امید روستاهای بی‌آب بلوچستان به زیردان

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایسنا, سد زیردان هرچند از همان ابتدا مخالف کم نداشته اما راه‌حل دولت‌مردان برای آبرسانی به روستاهای محرومِ جنوب بلوچستان بوده است؛ مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان می‌گوید: عملیات احداث سد زیردان برای آب‌رسانی به بیش از ۷۰ هزار نفر از مردم روستایی ۲۶۱ روستای مجتمع تلنگ، پلان و پیرسهراب شهرستان‌های چابهار و قصرقند در دهه هفتاد بروی رودخانه کاجو قصرقند شروع به کار کرد.
عبدالاحد ریگی می‌افزاید: این سد ۲۰۷ میلیون مترمکعبی باهدف ایجاد شبکه زه‌کشی کشاورزی و آشامیدنی روستاهای پایین دست در سال ۹۰ به‌بهره‌برداری رسید اما شبکه پایین‌دست آن‌که از سال ۸۴ آغازشده هنوز به‌بهره‌برداری نرسیده است.
وی تصریح می‌کند: از حدود ۲۶۱ روستای پایین دست سد زیردان، حدود ۱۰۰ روستا در مدار آبرسانی قرار گرفتند و برآورد می‌شود کل مجتمع پایین‌دست سد به‌زودی به‌بهره‌برداری برسد.
احمدعلی موهبتی استاندار سیستان و بلوچستان اسفندماه گذشته قول داد سد زیردان با تأمین اعتبار تا آخر اردیبهشت ماه به‌بهره‌برداری برسد هرچند با اتمام اردیبهشت‌ماه هنوز خبری نیست.
وضعیت آبی سد زیردان خوب است
اتابک جعفری مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان نیز می‌گوید: بارندگی‌های سیل‌آسای چند هفته گذشته بلوچستان آب پشت سد زیردان را دو برابر کرده و از ۵۰ میلیون متر مکعب به ۱۰۰ میلیون افزایش داده است؛ با این اوصاف سد در حال حاضر وضعیت خوبی برای آبرسانی دارد.
گفته‌های مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان پاسخی به نگرانی‌های عمومی مردم و شوراها از سد است؛ سد زیردان هم‌چون سایر سدهای ایران از همان ابتدای ساختش مخالف کم نداشته و ندارد. مخالفان بر زمانبر شدن شبکه پایین دست سد و تشدید خشکسالی در پایین‌دست تاکید داشتند و بارها خواستار رهاسازی آب پشت سد زیردان بودند.
عبدالغفور ایرانژاد نماینده مردم چابهار در مجلس پیشتر گفته بود: صدها دام سبک و سنگین روستانشینان پایین‌دست این سد به دلیل خشکسالی‌های ۲۰ ساله بلوچستان ازمیان‌رفته و میلیاردها تومان ضرر به زمین‌ها و محصولات کشاورزی روستانشینان وارد کرده است.
وی تاکید کرد: بارها درخواست کردیم که به دلیل زمان‌بر شدن اجرای شبکه‌های پایین‌دست و قرار گرفتن روستاها در شرایط بحرانی به سبب خشکسالی، مقداری از آب پشت زیردان رهاسازی شود که با آن مخالفت شد.
عباس سارانی معاون شرکت حفاظت از منابع آب سیستان و بلوچستان نیز در پاسخ به انتقادها از رهاسازی آب پشت سد زیردان گفته بود: آب پشت سد زیردان به دلیل بارندگی‌های سال ۹۰ شرایط نسبتاً خوبی دارد، در فواصل مختلف آب به‌اندازه کافی برای تأمین هوتگ‌ها (گودال‌های دست‌ساز روستاها) و زیست محبطی پایین سد رهاسازی شده است اما نمی‌توانیم همه آب آن را رها کنیم چراکه آب پشت سد زیردان برای تأمین آب آشامیدنی ۲ سال مردم این منطقه در نظر گرفته شده است.(پس از به بهره‌برداری رساندن شبکه پایین‌دست سد زیردان)
حالا به‌نظر می‌رسد با پرشدن عمده ظرفیت سد به ‎ خاطر بارندگی‌های اخیر شرکت آب منطقه‌ای دست بالا را دارد و توجیه‌اش قابل پذیرش‌تر شده است؛ با این‌حال خیلی‌ها از همان ابتدا مخالف خود ساخت سد بودند و عملاً پروژه سدسازی در بلوچستان را بی‌فایده و حتی مضر می‌دانستند.
عبدالعزیز میایی بخشدار پلان پیشتر گفته بود: رودخانه «کاجو» تنها امید آبادانی و سرسبزی منطقه بزرگ «دشتیاری»، «پلان و «تلنگ» است که با احداث سد زیردان بیشتر مناطق پایین‌دست آن به جای سرسبزی به کانون ریز گردها و گردوغبار تبدیل‌شده‌اند.
معین‌الدین سعیدی رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار نیز می‌گوید: با آنکه سدسازی عملاً پروژه ردشده‌ای در دنیاست اما بر ساخت سد زیردان در دهه ۷۰ تاکید شد؛ روستاهای پایین دست این سد بزرگ می‌توانستند از نعمت خدادادی آب دریا و شیرین‌سازی آن سیراب شوند.
وی می‌افزاید: این واقعاً اوج بی‌تدبیری است که سد ایجاد بشود، آب بالااستفاده پشت سد بماند اما شبکه پایین دست آن قدر طولانی شود. سال ۹۵ قرار بوده شبکه پایین دست زیردان به بهره برداری برسد، بعد گفتند هفته دولت ۹۷ و حالا هم می‌گویند اردیبهشت امسال.
سعیدی ادامه می‌دهد: مشکلاتی که سد زیردان با به تاخیرافتادن شبکه پایین دستشان ایجاد کردند، خشکسالی را تشدید کرد؛ سدها در حالی آب‌ها را نگه داشتند و خشک شدند که مردم پایین دست تشنه آب بودند و خیلی از تغییرات در پدیده اکولوژی منطقه که موجب تشدید خشکسالی شد ناشی از سدسازی بود.
شرکت‌های آب و استانداری سیستان و بلوچستان قبلاً تاکید می‌کنند که سد زیردان به همین زودی‌ها به‌بهره‌برداری می‌رسد و تمام ۲۶۱ روستای آن در مدار قرار خواهد گرفت، امیدی برای روستاهای محرومِ پایین‌دست که حالا بعد از خشکسالی و بی‌آبی کورسوی امیدی برای ماندن داشته باشند؛ هرچند از همان ابتدا ساخت سد به گواه بسیاری در بلوچستان و آبرسانی به روستاهای ساحلی آن غیراصولی و غیر منطقی بود و ضرب‌المثل معروف ” آب در کوزه ما در گرد جهان می‌گردیم” را تداعی می‌کرده و می‌کند.