سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
نهمین دوره انتخابات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در حالی قرار است برگزار شود که ۲۰ نفر از ثبت‌نامی‌ها زن هستند و همه نیز تایید صلاحیت شده‌اند؛ اما باز هم این تعداد در قیاس با جمعیت مردانی که ثبت‌نام کرده‌اند، به چشم نمی‌آید. به گفته رقیه حاتمی‌پور، کاندیدای این دوره، زنان باید برای داشتن سهمی از سازندگی و توسعه در اقتصاد کشور، اراده داشته باشند وگرنه زنان هم توانایی و هم شایستگی لازم را دارند، آنچه کمتر در آنها دیده می‌شود، اعتمادبه‌نفس و خودباوری است. در ادامه گفتگو با این فعال اقتصادی را می‌‌خوانید.
شما نخستین باری است که در انتخابات اتاق بازرگانی شرکت می‌کنید. چه انگیزه‌ای برای ورود به اتاق داشتید؟
بله، بنده نخستین بار است که در انتخابات اتاق شرکت می‌کنم. در دوره‌های پیش با اینکه برخی از دوستان اصرار می‌کردند و پیشنهاد ثبت‌نام می‌دادند؛ اما بنده در آن دوره‌ها لزومی برای شرکت در انتخابات در خود نمی‌دیدم. هرچند با اتاقی‌ها و در بخش‌های مختلف فعالیت‌های زیادی داشتم و دارم. طی این سال‌ها تقریبا عضو چهار اتاق مشترک بودم. همچنین عضو هیات‌مدیره اتاق ایران و استرالیا و عضو کمیسیون گردشگری اتاق ایران و تهران هستم. در حال حاضر نیز در انتخابات شرکت کردم تا دایره این فعالیت‌ها را به‌ویژه در شرایط خاص کنونی کشور گسترش بدهم.
در این مقطع حساس، کشور به تصمیم‌گیری‌ها و نظراتی نیاز دارد که در حوزه اقتصاد کارساز باشد وگرنه آنچه ما در این سال‌ها از تلاش و فعالیت‌های اتاق بازرگانی دیدیم، به نتیجه مورد نظر نرسید. نبود یک تصمیم‌گیری کارساز بود که باعث شد یک اتاق بدون خروجی داشته باشیم که البته نقش افرادی که صندلی‌های اتاق را در اختیار گرفته بودند، در این تصمیم‌گیری‌ها بی‌تاثیر نبود. کسانی باید وارد اتاق شوند که به کار دل بدهند، دارای برنامه و ایده بوده و به فعالیت در این حوزه علاقه‌مند و مشتاق باشند.
در دوره هشتم تنها سه زن موفق به تصاحب صندلی‌های اتاق شدند. این امر نشان می‌دهد شکاف بسیار عمیقی در تعداد زنان و مردان در پارلمان بخش خصوصی است.
به نظر شما امیدی به پر شدن این شکاف در کشور ما در آینده‌ای نزدیک وجود دارد؟ اگر امیدی هست، در حال حاضر چه راهکاری برای آن ارائه می‌دهید؟
به اعتقاد بنده، ایراد کار ما خانم‌ها این است که برای مطالبه حقوق‌مان در بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… مصر نبودیم وگرنه اگر مصر باشیم و برای ورود به این حوزه‌ها عزم خود را جزم کنیم، طبیعتا کسی نمی‌تواند مانع شود؛ هرچند محدودیت‌ها و موانعی وجود دارد. همان‌طور که در کشورهای دیگر هم ممکن است باشد. در همه جای دنیا برای رسیدن به هر کاری باید زحمت کشید. این‌طور نیست که سهم‌خواهی کنیم و مطالبه‌گر باشیم؛ اما گامی برنداریم.
زنان می‌توانند با تکیه بر دانش، وقار و متانت اجتماعی، نوآوری و داشتن استراتژی تعریف‌شده گام به گام به اهداف و برنامه‌های اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی خود نزدیک شوند. بنده با همین الگو آماده شده‌ام و در حوزه‌های مربوطه کسب آگاهی و دانش کردم. هر وقت دوستان می‌گفتند وقت ثبت‌نام است، من امتناع می‌کردم تا اینکه در حال حاضر احساس بلوغ فکری و اجتماعی دارم و در جایگاهی هستم که بتوانم در کنار تجار و کسانی که تجارت بین‌المللی دارند و صاحب سبک و برنامه هستند، بایستم، احساس کردم زمان ثبت‌نام رسیده است.
خیلی‌ها معتقدند ما به اندازه کافی زن توانمند داریم؛ اما زنان با اعتمادبه‌نفس و خودباوری بالا نداریم. نظر شما چیست؟
بله، با شما موافقم. ما زنان شایسته‌ای داریم؛ اما زنان بااراده و خودباور کمتر داریم. زنانی که می‌خواهند سهمی از سازندگی را بر عهده بگیرند و به کارهای مفید اجتماعی، بازرگانی و… بپردازند، اندک هستند. در کشور ما زنان از درجه خودباوری کمی برخوردار هستند.
عملکرد زنانی که به اتاق ورود پیدا کرده‌اند را در مطالبه‌گری؛ چه برای زنان بخش خصوصی و چه بخش دولتی، به‌طور کلی چطور ارزیابی می‌کنید؟
متاسفانه بیشتر وقت این خانم‌ها به بحث‌های ساده و پیرامونی صرف شد؛ در حالی که محور این بحث‌ها می‌توانست صرف امور اساسی و حل مشکلات ریشه‌دارتری شود. باید از بحث‌های انحرافی جلوگیری کرد و به کارهای اصلی پرداخت. هرچند نمی‌توان به عملکرد آنها هم نمره منفی داد؛ اما در کل عملکرد زنان در اتاق بازرگانی متوسط بود.
در این سال‌ها جلسات مکرری بین دولت و بخش خصوصی برگزار شده؛ اما مساله این است که دولت پیشنهادات بخش خصوصی را اجرا نمی‌کند. چه راهکارهایی می‌تواند فرایند اجرای پیشنهادات بخش خصوصی را تسهیل کند؟
پیشنهادات بخش خصوصی باید برای دولت حکم راهنمایی یا راهکار را داشته است. علت اجرایی نشدن این پیشنهادات این است که بخش خصوصی هم پیگیر ایده و نظر خود نبوده است. پیگیری و اصرار باید بیش از این باشد. حتی اگر مطالبه و خواسته بخش خصوصی با سیاست‌های دولت به شکلی که باید، همخوانی نداشته باشد، باز هم پیگیری این مطالبات از مسیر و راه دیگری ضروری است.
هر کاری در دنیا با چالش‌های خاص خود و ناهمواری‌هایی روبه‌رو است. مسیر همیشه هموار نیست. اگر هموار بود که دیگر نیازی به ارائه طرح و برنامه و جایی برای مطالبه‌گری هم وجود نداشت. دولت موظف به پاسخگویی و گوش دادن به صحبت‌های بخش خصوصی است. در این صورت چالش‌های کشور کمتر است. اگر بخش خصوصی در کنار دولت پذیرفته شده و در آنچه بخش خصوصی بیشتر لمس می‌کند و دولت تنها از دور نگاه می‌کند، مورد استفاده قرار بگیرد، همکاری مستمر و نتیجه‌بخش دولت و بخش خصوصی شکل می‌گیرد. خروجی مهم این کار عبور از چالش‌ها، بحران‌ها و مسائل مهم اقتصادی کشور است.
ایرادات زیادی به بخش خصوصی وارد است؛ اینکه بخش خصوصی فضا را برای مطالبه‌گری جدی فراهم نکرده و وابسته و غیرواقعی است. رویکرد اعضای جدید چگونه باید باشد که بخش خصوصی مستقل و واقعی محقق شود؟
بله، دقیقا درست است. بخش خصوصی ما واقعی و کاملا مستقل نیست. اتاق بازرگانی باید از طیف بخش خصوصی باشد و نامزد انتخاباتی در هر حوزه‌ای در شمار همین افراد باشد؛ یعنی جزو تلاشگران واقعی عرصه‌های صنعتی و بخش‌های مختلف اقتصادی. در بین نامزدها دیده شده است برخی از افراد از بخش‌های دولتی و افراد بازنشسته هستند یا از برخی شرکت‌های دولتی نامزد انتخابات شده‌اند. در عین احترامی که برای همه آنها قائل هستم؛ اما تاکید می‌کنم که اتاق نباید با تفکرات دولتی یا نیمه‌دولتی عجین شود. این کار کاملا مضر است. مطالبات بخش خصوصی را کسانی باید دنبال کنند که خود جزو بخش خصوصی به معنای واقعی باشند؛ کسی که درد بخش خصوصی و مشکلات آن، موانع و بحران‌ها و مسائل را درک کند و برای آن راه برون‌رفت داشته باشد. شاید ما نتوانیم چارچوب و ساختار انتخاباتی را تغییر دهیم؛ اما می‌توانیم کاری کنیم که تنها بخش خصوصی آگاه و واقعی رای بیاورد.
شما با کدام ائتلاف وارد شدید؟
با وجود مذاکرات متعدد گروه‌ها من ترجیح دادم با تعدادی از بانوان در صحنه انتخابات کنار هم باشیم.
استقبال فعالان بخش خصوصی از ثبت‌نام چطور بود؟
استقبال خانم‌ها به نسبت خوب بود. در این دوره ۲۰ زن ثبت‌نام کرده‌اند که همه هم تایید صلاحیت شده‌اند. برای همه آنها آرزوی موفقیت دارم؛ اما طبق معمول در اینکه آقایان چندین برابر بیشتر از زنان هستند، شکی نیست.
حوزه فعالیت شما گردشگری است. برای اتاق بازرگانی در این حوزه چه برنامه‌هایی دارید و آیا برنامه‌ها می‌تواند گرهی از مشکلات صنعت گردشگری باز کند؟
سال‌ها تجربه در حوزه گردشگری، من را وادار به جستجوی عاملی برای شناسایی منشأ بی‌توجهی و بی‌رمقی صنعت گردشگری در کشور کرد. متاسفانه نهادها و ارگان‌های مرتبط مثل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هیچ استقبالی از طرح‌ها، ایده‌ها و برنامه‌های مورد نیاز برای تغییر و تحول این حوزه نکرده‌اند تا یک چشم‌انداز یک ساله یا حتی ۱۰ ساله از این صنعت در کشور داشته باشیم. مثلا صنعت گردشگری ایران در یک سال آینده چه تغییراتی خواهد داشت یا ۱۰ سال آتی این تغییرات چگونه است. همین چشم‌انداز به کشورهایی که هیچ مزیت تاریخی، معنوی و فرهنگی مشابه کشور ما ندارند، کمک کرده است تا در این حوزه سرآمد باشند. این کشورها با برنامه‌ریزی و تبلیغات بسیار وسیع آمدند و برنامه‌های گردشگری را تدوین، نقطه‌گذاری و بودجه‌بندی کردند. آنها استراتژی مشخصی داشتند و گام به گام و مرحله به مرحله خود را به نقطه دلخواه رساندند.
درست مثل کسی که قصد دارد قله یک کوه را فتح کند؛ گاهی توقف می‌کند، گاهی شرایط راه را بازبینی می‌کند و به مرور ادامه می‌دهد. داشتن استراتژی در حوزه گردشگری به ما کمک می‌کند قله اهداف گردشگری را راحت و ساده‌تر فتح کنیم. در این راستا اتاق، پایگاه مناسبی برای تحقق ایده‌های گردشگری، بومی‌سازی و انطباق آن با قوانین کشور است. اتاق می‌تواند سکویی برای پیشرفت‌های گردشگری باشد که در حال حاضر کشور به آن نیاز دارد.
از نظر شما ویژگی‌های یک انتخابات خوب که برآیند آن ورود افراد شایسته باشد، چیست؟ یک انتخابات چطور باید برگزار شود تا نتایج واقعی را به دست بدهد؟
ویژگی مهم یک انتخاب خوب انتخاب آگاهانه است. کسانی که رای می‌دهند در اینکه چه کسی وارد اتاق شود، تاثیر زیادی دارند. این بار باید انتخابات آگاهانه باشد. برخلاف تصور موجود که می‌گوید لیست‌ها رای می‌آورند، لیست رای نمی‌آورد، بلکه این آدم‌های فرهیخته هستند که رای می‌آورند. آدم‌هایی که بار دانشی و آگاهی بالایی دارند و از احساس مسئولیت‌پذیری بالایی هم برخوردارند. افراد زیادی داریم که در اتاق بوده‌اند و این توانمندی‌ها را به نمایش گذاشته‌اند. رای‌دهنده‌ها اغلب این افراد را می‌شناسند. دوران رای‌های سفارشی گذشت. افراد توانمند، دانا و فرهیخته رای می‌آورند.
به عنوان کلام آخر چه توصیه‌ای به مخاطبان دارید؟
توصیه بنده به همه کسانی که رای می‌دهند، دوری از رای‌های سفارشی و گزینش درست و منطقی است. از خانم‌ها هم انتظار دارم فارغ از اینکه هر یک از ما چه اندازه رای می‌آوریم و بدون نگاه محدود به انتخابات، همه ۲۰ نفر به هم رای بدهند. همچنین به آقایان هم توصیه می‌کنم حداقل به زنان فعال، صاحب دانش و توانایی رای بدهند تا زنان هم به‌طور متوازن‌تری در کنار فعالان مرد بخش خصوصی باشند و در کنار هم برای اصلاح ساختار اقتصادی کشور
تلاش کنند.
