داستان رزمایش قطع اینترنت چیست؟

در نامه‌ای منتسب به دفتر حقوقی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که روز گذشته در برخی از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، از شرکت شاپرک (شرکت وابسته به بانک مرکزی) خواسته شده بود با توجه به برگزاری رزمایش سراسری در تاریخ هفتم بهمن‌ماه و متعاقبا قطعی خدمات پرداخت شتابی، کلیه مستندات قانونی راجع به ضرورت انتقال سرورها به داخل کشور و عدم ارائه سرویس به پذیرنده‌هایی که دارای سرویس خارجی هستند را به وزارت ارتباطات ارائه کنند. اما محمدجعفر نعناکار – مدیرکل حقوقی سازمان فناوری اطلاعات ایران – که نامه‌ی منتشره به نقل از وی انتشار یافته بود، در توییتر خود نوشت: درخصوص نامه به یکی از شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات پرداخت مبتنی بر عدم ارایه خدمت به سرورهای مستقر در خارج از کشور، با دستور امیر ناظمی – رییس سازمان فناوری اطلاعات- موضوع را پیگیری کردم. با عنایت بر این‌که مستندی دال بر انتقال اجباری سرورها یافت نشد، موضوع انتقال اجباری سرورها مختومه شد.

نعناکار هم‌چنین در بازنشر توییت پیوست عنوان کرد: پدافند غیرعامل از شاپرک خواسته تا شرکت‌های پرداختی که سرورهای خارج از کشور دارند، سرورهای خود را به داخل منتقل کنند. این تنها یک توصیه بوده و نه اجبار. این در حالی است که پیش از این هم در نامه‌ای منتسب به معاونت توسعه کسب و کار، خطاب به یک شرکت پرداخت اینترنتی عنوان شده بود: “بنا بر اعلام پدافند غیرعامل کشور، به منظور رزمایش قطع اینترنت، کلیه سرورهای مبتنی بر کارت در تاریخ ۷ بهمن ۱۳۹۷ از ساعت ۱۰ تا ۱۲ به مدت ۲ ساعت قطع می‌شود. در این فرآیند کلیه پذیرندگان دارای سرور خارج از کشور، از دسترس خارج خواهند شد. بدیهی است پس از پایان رزمایش کلیه سرویس‌ها به حالت عادی باز خواهند گشت. در آینده‌ی نزدیک این رزمایش به تناوب تکرار شده و درنهایت کلیه پذیرندگانی که دارای سرویس خارج از کشور هستند، از سرویس پرداخت خارج خواهند شد. لذا پیشنهاد می‌شود نسبت به انتقال سرور خود به داخل کشور اقدام کنند”.

در این راستا، محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- در صفحه‌ی توییتر خود به این موضوع واکنش نشان داده و نوشت: تصور کنید یک روز صبح متوجه شوید که تمام سامانه‌های بانکی بانک شما تا اطلاع بعدی از دسترس خارج شده است، چه حس و عکس‌العملی خواهید داشت؟ چه کسانی را مسئول می‌دانید؟

وی، در توییت دیگری نوشت که زیرساخت بانکداری الکترونیکی از زیرساخت‌های حیاتی کشور محسوب می‌شود، باید در برابر تهدیدات از جمله تحریم، مقاوم باشد. تست امروز پدافند غیرعامل برروی شرکت سداد، برای سنجش تاب‌آوری آن بوده و ارتباطی با اینترنت کشور ندارد.جهرمی در آخرین توییت از رشته‌توییت خود درباره‌ی این موضوع عنوان کرد: عبارت رزمایش قطع اینترنت یکی از فجیع‌ترین عباراتی بود که برای ضایع کردن یک موضوع بسیار مهم مثل بررسی تاب‌آوری زیرساخت‌های حیاتی کشور، به‌ کار برده شد. اینگونه ناشی‌گری می‌کنیم و بعد فضای مجازی را مقصر می‌دانیم. باید بپذیریم در شناخت رسانه ضعف داریم.

پیگیری‌های ایسنا درباره جزییات دقیق این موضوع، از سازمان‌های مربوطه از جمله شرکت ارتباطات زیرساخت که به نوعی متولی ارائه‌ی اینترنت به شمار می‌رود، تاکنون به نتیجه نرسیده است، اما بنا بر اظهارات مطرح‌شده، به نظر می‌رسد این رزمایش، ارتباطی با قطع شبکه‌ی اینترنت ندارد و ظاهرا اختلال مورد اشاره صرفا مربوط به بهره برداری از سرویس پرداخت از طرف سایت‌هایی که سرورهای آن‌ها در خارج از کشور قرار دارند بوده و ارتباطی با اتصال به اینترنت به صورت عمومی ندارد.

رزمایش لغو شد

اما آذری جهرمی امروز در توییت دیگری اظهار کرد: امروز در حاشیه دولت، همه از رزمایش! پرسیدند، دیشب، گزارش کردم که برای چک تاب‌آوری زیرساخت بانکی در برابر تحریم روش‌های دیگری جز قطع اینترنت “شرکت سداد” هم وجود داشت. گزارشی دریافت کردم که این برنامه “لغو” شده است. ضمنا سداد صلاحیت الزام شرکت‌ها به انتقال سرورها به داخل کشور را ندارد.

البته محمدمهدی صادق -مدیرعامل شرکت پرداخت الکترونیک سداد- در پاسخ به شایعات مربوط به قطع اینترنت به نقل از این شرکت و الزام انتقال سرورها به داخل کشور گفته است: این شایعات بخاطر تست‌هایی است که به‌منظور برطرف کردن اختلالات جزیی شبکه این شرکت صورت می‌پذیرد و از نظر فنی برای استانداردسازی سیستم‌ها و انجام تست‌های تاب‌آوری سیستم و تطبیق با معیارهای ملی ما ضروری است.وی افزود: تغییر آی‌پی‌ها و تنظیمات جدید تجهیزات این شرکت موضوعی عادی و رویه جاری این شرکت است که به پذیرندگان نیز در مواقعی که اینگونه تست‌های فنی صورت می‌گیرد اطلاع‌رسانی می‌شود.صادق هم‌چنین خاطرنشان کرده است: اساسا طرح شایعه‌ی قطع اینترنت و هر نوع گمانه‌زنی بی‌اساس در این زمینه و اعلام هرگونه الزام و اجبار در خصوص انتقال سرورها به داخل کشور از طرف این شرکت و شرکت شاپرک قویا تکذیب می‌شود.