اقتصاد بدون نفت

سرمقاله

تحریم های آمریکایی ها نماد کامل دشمنی آشکار با مردم و کشور است . ایران با پایبندی کامل به برجام در مقابل عهدشکنی واضح طرف مقابل ، نمونه کاملی از مظلومیت سیاسی و تاریخی یک ملت را به نمایش گذاشته است . تحریم های اقتصادی و قطع کامل درآمد نفتی ایران هم یک تهدید بزرگ است و هم یک فرصت بزرگ. شاید کمتر کسی فکر می کرد می شود بدون نفت هم کشور را اداره کرد. هرچند که نفت یک سرمایه ارزشمند خدادادی است اما عدم تخصیص بهینه درآمدهای ناشی از آن در طرح ریزی سنگ بنای توسعه در ایران موجب بروز مشکلات و مصائب مزمن و دائمی برای ما شده است . تقریبا می توان در مطالعه اغلب متون اقتصادی و نوشتار اساتید مطرح اقتصاد ایران جمله « ای کاش نفت نداشتیم » را بیابیم . همه کارشناسان بارها از اعتیاد اقتصاد ملی به منابع خدادادی و عدم نیاز دولت به حمایت واقعی از بخش خصوصی و ایجاد درآمدهای پایدار مالیاتی سخن گفته اند . تقریبا در تمامی برنامه های توسعه پنجاه سال اخیر ایران از ضرورت قطع وابستگی به نفت و ذخیره درآمدهای ناشی از آن برای نسل های آینده وسرمایه گذاری های اساسی درآمدهای ناشی از آن در توسعه بلندمدت ملی به عنوان یک هدف عالی سخن گفته شده است .در عین حال در تمامی این سالها بخش اعظم درآمد کشور از محل فروش مستقیم نفت خام بوده است . اما امروز مصداق جمله «عدو سبب خیر شود اگر خدا خواهد» است . امروز همان روز موعود و روز تحقق آرزوی برخی از کارشناسان و اساتید اقتصاد است که ای کاش نفت نداشتیم . درد و رنج امروز ما و مشکلات فراوان اقتصادی نشانه سال ها وابستگی به فروش نفت است. ایران سرزمین فرصت هاست . نگاهی به جای جای این کشور پهناور و زیبا و توجه به چهره تک تک ایرانیان غیور و مستعد ، می تواند اعتماد به نفس ما را احیا کند . امروز روز بازنگری در رویه های گذشته و نگاهی دوباره به داشته ها و توانایی های مان است. سال ها بهبود فضای کسب و کار به تاخیر افتاد و سال ها تولید بدون متولی و دلسوز رها شد .سالها تجارت که یک سنت الهی ارزشمند است به سطح دلالی و رانت جویی و سوداگری تنزل یافت. سال ها کارآفرینان در صف دریافت وام های بیست و چند درصدی صف کشیدند و جوانان مستعد در رویای یافتن جایی بهتر برای کار و تلاش ، این آب و خاک حاصلخیز و بی نظیر را رها و به چهارسوی عالم هجرت کردند. اما امروز فرصت شستن چشم ها فراهم شده است . ما می توانیم همچون جوانی سرکش و مغرور که تازه به چهل سالگی قدم گذارده است ، به دنیا لبخند بزنیم و با آرامش و بلوغ و خوشفکری ، چالش ها را مدیریت و از بروز بحران ها جلوگیری کنیم. امروز می توانیم فرصت های فراوانی که طی سالیان دراز از دست داده ایم را به سرعت مرور کنیم و طرحی نو دراندازیم . دشمن می خواهد آرمانشهر مورد انتظار و رویایی زیبای ما را به ویرانشهر تبدیل کند . آنها می خواهند ایران نماد تحریم و در هم شکستگی باشد و ما می خواهیم نماد ایستادگی و مقاومت باشیم . هر میزان که ما محکم تر و مصمم تر و جدی تر باشیم آنها نا امید تر می شوند . امروز حاکمیت و دولت باید دست یاری و استعانت به سمت دلسوزان واقعی و اندیشه های سالم ونیت های خیر دراز کنند تا صدها راه حل و فرصت و امکان محدود اما کم نظیر را برای برون رفت از بحران روی میز بگذارند . ما بارها موفقیت های چشمگیری را تجربه کرده ایم و طعم شیرین آن را چشیده ایم . راز موفقیت های ما باور به توانستن و خواستن است .بازگشت به خویشتن کار سختی نیست . تنها راه نجات است . ما می توانیم و یقین داریم که از این مرحله سخت نیز عبور می کنیم. امروز همه مدل های اقتصادی توسعه در دسترس هستند . همه الگوها و روش ها قابل استفاده و مدلسازی هستند . همه سیستم ها و پلتفرم ها را می شود بومی کرد. اساتید همه علوم و دانش آماده به خدمتند و همه فنون و مهارت ها قابل به کارگیری هستند. شاید ما هیچ زمان تا این اندازه از سرمایه های ارزشمند مادی و معنوی برای پی ریزی بنای توسعه پایدار و نوسازی اقتصاد کشور برخوردار نبوده ایم . ما به خود آمده ایم و این درس های تاریخی را از مرور عملکرد خود و تنگناهای و گذرگاه های سخت و گوناگون تاریخی آموخته ایم .خطر تقابل نظامی احتمالی و خطر تحریم های کمرشکن و ظالمانه هر روز کشور را تهدید می کند. برای اولین بار اقتصاد محور تصمیم گیری ها شده است و نگرانی ها از سیاست و جامعه به آمار و ارقام اقتصادی کوچ کرده است. در چنین محیطی
سرمایه گذاری های بلندمدت متوقف می شود و شاخص های اقتصادی در هم می ریزد . در عین حال باور داریم و تاریخ هم گواهی می دهد می توانیم از پس این مشکل نیز بربیاییم . مدیریت بهینه منابع محدود و استفاده حداکثری از همه ظرفیت ها می تواند اثر تحریم ها را کمتر کند و تجربه تحمل حداکثر فشارها و تمرین و ممارست مدیریت بیشترین تهدیدها و محدودیت ها ، از ما انسان های مقاوم تری بسازد.راز موفقیت؛ اعتماد به هم ، وحدت ، همفکری ، توسعه امید و صبر و انتظار است . تلاش همه جانبه ما برای مدیریت تحریم می تواند الگو و سرمشق همه ملت هایی باشد که با زورگویی ها و فشارهای امپریالیسم بارها در هم شکسته شده اند. آینده ما تعبیر خواب دشمنان نیست. رویای ایرانی آباد و آزاد و مستقل است .ما می توانیم مقاومت کنیم مشروط به اینکه هماهنگ و یکپارچه تحت مدیریت یک فرمانده و برای اجرای یک ماموریت و برای اجرای یک برنامه تلاش کنیم . این فلسفه وجودی ماست و چشم انداز روشنی را به ارمغان خواهد آورد .