«کارآفرینی» باید درس اجباری شود

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایسنا، دکتر علی‌اکبر اکبری در خصوص واحد درسی کارآفرینی، اظهار کرد: اصول و مبانی کار آفرینی ۲ واحد درسی است که از سال ۸۵ وزارت علوم برای کلیه رشته‌ها به صورت اختیاری مصوب کرده است. بهتر است درس کارآفرینی جزو دروس اجباری برای دانشجویان قرار گیرد، زیرا دانشجویان باید بدانند که قبل از ورود به جامعه با مسائل کاری و اشتغال چگونه مواجه شوند.

‌ کارآفرینی تنها به معنی اشتغال‌زایی نیست

رئیس مرکز کارآفرینی و مالکیت فکری دانشگاه فردوسی در مورد معنای صحیح کارآفرینی خاطر نشان کرد: کارآفرینی ترجمه کلمه Entrepreneurship است و تنها به معنای اشتغال‌زایی نیست. کارآفرینی جزء کلماتی است که به درستی معنا نشده و مفهوم را به سمت دیگری سوق می‌دهد در حالی که معنای اصلی آن مسئولیت‌پذیری، ایجاد یک روحیه توانمند، فعال و پرتلاش برای انسان در مسیر بهینه کردن محیط اجتماعی و کاری همراه با نوآوری است.
اکبری افزود: کار آفرینی در لغت اصل فرانسوی خود به معنای مسئولیت‌پذیری و در ترجمه به زبان ژاپنی به معنی رشد و توان‌مندی و بالا رفتن روحیه است. در حالی که عموم مردم فکر می‌کنند که کارآفرینی فقط به معنای ایجاد شغل است درصورتی که شغل آفرینی معنای متفاوتی دارد. فقط بخشی از کارآفرینی به شغل‌آفرینی مربوط می‌شود. انسان کارآفرین فردی است که در زمینه‌ی وضعیت اقتصادی، رفاهی و اجتماعی خود مسئول است.
رئیس مرکز کارآفرینی و مالکیت فکری دانشگاه فردوسی تصریح کرد: یک انسان کارآفرین فقط شغل ایجاد نمی‌کند بلکه کارش باید در جهت زندگی بهتر و رفاه جمعی باشد و اگر کاری ایجاد شود که در جهت این اهداف نباشد کارآفرینی به حساب نمی‌آید. حتی گاهی کارآفرینی ممکن است باعث تخریب مشاغل شود. بنابراین کارآفرینی می‌تواند نوعی تخریب خلاق نیز باشد. تخریب خلاق به این معنی است که ممکن است در نتیجه کارآفرینی یک سیستم کاری موجود تخریب شود ولی با خلاقیت باعث تولید یک سیستم جدید شود.

جایگزین واژه کارآفرینی، ارزش‌آفرینی است

وی افزود: به جای واژه کارآفرینی شاید بتوان ارزش‌آفرینی را جایگزین کرد؛ در صورتی که این ارزش‌آفرینی در جهت خلاقیت و مسئولیت‌پذیری باشد. کلید واژه مهم کارآفرینی، مسئولیت‌پذیری است به طوری که مسئولیت‌پذیری را می‌توان شاخصه اصلی کارآفرینی دانست.
دانشگاه باید در مسیر اشتغالزایی گام بردارد
رئیس مرکز کارآفرینی و مالکیت فکری دانشگاه فردوسی در مورد اشتغال‌زایی دانشگاه برای دانشجویان خاطرنشان کرد: وظیفه اصلی وزارت کار و رفاه اجتماعی ایجاد شغل است که برای ایجاد اشتغال فعالیت‌هایی را انجام می‌دهد. با توجه به مشکلات فعلی می‌توان وضعیت را در زمینه اشتغال بهبود داد که این وظیفه به سازمان‌های مختلف محول می‌شود. باتوجه به دستورات مدیران بالادستی دانشگاه هم در کمک به سایر سازمان‌ها و ادارات باید در مسیر اشتغال‌زایی گام بردارد. بهتر است شغلی را که ایجاد می‌کنیم در نتیجه یک فرآیند کارآفرینانه باشد.
اکبری گفت: کارآفرینی صحیح باید به گونه‌ای باشد که ایجاد شغل‌آفرینی کند. به طور مثال یک شرکت دانش‌بنیان محصولی جدید و خلاقانه که اکنون نیاز کشور است و واردات آن به مشکل برخورد کرده را تولید می‌کند و برای تولید آن از تعدادی نیروی انسانی استفاده می‌کند.
وی تصریح کرد: بهترین کاری که دانشگاه می‌تواند انجام دهد، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است که مانع از خروج ارز و ورود کالاهای خارجی می‌شود. مردم هم با خرید کالای ایرانی و حمایت‌های دولتی، سازمان‌ها و بانک‌ها می‌توانند در مسیر کارآفرینی در جهت ایجاد شغل کمک شایانی انجام دهند.
رئیس مرکز کار آفرینی و مالکیت فکری دانشگاه فردوسی افزود: دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری موظف هستند به شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان کمک کنند و راهکارهایی را در مسیر کم کردن مشکلات ارائه دهند.

خروجی آموزش‌های کارآفرینی دانشگاه، افزایش تقاضای ورود به مراکز رشد است

اکبری با بیان اینکه «دانشگاه دوره‌های مختلف کارآفرینی، کمک به کارآفرینان و راهکارهای آموزش‌های ورود به مراکز رشد را برگزار می‌کند»، گفت: خروجی اثربخش آموزش‌های کارآفرینی افزایش تقاضای ورود به مراکز رشد است؛ یعنی اگر کارآفرینی به خوبی ترویج یابد ما متقاضیان بیشتری را برای ورود به مراکز رشد خواهیم داشت.
وی در خصوص کارآفرینی دانشگاه فردوسی خاطر نشان کرد: یکی از اقداماتی که دانشگاه فردوسی انجام می‌دهد این است که به شدت پیگیر ترویج‌ کارآفرینی است. برای این کار روش‌ها و کمک ‌های مختلفی را به سازمان‌ها، ارگان‌ها، انجمن‌های علمی و اساتیدی که مایل هستند در این زمینه گام بردارند پیشنهاد می‌دهد که نمونه‌ای از این اقدامات شامل برگزاری جلسات سخنرانی با حضور فعالان در حوزه صنعت، سمینارها و ارائه درس کارآفرینی دردانشگاه فردوسی است. امیدواریم این درس به صورت اجباری ارائه شود و یا به عنوان درسی باشد که بتواند جایگاه خود را در بین دروس دیگر پیدا کند.
رئیس مرکز کارآفرینی و مالکیت فکری دانشگاه فردوسی ادامه داد: دانشگاه دوره‌های مختلف کارافرینی، کمک به کارآفرینان و راهکارهای ورود به مراکز رشد را برگزار کرده است. خروجی کارآفرینی ورود به مراکز رشد است یعنی اگر کارآفرینی به خوبی ترویج یابد ما متقاضیان بیشتری را برای ورود به مراکز رشد خواهیم داشت.

وجود دو مرکز رشد فنی‌مهندسی و علوم انسانی در دانشگاه فردوسی

اکبری در مورد مراکز رشد دانشگاه تصریح کرد: مراکز رشد دانشگاه فردوسی شامل مرکز رشد فنی‌مهندسی و مرکز رشد علوم انسانی است. یکی از افتخارات ما این است که تقاضا از طرف دانشجویان برای ورود به مراکز زیاد است برای همین دچار کمبود جا هستیم و همواره در حال توسعه این مراکز هستیم. بیش از ۱۰۰ شرکت فناور در مراکز رشد ما وجود دارد و حدود ۲۰ درصد این شرکت‌ها دانش‌‎بنیان شدند.
رئیس مرکز کارآفرینی و مالکیت فکری دانشگاه فردوسی خاطر نشان کرد: خوشبختانه تعدادی از دانشجویان دانشگاه فردوسی در پارک علم و فناوری مشغول به کار هستند. بنابراین ترویج کارآفرینی در دانشگاه فردوسی به خوبی انجام می‌شود. پس رسیدن دانشجویان ما به شرکت‌های فناوری که به سطح دانش‌بنیانی هم رسیدند را می‌توان به عنوان توانمندی دانشگاه فردوسی در نتیجه کارآفرینی دانست.
اکبری افزود: در مراکز رشد نیاز به حمایت‌های داخل و خارج دانشگاهی هستیم به خاطر اینکه در مراکز رشد، کارافرینان بسیار نوپا هستند و نیاز به حمایت دارند تا بعدها در جامعه بتوانند مانند نهال‌هایی باریشه مقاوم در برابرطوفان‌های شدید اقتصادی نشکنند.

چگونه می‌توان به مراکز رشد دانشگاه وارد شد؟

وی در رابطه با نحوه ورود دانشجویان به مراکز رشد دانشگاه گفت: ورود به این مراکز مراحل اجرایی خود را دارد. باید ابتدا توسط دانشجویان درخواستی داده شود و دانشجویان برنامه‌ها و ایده خود را کاملا ارائه دهند و بعد این برنامه در اختیار داوران قرار خواهد گرفت و پس از اصلاحات و قبول شدن توسط داوران، طرحشان وارد کمیته مرکز رشد شده و مصاحبه به صورت حضوری انجام می‌شود. پس از پاسخ به پرسش‌های داوران و قبولی در این مصاحبه در مرکز رشد مستقر می‌شوند .
رئیس مرکز کارآفرینی و مالکیت فکری دانشگاه فردوسی افزود: پس از طی این مراحل، دانشجویان وارد مرحله پیش‌رشد می‌شوند. پس از حدود یک سال وارد مرحله رشد می‌شوند و در آن مرحله اگر در کار خود پشتکار و جدیت داشتند رشدیافته شده و پس از چند سال به خارج دانشگاه هدایت می‌شوند.

دانشجویان کدام رشته‌ها بیشتر متقاضی ورود به مراکز رشد هستند؟

اکبری در پاسخ به این پرسش که «بیشترین متقاضی برای ورود به مراکز رشد از چه رشته هایی هستند؟»، بیان کرد: دانشجویان مهندسی و سپس دانشجویان رشته‌های کشاورزی، علوم پایه و علوم انسانی و سایر دانشکده‌های دانشگاه تقریبا به ترتیب بیشترین متقاضیان ورود به مراکز رشد هستند.
وی افزود: برای اینکه دانشجویان گامی اشتباه در مسیر پیش رویشان برندارند و بعدها شرکتی که در آن مشغول به کار هستند، بتواند پابرجا بماند و تحلیل درستی از بازار یا نیاز جامعه داشته باشد به همین خاطر در ابتدای کارشان از راهنمایی‌های تخصصی داوران بهره‌مند می‌شوند.
رئیس مرکز کار آفرینی و مالکیت فکری دانشگاه فردوسی در خصوص اقدامات مرکز کار آفرینی در حوزه شغل آفرینی گفت: یکی از وظایف ما در این مراکز، پیدا کردن جایگاه درست افراد در مکان درست و به طور کلی جایگاه‌شناسی صحیح است.

ایجاد شغل جزو وظایف دانشگاه نیست

اکبری ادامه داد: برنامه مرکز کارآفرینی برای آینده این است که شرکت‌ها با برگزاری سمینارهایی و توضیح شرایط خود برای دانشجویان، آنها را دعوت به همکاری کنند و در صورتی که با نوع سلایق و مهارت دانشجو همخوانی داشته باشد، افراد متقاضی به این شرکت‌ها مراجعه کنند. برای این منظور هنوز برنامه‌ریزی مدونی صورت نگرفته است. ایجاد شغل جزء وظایف و اهداف تعیین‌شده برای دانشگاه از طرف وزارت علوم نیست. بنده معتقد هستم که این گفتمان باید آنقدر مطرح شود که دانشگاه‌ها به دنبال هدایت دانشجو به سمت شغل مناسب برای فارغ‌التحصیلان خود باشد.

جایگاه‌های شغلی فارغ التحصیلان در رتبه‌بندی‌های جهانی موثر است

وی ادامه داد: جایگاه‌های شغلی مناسب فارغ التحصیلان در برخی رتبه‌بندی‌های جهانی دانشگاه‌ها موثر است. به‌طوری که می‌سنجند چند درصد از دانشجویان فارغ‌التحصیل دانشگاه‌ها در شرکت‌ها وسازمان‌های معتبر مشغول به کار هستند. پس بنابراین دانشگاه ترغیب می‌شود که راهی را برای محقق‌شدن این امر فراهم آورد. این یک فشار اجتماعی جامعه جهانی است که نمی‌گذارد دانشگاه‌ها دانشجویان خود را پس از فارغ التحصیلی رها کنند.
وی خاطر نشان کرد: رجوع دانشجویان به این مراکز بسیار اندک است. بنابراین باید روح همکاری بین دانشجویان و اساتید به وجود آید نه اینکه صرفا باید قانونی برای ایجاد اشتغال وجود داشته باشد. دانشگاهیان به عنوان بالاترین قشرهای فرهنگی جامعه شناخته شده و مطرح می‌شوند. بنابراین انتظار هم بالا می‌رود چون تک تک آنها باید به یک مسئولیت اجتماعی برسند و مسئولیت پذیری بسیار مهم است.
اکبری تصریح کرد: خوشبختانه هم وزارت علوم و هم وزارت آموزش و پرورش کاملا به این موضوع واقف هستند که نیاز جدی دانشجویان و دانش‌آموزان، کسب مهارت در کنار دانش‌ورزی است. بنابراین آموزش و پرورش طرحی با نام «ایران مهارت» را آغاز کرده است. پس نیاز داریم که دانش‌آموزان و دانشجویان در کنار علم خود مهارت نیز یاد بگیرند. مهارت هم آموختنی وهم کسب کردنی است و همانطور که آموزش مهم است مهارت نیز اهمیت دارد.