانه نیما محاسبه و دریافت کند و استخراج کنندگان با استعلام آنی هزینه برق مصرفی و سایر هزینه ها مابه التفاوت مالیات را از سازمان امور مالیاتی دریافت کنند. بدین منظور باید بانک مرکزی امکان پوشش رمزارزهای معتبر جهان شمول در مبادلات بین المللی را توسط سامانه های نیما و مراکز مبادله رمزارز مجاز فراهم کند و اطلاعات لازم برای محاسبه مالیات را به سازمان امور مالیاتی ارائه کند .تنها مراکز مبادله رمزارزی که بتوانند از خرید و فروش سوداگرانه رمزارز ممانعت کنند و همه حقوق دولتی را ایفا کنند باید بتوانند از بانک مرکزی مجوز فعالیت کسب کنند.

طراحی سیستم جدید مالیاتی با توجه به نظام مالی رمزارزها

علی نظری، کارشناس کسب و کارهای دیجیتال

وزارتخانه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها نسبت به شناسایی و اعلام مراکز استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری شده رمزارز‌ها (ماینینگ) باید با وزارت نیرو همکاری ‌کنند. همچنین مراکز استخراج رمزارزها، به‌عنوان واحد تولید صنعتی شناخته خواهند شد و مشمول مقررات مالیاتی می شوند. اما واحد‌های یادشده در‌صورتی‌که محصول خود را صادر و ارز حاصل از آن را براساس ضوابط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند، مشمول مالیات با نرخ صفر خواهند بود. اما اگر تنها به استخراج ارزهای دیجیتال بپردازند پرداخت مالیات برای آنها الزامی می شود. به هر ترتیب ما در مشاغل فیزیکی و سنتی هم شاهد هستیم که کسب و کارهای بسیاری فرار مالیاتی دارند و این موضوع در رابطه با استخراج رمزارزها هم روی خواهد داد. امروزه که این صنعت فراگیر شده است در کشورهای توسعه یافته و پیشرو در استخراج رمزارزها به عنوان مثال آمریکا راهکارهایی برای آن پیدا کرده اند. در این کشورها به سرمایه گذاران پیشنهاد شده که باید به فروش و سپس خرید مجدد بیت کوین شان به عنوان یک استراتژی برای صرفه‌جویی در مالیات اقدام کنند.

به هر ترتیب هنوز تکلیف این رمزارزها و استخراج آنها در ایران به رغم تصویب دولت مشخص نیست. بانک مرکزی به عنوان متولی اصلی هنوز نمی داند با این صنعت همراه خواهد شد یا خیر. هر چه که هست پس از به رسمیت شناخته شدن و قبول این فرآیند به عنوان صنعت باید جلوی خودزنی ماینینگ ها را برای فرار از مالیات با قوانین درست و مرتبط گرفت. در حال حاضر در ژاپن پرونده های پیچیده بسیاری در رابطه با فرار مالیاتی استخراج کنندگان رمزارزها وجود دارد که روز به روز هم به تعداد آنها افزوده می شود. این پیچیدگی به مرحله ای رسیده است که مقامات مسئول ژاپنی با اشاره به روند پیچیده ارائه پرونده مالیاتی که در حال حاضر برای شهروندان ژاپنی وجود دارد، تاکید کرده اند که نیاز به تعدیل این روش برای تحریک گزارش دهی کامل تر از سود رمزارزها وجود دارد.

بنابراین ضرورت دارد برای دچار نشدن به سرنوشت این کشور یک سیستم جدید مالیاتی با توجه به نظام مالی رمزارزها در کشور طراحی شود تا بتواند ارزش رمزارزهای گوناگون را شناسایی و با ابزارهایی نظیر کمک های مالیاتی، افراد را ترغیب به ارائه اطلاعات مالی خود کند.