سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
به گزارش کسب و کار نیوز به گفته رئیس اتاق ایران، با وجود اینکه میانگین سنی جمعیت ۳۱ سال است و جوانان ظرفیت بسیار مهمی برای رونق کارآفرینی و سرمایه‌گذاری در کشور هستند؛ اما شاهد ورود کم جوانان به عرصه‌های کارآفرینی در کشور و فرار مغزها هستیم، به اعتقاد شما این مسئله فارغ از موانع موجود و عوامل بیرونی ریشه در چه چیزی دارد و در صورتی که این موانع رفع نشود، چه خطراتی را برای اقتصاد کشور رقم خواهد زد؟
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های اقتصادی کشور موضوع بیکاری و اشتغال است و نظرات و دیدگاه‌های متفاوتی در این خصوص ارائه می‌شود که با گذشت سال‌ها از این برنامه‌ها و تغییر رویکردها به‌واسطه تغییر دولت‌ها هنوز در برطرف کردن کامل آن موفقیتی حاصل نشده و عوامل موثر در کاهش بیکاری نیز در مرحله اجرایی و عملیاتی با نواقص و ضعف‌هایی در حوزه‌های مختلف مواجه شده‌اند. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که علل بیکاری جوانان در جوامع امروز به عوامل مختلفی بستگی دارد که نوسانات اقتصادی، عدم توزیع مناسب درآمد و امکانات، فرهنگ غلط مدرک‌گرایی و عدم ترویج و توسعه فرهنگ مهارت‌آموزی و آموزش‌های مهارتی، عدم تناسب بین آهنگ رشد جمعیت و فرصت‌های شغلی، ضعف قوانین و مقررات و اتخاذ برخی از سیاست‌های غلط و فقدان آموزش‌های متناسب با نیاز بازار کار، از شاخص‌ترین موارد به‌شمار می‌رود.
فقدان مهارت یکی از اصلی‌ترین علل بیکاری در کشور ماست. متأسفانه فرهنگ مدرک‌گرایی سبب شده که بسیاری از جوانان به‌واسطه مدارک دانشگاهی به‌دنبال شغل باشند که این موضوع لازم است؛ اما کافی نیست. ما نیازمند یک بازآفرینی در مدیریت کسب‌وکار و کارآفرینی برای جوانان هستیم. ترس از شکست و نوع سیستم آموزشی و عدم وجود سیاست‌های حمایتی و مشوق‌ها سبب شده که اعتمادبه‌نفس در جوانان کاهش یابد و آنها به شغل‌های کم‌ریسک و راحت متمایل شوند. ما باید بستری را فراهم کنیم که جوانان فعالانه و مشتاقانه به‌دنبال پیاده‌سازی ایده‌های خود بروند و در پی کارآفرینی و خلق ارزش افزوده اقتصادی برای کشور باشند. قطعا در صورت بهره‌مندی از پتانسیل و ظرفیت‌های جوانان، شاهد تحولات چشمگیری در حوزه اقتصادی خواهیم بود.
با توجه به رسالت مجمع عالی کارآفرینی در ارائه خدمات آموزشی، پژوهشی، مشاوره‌های کارآفرینی و برنامه‌های ترویجی کارآفرینی، به اعتقاد شما پیشبرد اهداف کارآفرینی تا چه اندازه از این طریق محقق خواهد شد و در این راستا نقش نهادهای موازی و ارگان‌های فعال بخش خصوصی مثل اتاق‌های بازرگانی چیست؟
مجمع عالی کارآفرینی به عنوان یک تشکل غیردولتی و غیرانتفاعی به‌دنبال هم‌افزایی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های فعالان اکوسیستم کارآفرینی کشور است که بتواند در راستای رسالت و فلسفه وجودی خود، که توسعه و ترویج فرهنگ کارآفرینی و حمایت از کارآفرینان است، اثرگذار باشد. اتاق بازرگانی در کشور به عنوان پارلمان بخش خصوصی نقش بسزایی در توسعه و بهبود وضعیت اقتصادی کشور دارد؛ اما متأسفانه نگاه رقابت‌گونه بخش دولتی به بخش خصوصی سبب شده که در بسیاری از تصمیم‌گیری‌های مهم از ظرفیت این نهاد مدنی اجتماعی استفاده صحیح نشود. بنابراین اتاق بازرگانی را به عنوان یک نهاد توانمند و مکمل می‌دانیم که در حوزه‌های مختلف اعم از سیاست‌گذاری و پژوهشی و مشورتی می‌توانیم از ظرفیت‌های این مجموعه استفاده کنیم.
هر کدام از فعالیت‌های ما در حوزه آموزش، پژوهش، ترویج و مشاوره برای تاثیرگذاری و اثربخشی بر وضعیت فعلی نیازمند بهره‌مندی از تمامی ظرفیت‌ها و امکانات موجود است و تقویت این برنامه‌ها قطعا نتایج خوبی را در راستای توسعه کارآفرینی خواهد داشت.
جدا از ضعف‌هایی که محیط‌های کسب‌وکاری به‌دلیل شرایط بی‌ثبات اقتصادی دارند، بخشی از این ضعف‌ها به عملکرد مدیران و کارآفرینان برمی‌گردد، به نظر شما مهم‌ترین مشکلات مدیریتی کارآفرینان کدام موارد است؟
قطعا نحوه مدیریت بنگاه‌های اقتصادی سهم عمده‌ای در موفقیت یا شکست یک کسب‌وکار دارد. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، چالش مدیریت منابع انسانی است که این موضوع را از ابعاد مختلف می‌توان مورد بررسی قرار داد. چالش اصلی که بنگاه‌های اقتصادی و مدیران امروز با آن مواجه هستند، خلاقیت و حل مشکلات کسب‌وکار است. اصولا مدیران چهار وظیفه عمده را بر عهده دارند: ۱٫ برنامه‌ریزی؛ ۲٫ سازماندهی؛ ۳٫ رهبری؛ ۴٫ کنترل. آنها می‌بایست در این چارچوب عمل کنند که بسیاری از موفقیت‌ها یا شکست‌ها از نحوه اجرا و رقابت کردن در این اصول است.
همان‌طور که در همایش «آینده کار و کارآفرینی جوانان در ایران» هم مطرح شد، رتبه کارآفرینی ایران در سال ۲۰۱۸، ۱۳ پله صعود کرده است؛ اما در ظاهر اثری از آن در فضای کسب‌وکار مشاهده نمی‌شود، به نظر شما ارتقای رتبه کسب‌وکار و تغییر ملموس فضای کارآفرینی منوط به چه چیزی است؟
براساس اعلام موسسه بین‌المللی توسعه کارآفرینی که شاخص جهانی کارآفرینی را اندازه‌گیری می‌کند، رتبه ایران از ۸۵ در سال ۲۰۱۷ به ۷۲ در سال ۲۰۱۸ رسیده است که بخش عمده‌ای از این موفقیت به توسعه کسب‌وکارهای نوپا مانند شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها برمی‌گردد؛ اما این موضوع برای ملموس شدن نیازمند اصلاح قوانین و مقررات و اتخاذ سیاست‌های تشویقی در جهت حمایت از این‌گونه کسب‌وکارها و توسعه و ترویج آموزش‌های مهارتی برای افزایش اشتغال‌زایی است.
طبق بسته جدیدی که معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار از آن خبر داده، قرار است کارآفرینان محور سیاست‌های حمایتی قرار بگیرند؛ یعنی برخلاف رویه گذشته در حمایت از بنگاه‌ها قرار است از اشخاص کارآفرین حمایت شود. معایب و مزایای این کار چیست؟
تا آن‌جایی که بنده مطلع هستم، برنامه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در جهت توسعه کارآفرینی، حمایت از کارآفرینان برای حضور در بازارهای جدید و بین‌المللی و کاهش ریسک‌های جانبی و همچنین حمایت از تحقیق و توسعه شرکت‌های ایشان است که این طرح هنوز به‌طور رسمی ابلاغ نشده و در حال بررسی و هم‌اندیشی با صاحب‌نظران، کارشناسان و تشکل‌های حوزه کارآفرینی و کسب‌وکار است.
