تکاپوی دلالان برای ورود به بازار متشکل ارزی

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، بر اساس گزارش‌های موجود در بازار متشکل ارزی فعلا امکانی برای خرید و فروش جزئی ارز از سوی افراد حقیقی وجود ندارد و قرار است در این بازار معاملات با اسکناس و نقد انجام شود بر این اساس صادرکنندگان و دارندگان ارز می توانند از طریق صرافی ها برای فروش، نرخ مورد نظر خود را در سامانه بازار متشکل به ثبت برسانند. همچنین این بازار متشکل جایگزین سامانه نیما نیست.

قرار است بازار متشکل ارزی کار خود را با دو یا سه ارز؛ دلار، یورو و درهم شروع خواهد کرد و به مرور زمان تعداد این ارزها افزایش پیدا کند.سهامداران اصلی بازار متشکل، شامل کانون صرافان، کانون بانک های دولتی، کانون بانک های خصوصی و فرابورس هستند.
طبق اعلام مسئولان بانک مرکزی نرخ‌ها در بازار متشکل ارزی بر اساس عرضه و تقاضا و نظر کارشناسی تعیین خواهد شده. اگر عرضه ارز بیش از تقاضا و نیاز بازار باشد، بانک ها وارد شده و آن را خریداری می کنند.

در بازار متشکل بازار، امکان انجام معاملات غیرواقعی وجود نخواهد داشت، چراکه هر بانک یا صرافی که بخواهد قیمت ارز خود را برای فروش اعلام کند، رقم موردنظر در همان لحظه در حساب ارزی او مسدود خواهد شد و بدین ترتیب از معاملات غیرواقعی جلوگیری می‌شود.

قیمت پایه هر روز بر اساس نرخ بسته شدن بازار در روز گذشته با حداکثر تغییری که به تصویب رسیده، محاسبه می‌شود که این درصد تغییر در دستورالعمل بازار متشکل ارزی اعلام خواهد شد.

گفته می‌شود که اطلاعات آنلاین خرید و فروش ارز در این بازار در دسترس عموم مردم قرار ندارد و اعضا قادر به مشاهده آن هستند، اما اطلاعات کلی از این بازار در سایت ice.ir در اختیار عموم مردم قرار خواهد گرفت.
حال سوالات اساسی این است، آیا تعادلی میان عرضه و تقاضا ایجاد خواهد شد؟ آیا این بازار در بازگشت ارزهای صادراتی توفیقی خواهد داشت؟ نقش این بازار در کاهش اثرگذاری نرخ‌های بازار دبی و سلیمانیه چیست و آیا این بازار در نهایت جایگزین نیما خواهد شد؟
در همین رابطه محمود شکسته درخصوص اقدامات انجام شده برای راه‌اندازی بازار متشکل ارزی اظهارداشت: بیش از ۱۰۰ صراف حساب‌ باز کرده‌اند و در حال تکمیل پرونده هستند و بازار متشکل ارزی هم با همین تعداد فعالیت را آغاز می‌کند زیرا تکمیل پرونده هر صراف فرایندی زمان‌بر است.
شکسته بند درباره سایت بازار متشکل ارزی و اینکه آیا اطلاعات بازار برای افراد خارج از بازار هم به صورت لحظه‌ای ارائه می‌شود،گفت: خیر برای افراد حقیقی و حقوقی خارج از بازار اطلاعات لحظه‌ای بازار متشکل ارزی ارائه نمی‌شود اما اطلاعات عمومی بازار در سایت ice.ir که در حال راه‌اندازی است، منتشر می‌شود. اما در سایت دیگری اطلاعات جزئی‌تری به اعضا ارائه می‌شود.
وی تاکید کرد: هدف از راه‌اندازی بازار متشکل ارزی افزایش شفافیت و ثبات بازار، کشف نرخ، امنیت در انجام و تسویه معاملات است.

اصغر مشبکی، کارشناس اقتصادی

رصد ضعیف ورود و خروج ارز در بازار متشکل ارزی

بیش از ۳ الی ۴ ماه از تشکیل غیررسمی بازار متشکل ارزی می‌‎گذرد و علی رغم اینکه راه‌اندازی این بازار در کنترل و کاهش نرخ ارز اثرگذار بوده است، اما همچنان در رصد ورود و خروج ارز ضعیف عمل می‌کند. برای اینکه بازار متشکل ارزی به صورت رسمی شکل بگیرد، کماکان مشکلاتی وجود دارد. برای مثال این بازار در رصد سیستم‌های مالی مجاز و غیرمجاز به خوبی عمل نکرده است. به همین دلیل علی‌رغم پیش‌بینی‌های صورت گرفته، همچنان دلالان در تلاش برای نفوذ به این بازار بوده و برخی از فسادها حاکی از عدم شفافیت این بازار و رخنه فساد در آن است.
برای مثال خبر گم شدن یک میلیارد یورو ارز دولتی و یا صحبت های وزیر بهداشت حکایت از این دارد . بنابراین این مسئله نشان می‌دهد بازار متشکل ارزی در رصد ورود و خروج ارز به این بازار موفق نبوده است. هرچند گفته شده که بازار متشکل ارزی جایگزین نیما نیست اما با ورود نرخ ارز به قیمت زیر ده هزار تومان این اتفاق خواهد افتاد. یعنی چشم انداز بازار متشکل ارزی رفتن به سمت تک نرخی شدن ارز است. در صورتی که بازار متشکل ارزی در ورود و خروج ارز موفق عمل نکند، طبیعتا قادر به ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضای ارزی نیست. این تعادل تنها با شفافیت ایجاد می‌شود. از سویی عدم شفافیت مانع از افزایش هر چه بیشتر تزریق ارزهای صادراتی به سامانه نیما است. هر چند بانک مرکزی در بازگشت ارزهای صادراتی گام‌های موثری برداشته و تا حدودی هم موفق عمل کرده، اما باز هم میزان بازگشت این ارزها رضایت بخش نیست و این موضوع نشان می‌دهد با وجود راه‌اندازی بازار متشکل ارزی، میزان بازگشت ارزهای صادراتی موافق با میزان مورد انتظار نبوده است. در صورتی که این بازار موفق به ایجاد شفافیت شود و نرخ دلار به زیر۱۰ هزار تومان برسد، دیگر شاهد تاثیرپذیری نرخ آن از نرخ های بازار سلیمانیه عراق و دوبی نخواهیم بود.