کلاهبرداری با کارت خوان های سیار

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، در ایران نیز این فناوری به صورت گسترده استفاده می شود و اکثر مشاغل با استفاده از کارت خوانها اقدام به فروش کالاهای خود کرده اند. اما در سالهای اخیر و با توسعه و گسترش استفاده از این دستگاهها سواستفاده ها و کلاهبرداری های بسیاری صورت گرفته که دلایل بسیاری در وقوع آن دخیل هستند. این در حالی است که نمایندگان مجلس در مصوبه ای بانک مرکزی را مکلف کردند نسبت به ساماندهی دستگاههای کارتخوان بانکی(POS) و یا درگاههای پرداخت الکترونیکی اقدام کند و امکان دسترسی به اطلاعات درگاه های پرداخت را فراهم کند. در ادامه ماده ۱۱ ین لایحه به تصویب مجلس رسید که براساس آن بانک مرکزی مکلف است با همکاری سازمان ظرف مدت یک سال پس از لازم الاجرا شدن این قانون، نسبت به ساماندهی دستگاه های کارتخوان بانکی و یا درگاه های پرداخت الکترونیکی اقدام کرده و با ایجاد تناظر بین آن ها با مجوز فعالیت و شماره اقتصادی بنگاه های اقتصادی، به هر یک از پایانه های فروش، شناسه یکتا اختصاص دهد، همچنین بانک مرکزی موظف است به ترتیبی که سازمان درخواست می کند امکان دسترسی سازمان به اطلاعات درگاه های پرداخت و تراکنش های شبکه های پرداخت بانکی رسمی کشور را فراهم کند.

کارشناسان بانکی معتقدند دستگاه‌های کارت‌خوان به دلیل ارتباط با سیستم بانکی کشور، به خوبی ردیابی می‌شوند و این امر عرصه را برای فعالیت‌های سیاه از جمله پولشویی تنگ‌تر کرده، اما سوی دیگر ماجرا این است که این دستگاه‌ها امکان سرپوش بر فعالیت‌های سیاه را نیز می‌تواند فراهم کند. در حال حاضر افراد برای گرفتن یک دستگاه کارت‌خوان می‌توانند با در دست داشتن کپی کارت ملی، شناسنامه واجاره‌نامه یا جواز کسب در کم‌ترین زمان ممکن، اقدام کنند البته هرکدام از بانک‌ها مدارک خاصی برای تحویل دستگاه کارت‌خوان تعریف کرده‌اند به طوری که برخی به ارائه قول‌نامه واحد ملکی نیز از سوی مشتریان خود بسنده کرده و دستگاه را به آن‌ها تحویل می‌دهند. اما سواستفاده های بسیاری در این رابطه انجام شده و کلاهبرداری هایی از حساب بسیاری از مشترکان گزارش ده که عدم وجود نظرات کافی از سوی بانک مرکزی را در واگذاری دستگاه های کارتخوان دلیل آن اعلام کرده اند.

مهدی میر مهدی، رئیس­ اتحادیه فناوران رایانه با اشاره به اینکه این دستگاه ها از طریق بانکهای معتبر پشتیبانی نمی شود افزود: فروشندگان این دستگاه ها با دریافت مدارک از متقاضی در بانکها حساب جاری یا سپرده باز کرده و یا از مشتری شماره شبا دریافت و سپس دستگاه را فعال می کنند که این فعالیت بدلیل پشتیبانی نشدن از سوی بانکها،­ در آینده قادر به دریافت خدمات نخواهند بود و از سرویس خارج می شود. وی محل ورود این دستگاه ها را نامعلوم دانست و گفت: برای ما مشخص نیست که این دستگاه ها بصورت قانونی وارد کشور می شود و یا قاچاق هستند که اگر قانونی وارد می شود باتوجه به انجام تراکنش و فعالیت بانکی آیا هر شخصی مجوز واردات این کالا را خواهد داشت یا فقط بانکها مجاز به ثبت سفارش آن هستند؟ میر مهدی با اشاره به اینکه این یک کلاهبرداری جدید و سوء استفاده از ناآگاهی مردم است ادامه داد: با توجه به دسترسی افراد​ دارنده این دستگاه ها که از بانک دریافت نشده است و همچنین به دلیل ­فراهم بودن زمینه دسترسی به مشخصات بانکی خریدار، این دستگاه ها به حسابهای شخصی متصل و از این بخش نیز کلاه برداری می شود.

بانک مرکزی کم کاری مشخصی دارد

مهدی سپهری، کارشناس بانکی

این روزها در فضای مجازی همه مدل خرید و فروش وجود دارد. هر کالایی که بخواهید در این فضا به فروش می رسد. دستگاهه های کارت خوان یا همان پوزهای سیار که امروز دست هر فروشنده ای اعم از واکسی سیار و دستفروش مترو و گل فروش سر چهارراه ها وجود دارد نیز در این سایت ها خرید و فروش می شود. نگاهی به سایت‌های آگهی نشان می‌دهد بازار فروش دستگاه کارتخوان بسیار پر رونق است. دستگاه های آکبند و دست دوم با مبالغ متفاوتی و با توجه به کشور محل ساخت قیمت گذاری شده اند. اما میانگبن قیمت ها از ۵۰۰ هزار تومان تا ۲ میلیون تومان بدون بدون نیاز به مدارک زیر قیمت به فروش می‌رسند. متاسفانه نبود سازوکار مشخص برای واگذاری این دستگاه ها هم مزید بر علت شده و امروز مشاغلی که انتظار آن نمی رود از این دستگاهها استفاده می کنند. متاسفانه شگردهای زیادی برای کلاهبرداری از این طریق وجود دارد. مهم ترین و رایج ترین نوع کلاهبرداری این است که افراد ضمن اسکن بارکد و دریافت رمز کارت بانکی خریداران حین پرداخت مبلغ از طریق کارتخوان (POS)، به حساب بانکی آنان دسترسی پیدا می‌ کنند و بدین ترتیب و به بهانه تمام شدن کاغذ دستگاه مبالغ هنگفتی را از کارت ها خارج می کنند.

در حال حاضر به راحتی در پیامک ها شاهد ارسال تبلیغات شرکت های واگذار کننده این کارتخوان ها هستیم که هیچ شرایط و قوانینی برای فرد مورد نظر و خریدار دستگاه در نظر نمی گیرند. این حرکت در حالی انجام می شود که دریافت دستگاه کارتخوان ار بانک‌ها مستلزم ارائه یک سری مدارک مثل اجاره نامه و یا جواز کسب و… است. بسیاری از شرکت های ارایه کننده پوزهای سیار و برخی شرکت هایی که غیرقانونی اقدام به واگذاری این دستگاهها می کنند به دور از نظارت ها و پیگیری های دستگاه های مسوول به تمام افرادی که متقاضی دریافت هستند کارتخوان ها را واگذار کرده اند. متاسفانه بانک مرکزی در این رابطه کم کاری مشخصی دارد و آن هم عدم بررسی عملکرد شرکت های واگذارکننده این دستگاه ها است.

هم چنین اهمال بانک مرکزی در تدوین قوانین سخت گیرانه در رابطه با این موضوع هم آشکار است. این دستگاه عالی که متولی ارایه خدمات دستگاه های کارتخوان سیار است سازوکار مشخصی برای واگذاری به افراد واجد شرایط ندارد. اگر هم دارد به دلیل نبود نظارت شرکت سازی های گسترده ای در این رابطه ایجاد شده که به واگذاری دستگاه های پوز سیار اقدام می کنند. به هر ترتیب خرید و فروش کارت خوان ها در سایت های اینترنتی و فضای مجازی، هم چنین در واحدهای صنفی غیر قانونی و کلاه برداری است و ضرورت دارد متولیان امر به این موضوع ورود کنند. واردات این دستگاهها در انحصار بانک مرکزی است و اینکه دستگاههایی از راه های دیگر وارد کشور می شود باید پیگیری شود. بانک مرکزی و البته ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مسئول رسیدگی و مقابله با این تخلف هستند و باید دستگاهای متولی در همکاری با یکدیگر قوانین سختگیرانه تری برای واگذاری این دستگاهها تدوین کنند.