سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ایرناپلاس: همیشه از نقش صدابرداری به‌عنوان عنصری اساسی در کیفیت و نوع صدادهی ارکسترها و خوانندگان چه در استودیو و چه در کنسرت‌ها غفلت شده است. این غفلت فقط از دید مردم است یا هنرمندان نیز به این موضوع کم‌توجه هستند؟
اردستانی: متأسفانه در ایران صدای بلند، معادل صدای خوب و باکیفیت تعریف شده و کسانی که به کنسرت می‌روند، عموماً در حال حرف زدن هستند تا گوش کردن و این حالت در کنسرت‌های گروه‌های پاپ بیشتر دیده می‌شود. به‌غیر از این مسأله در بخش صدابرداری لایو، کمتر به مسائل اساسی صدابرداری توجه می‌شود و عموماً در فکر فیدبک هستند تا کیفیت و صدابردار همه کیفیت را فدای فیدبک می‌کند. برای فیدبک‌گیری با تغییر فرکانس دنبال فرکانس فیدبک روی میکروفن هستند. در استودیوها هم فقط سطح صدای خروجی عموماً بالاست و توجهی به نشانه‌ها روی کارت صدا نمی‌شود.
خیلی از سی‌دی‌های منتشر شده عموماً دچار اعوجاج هستند و وزارت ارشاد هم توجهی به این مسأله ندارد و کنترلی صورت نمی‌گیرد. همچنین بیشتر استودیوهای خانگی نه از ابزار حرفه‌ای استفاده می‌کنند و نه وضعیت شنیداری مناسبی دارند و بدیهی است خروجی سالم کمتر شنیده می‌شود.
ایرناپلاس: در سالن‌های بزرگ مخصوص کنسرت در حال حاضر چقدر تجهیزات صدابرداری به‌روز شده است و آیا کیفیت سخت‌افزاری تجهیزات صوتی سالن‌ها در حال حاضر از دید شما مطلوب است؟
اردستانی: مشکل تنها دستگاه‌های صدابرداری نیست. عموم سالن‌ها وضعیت آکوستیکی مناسبی ندارند و در ایران بیشتر به دنبال واژه چندمنظوره، انواع و اقسام سالن‌های بد ایجاد شده است که نشان‌دهنده عدم محاسبات علمی برای آکوستیک کردن سالن‌ها و استودیوهای خانگی است . به‌غیر از این مسأله، تجهیزات حرفه‌ای عالی بسیار گران است که با مبالغ دریافتی برای صدابرداری و اجاره دستگاه تطابق ندارد.
ایرناپلاس: در استودیوها در حال حاضر کارهای زیادی روی صدای خوانندگان انجام می‌شود که گاهی ماهیت صدای خواننده را تغییر می‌دهد. به‌طوری که خوانندگانی که اصلاً قادر نیستند کوک بخوانند صدایشان در استودیو از نو ساخته می‌شود. این تقاضا از سوی خوانندگان آن‌قدر هست که حتی در یکی از استودیوهای حرفه‌ای و قدیمی، با نوشته‌ای اعلام شده است کوک صدای خواننده وظیفه استودیو نیست! آیا در گذشته نیز این تقاضاها با این شدت معمول بود؟
اردستانی: مشکل فقط این کوک کردن‌ها نیست. اتفاق بزرگ‌تری سال‌ها پیش افتاده است که در ایران به دلیل شرایط، بد فهمیده شده و باعث لطمات جبران‌ناپذیر شده است. به این ترتیب، هر کسی توانسته صدابردار شود. این حرفه مربوط به انسان‌های کم‌هوش نیست. مربوط به کسانی است که تحصیلات معینی را گذرانده باشند و یادگیری آن کار بسیار سختی است. این است که می‌بینید کسی با اطلاعات غیرمرتبط با حداقل آگاهی و با یادگیری یک نرم‌افزار خود را صدابردار می‌داند. مقصر اصلی هم خود ما هستیم. به جایی رسیده‌ایم که موزیسین‌های حرفه‌ای هم در مواردی مثل سنیو (تکرارها) به‌راحتی می‌گویند تکرار را کپی کن در حالی که این کار اصلاً حرفه‌ای نیست. شما می‌فرمایید کوک خواننده، ما از این مرحله گذشته‌ایم و در استودیوها نیاز به کوک نوازنده پیدا شده است. نتیجه این است که دیگر حالت هنری وجود ندارد. متأسفانه موسیقی‌ای که ما ضبط می‌کنیم مثل نمایشنامه‌ای است که به هر کدام از پرسوناژها گفته باشند بیایند و جداگانه نقش‌های خود را با یک زمان‌بندی مشخص بگویند و بروند. بدون اینکه همدیگر را ببینند. خب روشن است خروجی چه خواهد بود! موسیقی ما اعم از پاپ و سنتی همین است. این موضوع برای دیگر کشورها عجیب و غیرقابل درک است. اینکه چرا در یک سمفونی همه سازها به‌صورت جداگانه شنیده می‌شود. در حالی‌که موسیقی کلاسیک باید پرسپکتیو و داینامیک مناسبی داشته باشد. در این ظرایف است که حس موسیقی نشان داده می‌شود. در پارتیتورها اصلاً فورته، پیانو نوشته نمی‌شود. باید گفت بسیاری از آهنگسازان اصلاً بلد نیستند و گاهی یک نوازنده باید به‌صورت کنایه و با شوخی این را حین کار به آهنگساز بگوید. این است که معتقدم باید اصولی‌تر به این موضوعات پرداخت و تلاش دارم با همکاری خانه موسیقی، پیشنهادات خود را به جامعه موسیقی به طریقی عرضه کنم.
مدل ضبط موسیقی ما در دنیا شرم‌آور است
ایرناپلاس: گسترش روزافزون استودیوها و صدابردارها و ضبط هر روزه صدها آهنگ را می‌توان نوعی رونق مالی در حوزه موسیقی دانست. اما این صدابرداران چقدر آموزش دیده‌اند؟ به‌طور کلی چه میزان از موسیقی‌هایی که می‌شنوید را از نظر کیفیت صدابرداری خوب توصیف می‌کنید؟ بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف صدابرداری امروز از دید شما چیست؟
اردستانی: صدابرداری و به‌طور مشخص صدابرداری موسیقی یک کار علمی و تخصصی است که باید برای رسیدن به مرحله ضبط موسیقی دوره‌هایی گذرانده شود تا شما بتوانید شایستگی ضبط یک قطعه موسیقی را داشته باشید. متأسفانه این کار علمی تبدیل به یک بازیچه شده است که همه ادعای صدابرداری دارند بدون اینکه حداقل‌های لازم برای این کار را داشته باشند. در ایران مدرسه عالی تلویزیون و سینما ۵۰ سال پیش کار تربیت صدابردار را برای کادر خود در رادیو و تلویزیون انجام می‌داد و فارغ‌التحصیل‌های رشته صدابرداری حتی در اروپا و امریکا همین کار صدابرداری را انجام می‌دهند و این مدرسه عالی در قاره آسیا بی‌نظیر بود. از میان فارغ‌التحصیلان رشته صدابرداری تعداد اندکی برای موسیقی در نظر گرفته می‌شدند که در حال حاضر تعداد معدودی از این فارغ‌التحصیلان در استودیوها کار می‌کنند.
ایرناپلاس: آیا صدابرداری نامناسب می‌تواند روی سطح سلیقه مخاطب و حافظه شنیداری او اثرگذار باشد؟ اصولاً این تفاوت‌ها را فقط گوش‌های حرفه‌ای درک می‌کنند یا می‌تواند برای همه مردم ملموس باشد؟
اردستانی: در مورد مدل ضبطی امروز باید بگویم که مایه شرم است این‌گونه موسیقی ضبط کردن، و خوب تبعات آن‌هم این است که نه‌تنها خواننده کوک می‌شود که حالا نوازنده‌ها هم باید کوک شوند و این مدل ضبط کردن موسیقی در هیچ جای دنیا انجام نمی‌شود و اصولاً این‌گونه ضبط کردن اشکال فنی دارد که قطعه را از یک اثر هنری به یک کار ماشینی تبدیل می‌کند و همین‌گونه است که حتی خیلی از کنسرت‌ها هم قابل شنیدن نیستند.
ایرناپلاس: خیلی از صدابرداران و موسیقی‌دانان قدیمی معتقدند ضبط آنالوگ از نظر کیفیت و ظرایف صدا از ضبط دیجیتال بهتر بود. آیا این نظر را قبول دارید و اصولاً تفاوت این دو نوع صدابرداری در چیست؟
اردستانی: همواره پیشرفت علمی نتایج بهتری را ایجاد می‌کند. اما وقتی شما در استودیو نمی‌توانید با سمپل ریت ۱۹۲هزار و بیت ۶۴ ضبط نمایید، پس صحبت از آنالوگ و دیجیتال معقول نیست.
گفتوگو از سپیده نیک‌رو
**اداره کل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**
