شرط کارایی بازار متشکل ارزی

به گزارش کسب و کار نیوز، مدت زیادی است که موضوع راه اندازی بازار متشکل ارزی از زبان رئیس کل بانک مرکزی شنیده می‌شود و البته گام‌هایی نیز برای اجرای این امر برداشته شده است تا اینکه حالا با انتخاب مدیر عامل بازار متشکل ارزی، زمینه راه اندازی این بازار فراهم شده است.
مهم ترین هدف از راه اندازی این بازار مهار التهابات بازار ارز است که مهم‌ترین دغدغه بانک مرکزی طی مدت اخیر بوده است.
اما مسئله اساسی این است که راه اندازی بازار متشکل ارزی گرهی از مشکلات بازار ارز خواهد گشود؟ و آیا به ساماندهی بازار ارز کمکی خواهد کرد؟
به اعتقاد فعالان اقتصادی بازار متشکل ارزی عامل مهمی برای تعیین حجم تقاضا است که با عرضه ارز می‌توان دست دلالان و سفته بازان را کوتاه کرد. البته به اعتقاد کارشناسان کارایی این بازار بستگی به شرایطی دارد. از جمله مهم ترین این شروط از دید متخصصان این حوزه، عادی بودن فرمول عرضه و تقاضا در این بازار است.
به اعتقاد کارشناسان برای راه اندازی بازار ارزی باید دید هدف مسئولان بانک مرکزی از این بازار چیست و باید تصویر روشنی از آینده بازار ارز بعد از راه اندازی این بازار داشت.
هدف از راه اندازی بازار متشکل ارزی به طور کلی ساماندهی و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارا، برای معامله ارز به صورت نقد، مطابق مقررات ، در بستر الکترونیکی است.
در همین راستا بنا به اعلام بانک مرکزی، در راستای ایجاد بازار متشکل ارزی، اولین جلسه هیأت مدیره تشکیل و مدیرعامل بازار متشکل ارزی انتخاب شد.
در این جلسه با تصمیم هیأت مدیره مقرر شد کلیه صرافی‌های مجاز و بانک‌های عامل از درگاهی که متعاقباً اعلام می‌شود، نسبت به اخذ کد کارگزاری بازار متشکل ارزی اقدام کنند.
ساختار این بازار، بر اساس مطالعات و بررسی‌های انجام شده در بانک مرکزی و جلسات کارشناسی با بانک‌ها و صرافی‌ها تهیه و مجمع مؤسس این شرکت، براساس مصوبه شورای پول و اعتبار در تاریخ ١٨ دی ماه سال جاری آغاز به کار کرده است.

امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس در نامه‌ای به اداره نظارت بر ناشران فرابورسی سازمان بورس، اعلام کرد که هیچگونه معامله‌ای از بازار متشکل ارزی، در بازار سرمایه انجام نخواهد شد و فرابورس تنها سهامدار است. در بخشی از نامه ارسالی از سوی هامونی آمده است: ساختار بازار متشکل ارزی، بر اساس مطالعات و بررسی‌های انجام شده در بانک مرکزی و جلسات کارشناسی شده با بانک‌ها و صرافی‌ها تهیه شده و عملیات مدیریت بازار توسط تشکلی خودانتظام انجام می‌گردد.
بازار متشکل ارز، بازاری شبیه بورس است که بانک مرکزی به عنوان بازیگردان اصلی قصد دارد در گام اول معاملات آنی و نه معاملات آتی را در آن شکل دهد. در این بازار با حضور و حمایت پررنگ بانک مرکزی، نقطه تعادلی قیمت براساس عرضه و تقاضای ارز در خود بازار تعیین می گردد. طبق اعلام قرار است فرآیند عملیاتی شبیه سامانه «نیما» باشد و به تدریج حواله نیز به این بازار وارد شود.
آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی
آینده مبهم بازار متشکل ارزی
موضوع راه اندازی بازار متشکل ارزی با توجه به ابهاماتی که در حال حاضر در خصوص اهداف راه‌اندازی این بازار و اثربخشی آن وجود دارد، جای سوال دارد. هنوز روشن نیست بانک مرکزی با چه نیتی و با چه هدفی بر راه‌اندازی بازار تصمیم گرفته است. برای مثال تصویر اینکه آیا در عمل این بازار به ساماندهی بازار ارز و یا تک نرخی شدن آن می‌انجامد، مبهم است. در صورتی که به جای نام‌گذاری بازار به بازار متشکل ارزی شاید بهتر بود هدف این راه اندازی به عنوان نامی برای بازار انتخاب می‌شد. اما حالا هم واقعیت این بازار مبهم است و هم تاثیر آن بر بازار ارز. بنابراین با تعیین اهداف واقعی راه اندازی این بازار می‌توان پیش بینی کرد که این بازار به ثبات نرخ ارز و یا برعکس به فساد ارزی منتهی می‌شود. وگرنه با توجه به ابهامی که در این خصوص وجود دارد، به نظر نمی‌آید راه‌اندازی این بازار کمک آنچنانی به بازار ارز کند. یکی از سیاست‌های مشابه بانک مرکزی برای مهار نرخ ارز، یعنی سیاست یکسان‌سازی ارز نیز به این دلیل با شکست مواجه شد که اهداف روشنی پشت آن نبود. بنابراین برای راه‌اندازی این بازار لازم است، مسئولان در خصوص اهداف بازار نیز تصویر روشنی ارائه دهند.