پیشرفت ایران در عرصه کوانتوم خلاف برجام نیست

به گزارش کسب و کار نیوز، درهم تنیدگی کوانتومی از جمله دستاوردهای صنعت هسته‌ای کشورمان است که بر اساس آن در رمزنگاری ابتدا پیام به صورت الگوریتم خاصی کدگذاری شده و پس از آن برای رمزگشایی از کلید استفاده می‌گردد و همواره این کلید باید به طور امن محافظت گردد. هدف از رمزنگاری، ساختن طرح‌ها یا پروتکل‌هایی است که به افراد این امکان را بدهد که با وجود دشمن و روی یک کانال ناامن با حفظ حریم خصوصی، داده‌هایشان را به صورت امن مخابره کنند. روش‌های کلاسیک متعددی برای این منظور استفاده می‌شود که امنیت این روش‌ها مستلزم استفاده از روش‌های ریاضی پیچیده و زمان بر است.

اما با پیشرفت کامپیوترها و به ویژه با ساخت کامپیوترهای کوانتومی، دیگر محدودیت و مشکل زمان برای شکستن رمزهای مبتنی بر روش‌های کلاسیک حل خواهد شد و بدین ترتیب حتی پیچیده‌ترین الگوریتم‌های رمزنگاری با استفاده از این کامپیوترها رمزگشایی خواهند شد.

در مقابل روش کلاسیک، با ظهور نظریه اطلاعات کوانتومی که بر پایه مکانیک کوانتومی است، رمزنگاری کوانتومی مطرح شده است. امنیت رمزنگاری کوانتومی بر اساس اصول و قوانین کوانتومی استوار است. بهترین کاربرد رمزنگاری کوانتومی ساخت پروتکل‌های توزیع کلید کوانتومی برای ایجاد یک کلید مشترک میان دو نفر، بدون آنکه نفر سوم هیچ اطلاعی از کلید به دست آورد، است. اساس این کار استفاده از درهم تنیدگی کوانتومی است. از آنجایی که در درهم‌تنیدگی کوانتومی حالت‌های ذرات درهم‌تنیده است شخص ثالث نمی‌تواند حین نقل و انتقال اطلاعات، استراق سمع کند و در صورتی که شخص ثالث به اطلاعات دست یابد، دو نفری که با هم اطلاعات رد و بدل می‌کنند، سریعاً به این موضوع پی می‌برند.

آزمایش درهم تنیدگی کوانتومی فوتون‌ها به عنوان زیرساخت اصلی فناوری کوانتومی در شرایطی برای اولین بار در ایران و منطقه انجام شده است که با وجود برخی محدودیت‌ها، محققان ایرانی با تلاش‌های شبانه‌روزی خود بر مشکلات فائق آمدند و در برخی موارد توانسته‌اند قطعات مورد نیاز را در داخل طراحی کرده و بسازند.

در آزمایش انجام شده توسط محققان ایرانی عدد نامساوی بِل برابر با ۲.۷۳ به دست آمد که نشان دهنده درهم‌تنیده بودن حالت‌ها است.

درهم تنیدگی کوانتومی علاوه بر کاربرد در مخابرات کوانتومی در حوزه‌های مختلف تصویربرداری کوانتومی، زیست‌شناسی کوانتومی، کامپیوترهای کوانتومی، ساعت اتمی، سنسورهای کوانتومی، رادار کوانتومی و… کاربردهای فراوان دارد.

علی اکبر صالحی در مرداد ماه سال ۹۶ در مراسم افتتاح در حاشیه رونمایی از فناوری جدید در حوزه کوآنتوم در مرکز ملی علوم، فنون لیزر ایران گفت: امیدواریم تا پایان سال جاری بتوانیم در رابطه با فناوری کوآنتوم در فاصله هفت کیلومتری کار را به انجام برسانیم.

فرض کنید در یک چاهک کوآنتوم یک سنگ کوآنتومی بیندازید در این حالت این انتظار می‌رود که این سنگ خود به خود به بیرون بیاید، اما در حالت طبیعی چنین توقعی از سنگی که در یک چاه می‌افتد وجود ندارد مگر آنکه یک نفر داخل چاه برود و یا به وسیله‌ای از چاه خارج شود در فناوری کوآنتوم اگر چنین پدیده‌ای به خوبی مهار شود می‌تواند در بسیاری از تکنولوژی‌های جدید به کار گرفته شود.

ورود به فناوری کوآنتوم به این معناست که عناصری چون الکترون‌ها و فوتون‌ها که به هم چسبیده هستند را از هم جدا کنیم و اگر هر یک از این دو عنصر فوتون را در دو نقطه متفاوت با فاصله یک کیلومتر یا چند سال نوری قرار دهیم هر اتفاقی که بر روی یک ذره فوتون می‌افتد بر ذره دیگر فوتون در نقطه دیگر این اتفاق می‌افتد. بنابراین جداسازی فوتون‌ها یا الکترون‌ها گام اول است و ایران توانسته است این کار را در سطح آزمایشگاه انجام دهد.

ایران اکنون توانسته از سطح آزمایشگاهی فراتر رفته و در فاصله بیش از هفت کیلومتری این آزمایش را انجام دهیم.

مسئولان سازمان انرژی اتمی امیدوارند، ایران بتواند با سرعتی مناسب به کشورهایی که در عرصه کوانتوم فعالیت دارند برسد.

اتحادیه اروپا بر اساس نقشه راه خود سال ۲۰۱۵ به این عرصه وارد شد و ایران اولین گام را در ۲۰۱۸ برداشت.

این فن‌آوری در عرصه‌های مختلف از جمله بیولوژی و در ارتباط با مؤسسه رویان، حس‌گرها که بتوان با آن جاذبه زمین را با دقت اندازه‌گیری کرد، اکتشافات، ارتباطات، مخابرات، کامپیوترها و ماشین‌های محاسبات کاربرد دارد.

از آنجایی که فن‌آوری کوانتوم یکی از مهم‌ترین تکنولوژی‌ها و دانش‌های سطح بالا است و برخی کشورها در این حوزه سرآمد هستند، شاید برخی تصور کنند که ورود ایران به این عرصه بر خلاف برجام است اما برجام ارتباطی به کوانتوم ندارد. بر اساس برجام هر گونه فعالیت مرتبط با مواد هسته‌ای مورد محدودیت قرار گرفته است اما در بحث کوانتوم هیچ ماده هسته‌ای وجود ندارد.

انتهای پیام