آخرین تلاش‌ها برای احیای هنرهای سنتی در فارس

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایسنا, صنایع دستی، همان آثار هنرمندانه، زحمتکش‌ترین، کم‌توقع‌ترین و در عین حال وفادارترین هنرمندان ایرانی است، مردان و زنانی که به طور قطع حفظ تاریخ و فرهنگ و هنر ایران زمین، مدیون تلاش خستگی ناپذیر و پایمردی آنان است.
امروز اما تنوع صنایع دستی ایرانی با آن پیشینه هفت هزار ساله، به آرامی کاسته شده و بخشی از این هنرها دیگر هنرمندی ندارد و بخشی گرفتار مدرنیته و ابزارهای تکنولوژیک آن شده است. غافل از اینکه صنایع دستی آئینه بازتاب دهنده خصوصیات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی هر جامعه و نمادی از هویت ملی هر قوم محسوب می‌شود و در شناساندن فرهنگ و هنر و تمدن ملت‌ها، نقشی بی بدیل ایفا می‌کند.
سهم هنرهای دستی در معیشت افراد و اقتصاد فرد، خانوار و جامعه، آنقدر پررنگ بوده است که در شاخص‌های اقتصادی، پررنگ باشد و صنعت نامیده شود، صنعتی که در کنار گردشگری، توان قدرتمند و ثروتمند کردن جوامع را دارد.
اما امروز هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی که روزگاری نیازهای مردم را تأمین می‌کرد، حال در تأمین نیازهای اساسی خود لنگ می‌زنند و همین امر عامل اصلی در به حاشیه رفتن کار هنرمندانه‌شان شده است؛ حال آنکه می‌توان معشوق رونق تولید را با زدودن زنگار از چهره صنایع دستی و کمک به رونق آن، در آغوش کشید.تغییر نیازهای جامعه و شیوه زندگی افراد، صنعتی شدن محصولات، واردات بی رویه با قیمت‌های بسیار نازل، نبود تطبیق میان طرح‌ها و صنایع دستی حاصل از این مشاغل با زندگی امروزی، نبود توان رقابت با محصولات مشابه صنعتی، بالا بودن قیمت تمام شده برخی محصولات، مهاجرت‌های بی رویه، تأمین نشدن نیازهای معیشت خانواده و نبود برنامه ریزی مناسب برای شناسایی و آشنایی عموم با جذابیت‌های بصری از جمله مواردی است که صنایع دستی را در معرض نابودی قرار داده است.
استان فارس، در زمینه صنایع دستی، به طور قطع از نقاط برخوردار ایران محسوب می‌شود و روزگاری از مجموع ۲۵۰ رشته هنری شناخته شده در زمینه صنایع دستی، فارسی‌های هنرمند در نیمی از آن، صاحب سبک و فعال بوده‌اند، اگرچه امروز، به زحمت تعداد رشته‌ها به بیش از ۸۰ هنر می‌رسد.
تلاش برای احیای هنرهای دستی رو به زوال
منسوخ شدن بخشی از رشته‌های صنایع دستی در فارس به این معنا است که دیگر نه هنرمندی هست و نه هنری برای عرضه؛ بخشی از رشته‌ها نیز اگر مسئولان به خود نیایند، به حتم مسیر زوال را با سرعت طی خواهد کرد.
فارس بی‌تردید مهد هنرمندانی در رشته‌های خاتم، منبت، مقرنس، میناکاری، کاشی کاری، آینه کاری، گیوه دوزی، جاجیم بافی، چلنگری، صحافی سنتی، سیاه چادر بافی، چادرشب بافی، فرش بافی، نمد مالی، مسگری، رنگرزی سنتی، گره چینی، گبه بافی، گلیم بافی و…. بوده، هنرهایی که حالا رنگ از روی رونقشان پریده است.
با بررسی تاریخ می‌توان به این نتیجه رسید که هر یک از این هنرها، سابقه‌ای کهن داشته و در تمام ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و حتی سیاسی، تأثیرگذار بوده است.
بدون تردید، تنها یک سازمان قادر به احیای این هنرها نیست؛ اما جامعه امروز ایران که در مسیر خروج از بن بست تک محصولی حرکتی را آغاز کرده است، باید در این مسیر اندکی عمیق‌تر و اندیشمندانه تر، برنامه ریزی و در مسیر برنامه‌ها با زمان بندی مشخص، حرکت کرد.
در این زمینه چندی پیش، حیدرعلی زاهدیان‌نژاد معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس از احیای ۱۵ رشته منسوخ شده صنایع دستی در این استان طی چهار سال خبر داده بود و گفت: زمانی در فارس ۱۲۰ رشته وجود داشته که اکنون تنها ۸۵ رشته آن فعال و مابقی منسوخ شده است.
وی با بیان اینکه از سال ۹۲ تاکنون تلاش‌های هدفمندی برای احیای رشته‌های صنایع دستی منسوخ شده استان فارس شکل گرفت، اظهار کرد: شیشه گری فوتی سنتی، اویی بافی، جاجیم بافی، طلا سازی سنتی، شیشه درمه بافی و رشته دوره چین بافی، دلوچه دوزی کازرون، مسگری و چاقو سازی نی ریز، معرق، معرق کاشی، دواتگری و رشته میناکاری بخشی از این رشته‌ها بوده است.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی فارس همچنین با اشاره به پژوهش و مستندنگاری‌های انجام شده در خصوص رشته‌های صنایع دستی، از احیای دو رشته منسوخ شده در این زمینه خبر داد.
زاهدیان‌نژاد گفته بود: بنا به تعریف شورای احیا و باز زنده سازی رشته‌های صنایع دستی، اگر در رشته هنری، تولیدات به زیر ۵ کارگاه فعال برسد، عنوان منسوخ شده به آن رشته تعلق می‌گیرد /.
وی افزود: طرح احیا رشته سیاه چادربافی عشایر فارس اسفند ماه سال گذشته در شورای احیا و باز زنده‌سازی به تصویب رسید و مستندنگاری پرونده احیای رشته مسگری شیراز نیز مراحل پایانی خود را طی می‌کند.
زاهدیان نژاد با اشاره به تخصیص ۵ میلیارد ریال تسهیلات به دو استاد مسگری، اضافه کرده بود: این میزان تسهیلات به منظور تولید مواد اولیه مسگری سنتی و ساخت ظروف مسی در نظر گرفته شده است.