سرعت و شفافیت امدادرسانی در بحران؛ ارمغان استارتاپها

به گزارش کسب و کار نیوز، زمانی‌که سیل کمی در استان‌های مختلف کشور آرام گرفت، رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران به فعالان استارتاپی پیشنهاد داد در زمینه بحران و پسا بحران نیز فعالیت کنند. به همین واسطه با یکی از افراد فعال در این حوزه صحبت کردیم و در نهایت متوجه شدیم آن‌ها از یک سال قبل به شکل دیگری این کار را آغاز کرده‌اند. مسئله اصلی که الان مطرح شده، چگونگی اجرایی شدن این ایده‌هاست.
امیر ناظمی اواخر هفته گذشته در حساب توئیتری خود نوشت: «حالا که بحران کمتر شده است، از اکوسیستم نوآوری درخواست می‌کنم ایده‌های‌شان را در بازسازی و کمک به جوامع محلی پس از بحران به ‌اشتراک بگذارند.»
این ایده در حالی مطرح شد که حمیده حبیبی و چند فعال استارتاپی دیگر از یک سال قبل در تمام استان‌های کشور، برنامه مشابهی را آغاز کردند.
این فعال استارتاپی در حوزه فین‌تک ۱۸ فروردین در مصاحبه ای گفت: حدود یک سال قبل با اعلام دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران در طرح کاشف برای تمام داوطلبان هلال‌احمر در استان‌های مختلف با بیش از۵۰ درصد ایده‌های امدادی در سراسر کشور و منطقه‌ای کلاس‌های آموزشی استارتاپی برگزار کردیم.
این گروه به عنوان مربی تخصصی، پس از برگزاری دوره اول برای جوانان هلال‌احمر ۳۲ استان ایران، دوره دوم آموزش‌هایشان را برای ۱۰ استان دیگر از بهمن‌ماه سال قبل آغاز کردند.
در واقع این گروه قبل از این‌که چنین طرحی از سوی سازمان فناوری ارائه شود، کارشان را آغاز کرده بودند. حبیبی در خصوص کلاس‌های آموزشی‌شان گفت: افرادی که در این کلاس‌های آموزشی با آن‌ها رو به رو شدیم، همگی در حوزه هلال احمر فعالیت می‌کردند و بیش از هر فرد دیگری با بحران‌ها آشنا بودند و بیشترین ایده‌ای که به ذهن‌شان می‌رسید حول و حوش امداد، حوادث و فضای بحرانی شهرشان بود وهمین مسئله توجه ما را جلب کرد.

** لایو لوکیشن
آن‌ها از طراحی استارتاپ‌هایی می‌گفتند که اکنون نمونه‌‎های آن در کشورهای خارجی پیشرفته در حال انجام است. به طور مثال مسیج‌های «لایو لوکیشن»- ارسال لوکیشن حادثه- این ایده‌ای بود که سال گذشته یکی از بچه‎های سمنان در کلاس‌های آموزشی آن را مطرح کرد.
اجرایی شدن این طرح می‌تواند در مواقع بحرانی، نقش حیاتی ایفا کند. خصوصا این که در زمان بحران حتی ثانیه‌ها نیز اهمیت دارند. زمانی که فرد درگیر بحران یا حادثه با مراکز امدادی تماس می‌گیرد و شخص پشت تلفن از او آدرس می‌خواهد، در ۹۰درصد مواقع نمی‌داند کجاست یا نمی‌تواند نشانی درستی بدهد. اگر امکانی فراهم شود تا فرد بتواند از طریق گوشی همراه خود لوکیشن حادثه را ارسال کند، تا پلیس و امدادگران به سرعت خودشان را به محل مورد نظر برسانند.
او در ادامه گفت: قبل از عید و شروع آغاز بارش‌های سیل‌آسا به هلال‌احمر پیشنهاد دادیم که چطور از این ایده‌ها استفاده کنیم و آن‌ها را به مرحله اجرایی شدن در بیاوریم. زمانی که آقای ناظمی توئیت استقبال از ایده‌ها را منتشر کرد، من برایشان نوشتم که در گذشته چنین کاری را انجام داده‌ایم و ارجح‌ترین افرادی که می‌توانند برای این چنین مواقعی از خودشان ایده‌ بدهند، جوانان هلال احمر هستند.
حبیبی برای این گفته، دلایل خودش را نیز دارد: این افراد هم از نزدیک به مشکل آشنا هستند، هم به شکل واقعی و غیر فانتزی به شرایط بحرانی اِشراف دارند و می‌دانند دقیقا چه اتفاقی قرار است رخ دهد.
به همین واسطه می‌توانند به میزان نیازمندی‌هایی که در آن شرایط وجود دارد، ایده‌ای را برای راه‌اندازی اپلیکیشن یا استارتاپ پیشنهاد دهند. ایده باید به واقعیت نزدیک باشد تا مردم برای نصب آن ترغیب شوند و از قبل با آن آشنایی داشته باشند و بدانند چطور باید از آن استفاده کنند.

** توجه به زیرساخت‌ها
او در ادامه به مبحث دیگری اشاره کرد که قطعا سازندگان اپلیکیشن‌ برای مواقع بحرانی باید به آن توجه کنند: برای اجرایی شدن ایده‌هایی نو در زمینه بحران، باید به زیرساخت‌ها نیز توجه کرد. باید چیزی طراحی کرد که روی زیرساخت‌هایی که در دسترس مردم است، پیاده‌سازی شود و بستر آن در تمام روستاها و شهرها وجود داشته باشد.
سیم کارت و گوشی موبایل دو وسیله ارتباطی هستند که در دسترس همه قرار دارند بنابراین سرویس‌ها و اپلیکیشن‌ها باید طوری طراحی شوند که با همین دو وسیله قابل دسترسی باشد.
حبیبی توضیح داد: ایده‌هایی با این رویکرد، به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ یکی ایده‌ها و استارتاپ‌هایی که روی زیرساخت‌های فعلی توسعه داده می‌شوند که معمولا این دست کارها باید در سطح کلان و ملی طراحی شوند چرا که برای اجرایی شدن آن‌ها باید مانند اپراتورها به زیرساخت‌ها دسترسی داشت. این دست از ایده‌ها معمولا با کمک وزرات ارتباطات و هلال‌احمر، بهتر به مرحله اجرایی در خواهد آمد.

**طراحی سیستم برای بازیگران اصلی بحران
دسته دوم، استارتاپ‌هایی که می‌توانند به بازیگران این جریان بحران، امداد و نجات یا پیشگیری از بحران کمک کنند. مثلا هلال‌احمر، کمیته امداد، بهزیستی، خیرین و مردم عادی هر کدام به زغم خودشان شروع می‌کنند به تامین آذوقه، لباس، وسایل خواب و دیگر ملزومات مورد نیاز.
در این بین هیچ مرجعی وجود ندارد تا به ما این اطلاعات را بدهد که چه میزان پتو وارد منطقه مورد نظر شده است؟ آیا نیاز به پتوی بیشتری وجود دارد؟ آیا کمک‌رسانی باید متوقف شود؟ یا مثلا چه میزان پول جمع‌آوری شده، در چه راهی خرج شده، چقدر از آن باقی مانده است؟ جای خالی چنین اپلیکیشنی واقعا احساس می‌شود.
یا مثلا سیستمی طراحی شود برای کمک رسانی. زمانی که بحران هایی مانند سیل و زلزله رخ می‌دهد، خیلی از افراد به صورت خودجوش به محلهای درگیر بحران می روند و کار امداد و نجات را با مشکل رو به رو می کنند. در حالی که اگر تمام این‌ها توسط یک اپلیکیشن مدیریت شود کار ساده‌تر پیش خواهد رفت.
به طور مثال بهتر است در مواقع بحرانی اپلیکیشنی وجود داشته باشد که هلال احمر در آن اعلام کند برای یک منطقه به ۱۰نیروی کار متخصص و برای یک منطقه دیگر به ۵ زن که تجربه پرستاری دارند نیاز است. به این شکل حتی کمک های داوطلبانه نیز به خوبی مدیریت می‌شوند.

** سازمان‌ها باید درخواست بدهند
حبیبی اعتقاد دارد نباید همیشه مشارکت نهادها و فعالان استارتاپی به این شکل باشد که فعالان پیشنهاد بدهند و آن‌ها قبول کنند. گاهی نیاز است نهادها و سازمان‌ها دغدغه‌‎های خود را با فعالان استارتاپی در میان بگذارند.
او در این خصوص گفت: گاهی اوقات سازمان‌هایی مانند بهزیستی، کمیته امداد و ستاد مدیریت بحران که متولی امداد، نجات، پیگیری و پیشگیری هستند اگر نیازمندی‌های‌ فضای کاری‌شان را با فعالان اکوسیستم نوآوری در میان بگذارند و امکانات مورد نیاز زیرساختی را در اختیار استارتاپ‌ها قرار بدهند، قطعا تیم‌هایی برای اجرایی کردن ایده‌هایشان تشکیل خواهد شد.
تیم‌هایی که می‌توانند برای نیازهای آن‌ها با استفاده از تکنولوژی و فناوری اطلاعات، سرویس تعریف کنند. فراگیر شدن استفاده از فناوری‌ اطلاعات، مستلزم ایجاد فضای تعامل بین سازمان‌های متولی و فعالان استارتاپی است.

** خدمات استارتاپی در راستای مسئولیت اجتماعی
حبیبی در این گفت و گو اعلام کرد قصد دارد در راستای مسئولیت اجتماعی گروه‌شان به هر کدام از سازمان‌هایی که به اپلیکیشن «تامین مالی جمعی رانگو» که آن‌ها طراحی‌اش کرده‌اند نیاز دارد، یک نسخه ارائه بدهد و با آن‌ها مشارکت کند. کاری که این برنامه انجام می‌دهد جمع‌آوری کمکهای خُرد مالی است.
حبیبی در خصوص تفاوت این اپلیکیشن با موارد مشابه‌اش گفت: در نسخه «تامین مالی جمعی» که ما آن را طراحی کرده ایم این امکان وجود دارد که مشخصات افراد، مبلغی که اهدا کرده‌اند و گزارش خرج کرد را دقیق ببینید. فردی که با کدهای USSD (ارسال پیام از طریق کد دستوری) کمکی اهدا می‌کند، نمی‌تواند ببیند که این کمک به چه سمتی رفته و برای چه چیزی خرج شده است.
او از یک کار دیگر نیز خبر داد و گفت: قصد داریم مسئولیت فنی یک ایده برای مواقع بحران را هم به صورت رایگان برعهده بگیریم، هر کدام از بازیگران اصلی بحران‌ها مانند هلال احمر و تیم‌های امداد و نجات ایده‌ای داشته باشند، برایشان پیاده‌سازی می‌کنیم.
او در پایان گفت: سازمان‌های ما باید بپذیرند در تمامی مواقع و به ویژه مواقع بحرانی می‌توان با انواع تکنولوژی از جمله فناوری اطلاعات و امکانات اینترنت به بهترین شکل ممکن همه چیز را مدیریت کرد، استقبال از ایده‌های نو در این زمینه، نوید این را می‌دهد که مسئولان میزان نیاز به تکنولوژی را بیشتر از گذشته درک کرده‌اند.