فشار مالیاتی به بنگاه‌ها و فرار دلالان

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، فشار مضاعفی که به واسطه تحریم بر اقتصاد کشور و بنگاه‌های تولیدی ایجاد شده این ابهام بزرگ را به وجود آورده که سازمان امور مالیاتی درآمدهای مالیاتی در سال جاری را بر چه اساسی محقق خواهد کرد؟ از آنجایی که توقع تحقق این درآمدها از مسیر تولید منطقی به نظر نمی‌رسد، مسئولان این حوزه تاکید دارند که قرار است با مقابله با فرار مالیاتی و شناسی فراریان، درآمد مالیاتی را محقق سازند.

به گفته سرپرست سازمان امور مالیاتی کشور تحقق درآمدهای مالیاتی امسال، نه با فشار مالیاتی بر اصناف و مشاغلی که دارای پرونده مالیاتی هستند و حساب و کتاب شفاف دارند و نه با افزایش نرخ‌های مالیاتی، بلکه از طریق مقابله جدی با فرار مالیاتی، شناسایی مودیان جدید، وصول مطالبات و معوقات مالیاتی، تسریع در رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی، اولویت بندی پرونده‌ها و رسیدگی براساس اهمیت پرونده و همچنین گسترش پایه‌های مالیاتی تأمین خواهد شد.

به این منظور رصد تراکنش‌های سنگین و مشکوک بانکی از مهمترین برنامه‌های نظام مالیاتی برای مبارزه با فرار مالیاتی محسوب می‌شود. علاوه بر این، شناسایی افرادی که از کارت بازرگانی سایرین و یا حساب بانکی دیگران سوء‌استفاده می‌نمایند و همچنین شناسایی شرکت‌های صوری و کاغذی، از دیگر زمینه‌های مهم مبارزه با فرار مالیاتی به شمار می‌روند.

به عقیده کارشناسان مهم‌ترین راه عملیاتی شدن موضوع مبارزه با فرار مالیاتی، حذف معافیت‌های مالیاتی برخی از نهادها و همچنین مقابله با فراریان مالیاتی‌ای است که البته پرونده آنها دور از چشم سازمان امور مالیاتی نخواهد بود. بر این اساس به نهادهای مرتبط پیشنهاد می‌شود در این رابطه بدون هر گونه اغماض با افراد متخلف و نهادهای فراری از مالیات برخورد کنند. بر اساس آمارها میزان فرارهای مالیاتی در کشور حدود ۳۰ درصد و معافیت‌های مالیاتی هم ۴۰ درصد است که مقابله با آن بخش زیادی از درآمدهای مالیاتی را محقق می‌سازد.

موضوع دیگری که از دید کارشناسان در راستای اجرای این امر اثربخش است، برقراری عدالت مالیاتی است. منظور از این عدالت مالیاتی، اخذ مالیات بیشتر از فعالیت‌های دلالی و غیرمولد و گرفتن مالیات کمتر از فعالیت‌های مولد است.

با توجه به افزایش ۱۹ درصدی درآمدهای مالیاتی سال ۹۸ این چالش برای فعالان اقتصادی ایجاد کرده شده که چگونه با فشاری که از جانب هزینه‌های سرسام آور تولید متحمل می‌شوند از پس توقعات سازمان امور مالیاتی که عمدتا آنها را مقصد نهایی اخذ مالیات می‌داند، برآیند.

بر اساس گزارش‌های موجود در بودجه سال آینده، مجموع درآمدهای مالیاتی دولت در حدود ۲۰۸ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که این مبلغ به نسبت لایحه بودجه سال گذشته یعنی رقم  ۱۹۳ هزار میلیارد تومان، شاهد افزایش ۱۵ هزار میلیارد تومانی بوده است.

مرتضی عزتی، کارشناس اقتصادی

سهل‌گیری نسبت به فراریان مالیاتی

عدم تصمیم جدی دولت برای مقابله با فراریان مالیاتی یکی از دلایل مهم، تاخیر در رسیدگی به پرونده فراریان مالیاتی و مقابله با آنان است. به عبارتی باید تاکید کرد که به دلیل نفوذی که برخی از فراریان مالیاتی دارند و یا مقاومت آنها در برابر دولت، دولت از تحقق این امر عاجز است و اراده‌ای برای آن ندارد. به همین دلیل رصد مالیاتی پزشکان، وکلا، تجار و … مورد غفلت است و معافیت‌های مالیاتی برخی از نهادها نیز همچنان ادامه دارد. طبیعتا رصد اطلاعاتی افراد در مشاغل مختلف برای دولت کار سختی نیست اما آنچه مسئله را پیچیده می‌کند، جای خالی ضمانت‌های مالیاتی است. یعنی درآمدها روشن است اما عزمی برای اخذ مالیات از آنان نیست. برای مثال در حالی که درآمد برخی از نهادها و سود آنها مشخص است، از آنها مالیاتی گرفته نمی شود و فشار مالیاتی عمدتا بر بنگاه ها تخلیه می شود. نمونه آن سهل‌گیری مالیاتی نسبت مشاغل خدماتی و دلال‌گونه و در عوض افزایش فشار مالیاتی به بنگاه‌ها است. کاری که در عمل تعطیلی بنگاه و افزایش بیکاری را به همراه دارد. عجز دولت در مقابله با فراریان مالیاتی خطر ورشکستگی و تعطیلی بنگاه‌ها را افزایش خواهد داد.