شوک جدید به تولید

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، صحبت از احتمال خروج ایران از برجام به اضافه تحریم‌های جدید دولت آمریکا علیه صنعت فولاد، آهن، مس و آلومینیوم ایران نگرانی از وضعیت آینده اقتصاد کشور را بیش از پیش می‌کند. اقتصادی که هنوز معلوم نیست چه سرنوشتی پیش رو دارد و آیا با وجود فشارهای آمریکا دوام خواهد آورد؟
اعلام توقف فروش «اورانیوم غنی‌شده» و «آب سنگین» از سوی رئیس جمهور به طرف های مقابل در برجام این اولتماموم را به آنها داد که اگر به طور جدی اهل مذاکره و توافق هستند، کاری انجام دهند. هر چند این موضوع واکنش اروپایی‌ها را به همراه داشته و آنها با خروج ایران از برجام و یا کاهش تعهداتش مخالفت کرده‌اند، اما عملکرد خنثای اروپایی‌ها در مذاکره نشان می‌دهند، خیلی نمی‌شود روی حرف های آنها برای استمرار گفتگوها حساب باز کرد.
اگر ایران از برجام خارج شود، اینستکس و یا هر کانال مالی‌ای که دال بر ارتباط با اروپایی‌ها به عنوان تنها نقطه گریز ایران از فشارهای حاصل از تحریم باشد، منتفی شده به نظر می‌رسد. در این شرایط اگر پیش‌بینی های ما منفی باشد، آینده مبهمی در انتظار بازار ارز، طلا، سکه و… خواهد بود. عبور قیمت دلار از ۱۵ هزار تومان و سکه از ۵ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان نشان می‌دهد، این بازارها برخلاف برخی از صحبت ها و اظهار‌نظرهای خوش بینانه، از فضای سیاسی تاثیر مسقیمی می‌گیرند.
البته اعمال فشار دولت آمریکا همزمان با این موضوع نیز التهاب بازار را چندبرابر ساخته است. عصر روز گذشته هم‌زمان با سال روز خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام، دونالد ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه معدن ایران اعمال کرد. او به شرکت‌های خارجی طرف قرارداد با ایران ۹۰ روز مهلت داد تا معاملات و روابط تجاری خود را در بخش فلزات پایان دهند. تحت این دستور آمریکا تحریم جدید علیه صنعت فولاد، آهن، مس و آلومینیوم ایران را اعلام کرد. همچنین خزانه‌داری آمریکا مهلت ۹۰ روزه‌ای را برای پایان دادن به معاملات و روابط تجاری شرکت‌های خارجی طرف قرارداد با تهران در بخش فلزات مشخص کرد.
علی مروی، کارشناس اقتصادی
مطمئن ترین راه برای دور زدن تحریم
چند مسئله مهم در ارتباط با برجام و رفتاری که رئیس جمهور داشته، قابل طرح است. اول اینکه اگر ایران مثل سابق هیچ واکنشی نشان نمی‌داد و به روند سابق ادامه می‌داد، اقتصاد نیز هیچ چشم انداز روشنی پیش روی خود نداشت. از سویی در داخل کشور نیز هیچ راهبرد مشخص در برای اقتصاد وجود ندارد. فعالان اقتصادی تجار و صنعتگران هیچ افق روشنی بیرون از مرزها نمی‌بینند. لذا آنچه مشخص است وضعیت شکننده و ناامیدکننده‌ای است که به دنبال سکوت ایران، رخ می‌داد. اما حالا که ایران وارد مرحله جدیدی شده، باید سنجیده عمل کند. به هر حال یک سال از فشارها و تحریم های آمریکایی‌ها می‌گذرد و آنها از این نظر یک پله از ما جلوتر هستند، مدیریت اقتصاد و اقدامات اروپایی‌ها همه چیز را روشن خواهد کرد. آیا در این شصت روزه اروپایی‌ها حاضرند اینستکس را به شکل جدی؛ راه اندازی کنند یا اینکه صرفا در حد یک اسم است. رفتارهای آمریکا نشان می‌دهد آنها طی این مدت هیچ عملکرد قابل قبولی نداشته‌اند. اما با فرض اینکه آنها این رویه را کماکان ادامه دهند، در داخل کشور نیاز به اتخاذ یک سری تصمیمات به طور ویژه احساس می‌شود. دولت ما باید بداند همزمان با اعلام مواضع خود در قبال اروپایی‌ها، حامیان و دوستان خود را در منطقه، مورد نظر داشته باشد. به عبارتی دادن سیگنال منفی به کشورهای طرف ما در برجام باید همزمان با سیگنال های مثبت ما به کشورهای دوست و همسایه باشد. اما صحبت‌های عراقچی مبنی بر تهدید اتباع افغانستانی خلاف این موضوع است. با وجود آنکه کانال کشورهای همسایه مطمئن‌ترین راه برای دور زدن تحریم است، نباید از ان غافل باشیم.
با این وجود پیش بینی می‌شود، کشورهای اروپایی با توجه به منافعی که در حفظ برجام دارند، در ۶۰ روز آینده اینستکس را به صورت عملیاتی راه اندازی کنند. منافع اروپایی‌ها در بودن ایران در برجام است. خروج ایران از برجام برای آنها خطرات بیشتر دارد. بنابراین پیش‌بینی می‌شود این توافق بین ایران و اروپایی ها به انجام برسد.
مهدی پورقاضی فعال اقتصادی
در خطر افتادن زنجیره تولید
هر چه بیشتر پیش می‌رویم شرایط تولید سخت تر می‌شود و صنعت لطمه و خسارت بیشتری می‌بیند. در پی همین امر صادرات هم دچار مشکل می‌شود و منابع ارزی کمتر شده و ورود مواد اولیه با موانع بیشتری همراه است. در نتیجه بهره‌وری هم پایین می‌آید و کشور ما بیش از گذشته از جامعه جهانی عقب می‌ماند. در حال حاضر ما در بدترین شرایط هستیم و این شرایط برای صنعت، بسیار هزینه زا بوده است. طبیعتا اگر شرایط سخت‌تر شود، ادامه حیات صنایع ممکن نیست. چرا که با تحریم‌های جدید آمریکا مهم ترین صنایع که نقطه اتصال صنایع به هم هستند، با مشکل بر می‌خورد. به طور کلی‌تر، زنجیره تولید در خطر می‌افتد و شوک جدیدی به صنعت وارد خواهد آمد که بیرون آمدن از آن شاید ممکن نباشد. بنابراین در این وضعیت باید تاکید کرد که وضعیت و آینده صنعت بیشتر از همیشه مبهم خواهد بود.