نگاه ابزاری به علم باعث پایین آمدن دانش عمومی در رشته‌های انسانی شده است

به گزارش کسب و کار نیوز، حسین شیخ‌رضایی در دومین جشنواره ترویج علم در پایان‌نامه‌های دانشجویی که امروز در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران برگزار شد، به دلایلی که به موجب آن جامعه دانشگاهی و عموم نیازمند تعامل با یکدیگر هستند پرداخت و تشریح کرد: تعامل دانشگاه با جامعه سطح سواد جامعه عمومی را بالا می‌برد. این در حالی است که دانشگاه نیاز دارد در هر رشته نیروهای خوبی را جذب کرده یا به عبارتی برای خود “بازاریابی” کند.

وی در همین زمینه به بحران توزیع نامتقارن ورود دانش‌آموزان به رشته‌های مختلف دانشگاهی اشاره کرد و گفت: تمایل افسارگسیخته دانش‌آموزان به شرکت در رشته دانشگاهی پزشکی نشان می‌دهد، سایر رشته‌های علمی به خوبی بازاریابی نکرده‌اند.

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور همچنین جذب بودجه به پروژه‌ها و تحقیقات علمی را در گروی اعتماد عمومی به آن پروژه دانست و گفت: از این رو سیاستگذاران باید متوجه باشند که صرف هزینه در راستای ترویج علم به صرفه است؛ چرا که به جذب بودجه می‌انجامد.

شیخ‌رضایی با بیان این که تاکنون فواید یکسویه ترویج علم برای جامعه دانشگاهی بیان شد، خاطرنشان کرد: آن چه مغفول مانده حق نظارت عمومی مردم بر فعالیت‌های علمی و به‌ویژه فناورانه دانشگاهی است. مردم به عنوان یک شهروند حق دارند بگویند که می‌خواهند روی کدام پروژه علمی کار بشود؛ بنابراین ارتباط دانشگاه و مردم باید دو طرفه باشد و از دهه ۷۰ الی ۸۰ به بعد قرن بیستم به این سو، محققان وظیفه دارند فعالیت‌های علمی و فناورانه خود را به مردم ارائه کنند.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان این که لزوماً همه کسانی که فارغ التحصیل دانشگاه هستند توانایی ارتباط با مردم را ندارند، این توانایی را نوعی مهارت دانست و گفت: ارتباط با مردم احتیاج به تمرین و ممارست دارد و نظام تعلیمات عمومی نیز لازم است که فرزندان را به ارتباط با عموم تشویق کند.

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور ادامه داد: برای چگونگی برقراری ارتباط با عموم مردم در ارائه نتایج علمی یک راهنما وجود دارد. به عنوان مثال مخاطب عام لازم نیست که جزئیات روش‌شناسی یک پژوهش را بداند، از طرفی استفاده از مثال، تمثیل و استعاره نقاط قوتی برای ارائه نتایج یک تحقیق علمی به عموم محسوب می‌شوند.

شیخ رضایی افزود: پروژه ارتباط جامعه دانشگاهی با جامعه، محدود به پایان نامه نمی‌شود بلکه تحقیقات پایان ترم، دستاوردهای شرکت‌ها و… نیز می‌توانند به عموم ارائه شوند.

وی در همین خصوص یادآور شد: جشنواره ترویج علم در پایان نامه‌های دانشجویی نیز تأکیدی بر حل مشکلات جامعه در پایان‌نامه‌نویسی ندارد، بلکه در این جشنواره از پایان نامه به عنوان یک نمونه تولید کننده محتوای علمی یاد شده است.

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در همین زمینه تصریح کرد: به دلیل تسلط علوم مهندسی و پایه در کشور، دانش عمومی ما در رشته‌های یادشده بالاست؛ در حالی که سطح دانش عمومی ما در علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر، بعضاً به دلایل سیاسی و ایدئولوژیکی، پایین است.

شیخ رضایی با بیان این که تعلیمات عمومی ما کمتر به حوزه‌های فوق اهمیت می‌دهد، گفت: تاکید ما در جشنواره آن بوده که رشته‌های علوم انسانی، اجتماعی یا هنر هم در ارائه یافته‌های علمی خود به زبان ساده، مشارکت داشته باشند و مدام بر این تاکید نشود که یافته‌ها چه مشکلی را از جامعه حل می‌کند؛ چرا که این نوعی نگاه ابزاری به علم است که موجب پایین بودن دانش عمومی در رشته‌های انسانی شده؛ در حالی که بالا بردن دانش عمومی هم از اهمیت یکسانی برخوردار است.

انتهای پیام