مدارا با فراریان مالیاتی

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، موضوع فرار مالیاتی به معضل چندین دهه اقتصاد کشور ما مبدل شده است و علی‌‎رغم اینکه روش‌های مختلفی در دنیا برای این مهار آثار منفی این امر به کار گرفته می‌شود، در کشور ما به دلایلی از کاربرد این شیوه‌ها اجتناب می‌شود که نمونه بارز آن خودداری از اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر خانه‌های خالی است. آمارهای موجود نشان می‌دهد سرانه فرار مالیاتی در کشور به ۳ میلیارد تومان می‌رسد و دولت در آینده‌ای نزدیک با توجه به محدودیت‎هایی که در دسترسی به درآمدهای حاصل از فروش نفت و…دارد، ناگزیر از استفاده از این روش‌ها برای کسب درآمد است. اما کدام روش مالیات ستانی و یا شناسایی فراریان مالیات به نتایج محکم‌تری برای اخذ مالیات از جامعه پزشکان، ورزشکاران، دلالان و بخش‌های مختلف می‌رسد؟ تجربه رصد تراکنش‌های بانکی نشان می‌دهد، با وجود این رصد ها ۲۴ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی شناسایی شده است. اما این انتقاد همیشگی نسبت به رصد تراکنش های بانکی وجود داشته که این موضوع سپرده‌ها را از بانک‌ها خارج می‌کند و از سویی درصد زیادی از سرمایه‌های فراریان مالیاتی خارج از شبکه بانکی است. برخی از کارشناسان عقیده دارند برای مقابله با حجم بزرگ فراریان مالیاتی در بازارهایی مثل مسکن، باید ابزار مالیات بر عایدی سرمایه را به کار گرفت. این سیاست به طور کلی تر باید در بازار خودرو، طلا و هر بازاری که مورد استفاده واسطه‌گران است، به کار گرفته شود.

در همین رابطه مدیر کل دفتر بازرسی ویژه مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی سازمان امور مالیاتی  اظهار داشت: در حال حاضر بالغ بر ۴۲۲ میلیون رکورد اطلاعات تراکنش‎های بانکی افراد مشکوک به فرار مالیاتی در سطح کشور، در دستور رسیدگی واحدهای مالیاتی قرار دارد.

خانی همچنین از شناسایی حدود ۶۰۰۰ مودی جدید از طریق شناسایی و رسیدگی به اطلاعات تراکنش‎های مشکوک بانکی خبر داد و گفت: تاکنون از محل بررسی تراکنش های مشکوک بانکی حدود هشت هزار شخص، بالغ بر ۲۴ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی، شناسایی و برای این اشخاص برگ تشخیص صادر گردیده است.

وی اظهار داشت: در این رابطه تا پایان سال ۱۳۹۷، اطلاعات خرید ۲۴۹ شرکت به ۲۴ اداره کل حسب مورد ارسال شده است که پیگیری‌های به‎عمل آمده از معاملات بورس کالا، تاکنون منجر به مطالبه مبلغی در حدود ۴۲۶۰ میلیارد تومان (مالیات و جریمه عملکرد و ارزش افزوده) شده است.

احمد غفارزاده کارشناس امور مالیاتی

گلوگاه‌های شناسایی فراریان مالیاتی

از جمله منابع مهمی که به هر نظام مالیاتی کمک می‌کند و زمینه ساز تحقق اهداف مالیاتی است، اطلاعات است. این اطلاعات می‌تواند اطلاعاتی باشد که بین دو طرف معامله وجود دارد مثل اطلاعات خرید و فروش. اما مهم‌ترین اطلاعات برای تشخیص خطاهای مالیاتی و یا فرار مالیاتی، اطلاعاتی است که نزد اشخاص ثالث وجود دارد. مثل اطلاعات بانک‌ها، گمرک، ثبت اسناد و املاک نیروی انتظامی، صرافی‌ها، سازمان بورس، وزارت صنعت، معدن و تجارت و… که گلوگاه‌های شناسایی فراریان مالیاتی به شمار می‌روند و استفاده از اطلاعات آنها با وجود شفافیت، کار سختی نیست. اما مسئله و مانع جدی برای شناسایی فراریان مالیاتی، احتیاط مسئولان با فراریان مالیاتی و یا شناسایی محتاطانه این فراریان است. موضوعی که خود به خود انگیزه فراریان را برای فرار مالیاتی و انگیزه سازمان امور مالیاتی را برای کم‌کاری در اخذ مالیات و یا شناسایی فراریان مالیاتی، تقویت می‌کند. مهم‌ترین کمک شناسایی فراریان مالیاتی نظم‌بخشی به امر مالیات‌ستانی است که مهم‌ترین آن با رصد تراکنش‌های بانکی صورت می‌گیرد. اما این شیوه زمانی به طور اساسی نتیجه می‌دهد که بررسی تراکنش‌های بانکی قاعده‌مند باشد. یعنی تکلیف مردم و سپرده‌گذاران روشن شده باشد و بعد از آن این قانون به اجرا دربیاید. موضوع دیگر عدم پذیرش روش‌های مقبول مالیات‌ستانی و یا مبارزه با فراریان مالیاتی در دنیا است که نمونه بارز آن مالیات بر عایدی سرمایه است. عزمی برای اخذ مالیات از سرمایه‌گذاریی‌های غیرمولد که بخش عمده آن مسکن است، وجود ندارد. در حالی که مالیات باید جریان ورود سرمایه ها به بخش‌های مولد را سرعت ببخشد.