تغییر اقلیم و تجاوز به حریم رودخانه‌ها علت وقوع سیل‌های مکرر

ابوالقاسم حسین‌پور در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه استان‌های شمالی کشور به‌ویژه مازندران جزو مناطق سیل‌خیز هستند، اظهار کرد: تغییر اقلیم سبب به هم ریختن الگوی بارش‌ها شده است و در سال‌های اخیر شاهد افزایش شدت بارش‌های تند با حجم زیاد در مدت زمان کوتاه بوده‌ایم.

وی با اشاره به اینکه این گونه بارش‌ها وقوع سیلاب‌ها را تشدید کرده است، تصریح کرد: در سیل اخیر مازندران مجموعه اقدامات نادرستی که در حوضه‌های آبخیز پایین دست اتفاق افتاده سبب وقوع چنین سیلابی شده است.

مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد: در حوضه‌های آبخیز بالادست وقوع سیلاب مازندران، در برخی نقاط با اقدامات آبخیزداری و آبخوان‌داری به ویژه احداث سازه‌های مشبک سرشاخه گیر، سیل تا حدودی کنترل شده است. هر چند که نیاز به اقدامات بیشتری برای کنترل سیلاب در حوضه‌های آبخیز بالادست در استان‌های شمالی داریم اما آنچه در پایین دست حوضه‌های آبخیز اتفاق می‌افتد از حیطه فعالیت‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری خارج است و سبب تشدید خسارات می‌شود.

حسین‌پور با بیان اینکه فعالیت‌های انسانی، طرح‌های توسعه، بافت مناطق جمعیتی و دخل و تصرف در مسیل‌ها و آبراهه‌ها از جمله اقداماتی است که سبب تشدید سیلاب مازندران شده است، گفت: دستگاه‌های متولی باید حوضه‌های پایین دست را کنترل و حریم رودخانه‌ها و آبراه‌ها را حفظ کنند و اجازه ساخت و ساز در آن‌ها را ندهند.

وی در ادامه تصریح کرد: هر قدر هم که سیلاب در بالادست توسط فعالیت‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری و پوشش جنگلی کنترل شود در حوضه‌های پایین دست باید راه‌های خروجی سیلاب باز باشد تا بتواند از داخل مناطق شهری خارج شود.

مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان‌داری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در پاسخ به این پرسش که فعالیت‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری در شمال کشور چه قدر در کنترل سیل اخیر مؤثر بودند، توضیح داد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که فعالیت‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری در حوضه‌های بالا دست کار خود را انجام داده و بخشی از سیلاب را کنترل کرده‌اند اما هنگامی‌که حوضه‌های آبخیز پایین دست دچار تعارض می‌شوند و بر اساس شرایط همزیستی با سیلاب مدیریت نمی‌شوند امکان تخلیه سیلاب را ندارند.

به گفته وی بعضاً در برخی مناطق شمال کشور مشاهده می‌شود که حتی در مجاورت دریا دچار آبگرفتگی می‌شویم و این تنها به این دلیل است که در مجاورت آبراه‌ها و کانال‌های تخلیه سیلاب بافت‌های جمعیتی و ساخت و سازهای گسترده‌ای انجام شده است.

حسین‌پور با اشاره به اینکه متأسفانه هنگام ساخت و ساز حریم رودخانه‌ها رعایت نمی‌شود و مسیر پهنه‌های عبور سیلاب بسته می‌شود، تصریح کرد: عمده سیل‌هایی که در شمال کشور اتفاق می‌افتد به این دلیل است.

مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان‌داری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری افزود: چنانچه منابع اعتباری بیشتری در اختیار سازمان جنگل‌ها قرار بگیرید اقدامات بیشتری برای کنترل سیلاب در سطح حوضه‌های بالادست انجام می‌شود. بر اساس آخرین بررسی‌ها ۶۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای تحت پوشش قرار دادن حوضه‌های آبخیز مازندران نیاز است البته باید تاکید کنم که ما هر چه قدر هم حوضه‌های آبخیز بالا دست را کنترل کنیم در پایین دست به دلیل رعایت نکردن حریم رودخانه و آبراه‌ها باید منتظر خسارت باشیم.

حسین‌پور در ادامه گفت: طی سیلابی که مهر ماه سال گذشته در غرب مازندران و گیلان اتفاق افتاد، شدت بارش بیش از ۱۰۰ میلیمتر در بازه زمانی سه ساعته رسید که یک پدیده کمیاب بود. روند بارش‌ها نشان می‌دهد که تعداد بارش‌های بیش از ۱۰۰ میلیمتر در حال افزایش است و بر این اساس باید زیر ساخت‌های شهری مقاوم شوند.

وی در پایان با اشاره به اینکه لازم است بر اساس برنامه مدیریت ریسک سیل در کشور اقدام کنیم، تصریح کرد: مناطق مسکونی باید بر اساس کاهش بازه زمانی وقوع سیلاب‌هایی شدید ایمن شوند.

انتهای پیام