مخالفت های پنهان با یارانه کالای اساسی

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، هدف از این طرح کمک به گروه های آسیب پذیر و اقشار کم درآمد است که البته اتاقی ها هم پیشنهاد آن را چند وقت پیش به دولت داده بودند اما اجرا نشد.
یکی از دغدغه‌های مهم مردم در ماه های اخیر، افزایش تب دلالی در کالای اساسی و همچنین التهاب قیمتی این کالاها در بازار بوده است که کارشناسان ریشه آن را در نظارت های ناکافی دولت و همچنین سیاست‌های پولی و ارزی اشتباه آن می‌دانند. به همین دلیل ضرورت انصراف دولت از تخصیص ارز دولتی در حالی از سوی کارشناسان، فعالان اقتصادی و مجلسی‌ها مطرح می‌شود که از دید کارشناسان نیز لازم است یارانه کالای اساسی به صورت غیرنقدی در اختیار مردم قرار گرفته تا مانع از تورم شود. اما همچنان موانعی چند برای اجرای این طرح وجود دارد که از جمله آن تمایل دولت به پرداخت ارز دولتی است.
در همین رابطه پورابراهیمی گفته بود: این طرح با همکاری مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، سازمان برنامه و بودجه و وزارت اقتصاد صورت گرفته است که براساس آن مابه‌التفاوت نرخ ارز ۴۲۰۰ تومان با نرخ بازار آزاد در کالاهای اساسی که حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان پول می‌شود در قالب کارت اعتباری به مردم ارائه کنیم. براساس طرح ذکر شده خانوار کارت اعتباری داشته باشد که هرگاه بخواهد کالای اساسی خریداری کند قیمت آزاد آن در فروشگاه وجود داشته باشد قیمت ارز آن کالا هم کاملا مشخص است یعنی قیمت ارز ترجیحی و قیمت بازار آزاد آن مشخص است یعنی اگر به عنوان مثال برنج کیلویی ۴ هزار تومان برای ارز ترجیحی می‌شود اما ۹ هزار تومان مربوط به بازار آزاد می‌شود؛ بنابراین مردم آن ۴۲۰۰ تومان را از جیب خود می‌دهند و مابقی که مربوط به بازار آزاد می‌شود را از کارت اعتباری خود استفاده می‌کنند.

مخالفت دولت با پرداخت یارانه کالای اساسی
محمد رضا نجفی منش، عضو اتاق بازرگانی تهران
واقعیت این است که خود دولت یکی از مخالفان مهم اجرای این طرح است. دخالت‌های دولت در بازار و تن ندادن به مکانیزم عرضه و تقاضا یکی از دلایل مخالفت است. دولت نمی‌خواهد بازار و قیمت محصولات مسیر واقعی خود را طی کند و از طرفی مدیریت بازار در چنین شرایطی برای وی دشوار است از اینرو در برابر خواسته های مجلس و یا بخش خصوصی مقاومت می‌کند. در حالی که اجرای طرح یارانه کالای اساسی در کشور می‌تواند در جهت کمک به اقشار کم درآمد و حتی کمک به تولید کننده باشد. در اکثر کشورهای دنیا نیز این مکانیزم البته تحت شرایطی اجرا می‌شود. برای مثال کشورهایی مثل سوئد و آلمان با شناسایی دقیق اقشار کم درآمد و پرداخت یارانه به آنها، گام بر می‌دارند و رقم پرداختی یارانه به این افراد هم البته ثابت نیست. برای مثال کسانی که درآمد کمتری دارند از یارانه بیشتر و یا کسانی که درآمد بیشتر دارند از یارانه کمتر بهره مند هستند.

ضعف دولت در شفاف سازی یارانه ها
ابوالحسن خلیلی، عضو اتاق بازرگانی تهران
یکی از ضروریات اجرای طرح پرداخت یارانه برای کالای اساسی به مردم این است که دولت در شناسایی افراد نیازمند، شفاف‌سازی های لازم را صورت دهد. متاسفانه در کشور ما برای پرداخت یارانه نقدی نیز دولت در این شفاف سازی موفق عمل نکرده است. برای مثال هنوز هم یارانه به دهک‌های بالا پرداخت می‌شود و از طرفی سهم گروه‌های مختلف درآمدی از یارانه یکسان است. در حالی که بعد از اجرای این طرح و انتقاداتی که به آن وارد شد، هم حذف اقشار پردرآمد از لیست یارانه‌بگیران مورد توجه قرار گرفت و هم دولت سعی کرد در شناسایی افراد نیازمند، به طور شفاف تری عمل کند. سیاست‌های پرداخت یارانه از جانب دولت نشان می‌دهد با توجه به مشکلات پیشین دولت راهی طولانی برای اجرای درست این طرح‌ها دارد و همین امر دولت را از اجرا منصرف می‌کند. به عبارتی اجرای این طرح‌ها از نظر دولت هزینه بر و سخت خواهد بود.