کوه ها برای زندگی ما حیاتی هستند

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایرنا، کوه ها اکوسیستم های حساسی هستند که خدمات و کالاهای زیادی را به انسان ارائه می دهند که تامین آب برای جوامع انسانی یکی از بارزترین این خدمات و کالاها است به ویژه در کشوری مانند ایران که بر روی کمربند خشک قرار گرفته، وجود کوه ها و کوهستان از اهمیت زیادی برخوردار است.
البته در سال های اخیر، میزان اهمیت استراتژیک کوه ها حتی برای کشورهایی که در مناطق مرطوب و پر باران قرار دارند، افزایش یافته و این کشورها، اقدامات جدی تری را برای محافظت از نواحی کوهستانی در دستور کار خود قرار داده‏اند در حالی که هیچ قانونی درباره کوه ها و کوهستان در ایران وجود ندارد.
هر اکوسیستمی مانند کوه ها ، رودخانه ها ، دریاها و تالاب ها خدمات و کالاهای مخصوص به خود را برای بشریت دارد که مهمترین موهبت‏ و کالای کوهستان آب شیرین، آب مصرفی در کشاورزی برای تولید بخش عمده ای از مواد غذایی و همچنین علوفه مورد نیاز میلیون‏ ها راس دام است؛ در واقع دارا بودن همین ویژگی ها است که بهره برداری از این منابع را به شیوه ای پایدار ضرورت می بخشد.
در سال های اخیر، میزان اهمیت استراتژیک کوه ها حتی برای کشورهایی که در مناطق مرطوب و پر باران قرار دارند، افزایش یافته و این کشورها، اقدامات جدی تری را برای محافظت از نواحی کوهستانی در دستور کار خود قرار داده ‏اند این در حالی است که در ایران که کشوری خشک و نیمه خشک است قانون مستقلی برای حفاظت از کوهستان وجود ندارد.
با توجه به حساس و شکننده بودن محیط کوهستان، در سال ۱۹۹۱ در ریو برزیل، دنیا کوهستان را به عنوان اکوسیستم های شکننده و آسیب پذیر طبقه بندی کرده است و در دستور کار خود بخش ۱۳ را به کوهستان ها اختصاص داد و اعلام کرد که جزو اکوسیستم های آسیب پذیر و شکننده هستند و باید مدیریت خاص بر آنها اعمال شود.
در حالی که در ایران با مدیریت خاصی به کوهستان نگاه نمی شود برخی از کشورها مانند ایتالیا و سوئیس که از نظر بارندگی و رطوبت وضعیت بهتری از ایران دارند، سالها است با مدیریت خاص به کوهستان نگاه می کنند و در تلاشند تا از اکوسیستم های کوهستانی خود محافظت کنند.
با توجه به اهمیت حفاظت از عرصه های کوهستانی، سازمان ملل متحد سال ۲۰۰۲ را سال جهانی کوه ها اعلام و از سال ۲۰۰۳ به بعد روز ۱۱ دسامبر هر سال را به عنوان روز جهانی کوهستان نامگذاری و شعار امسال نیز ‘ کوه ها برای زندگی ما حیاتی هستند' تعیین شد.
عبدالله اشتری مدیر انجمن حفظ محیط کوهستان در این باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: کوه ها منبع اصلی تامین آب به ویژه برای کشور خشکی مانند ایران هستند بنابراین حفاظت از آنها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
وی افزود: مهمترین موهبت‏ های کوهستان آب شیرین، آب مصرفی در کشاورزی برای تولید بخش عمده ای از مواد غذایی و همچنین علوفه مورد نیاز میلیون‏ ها راس دام برای تولید مواد پروتئینی و لبنی است در واقع دارا بودن همین ویژگی ها است که بهره برداری از این منابع را به شیوه ای پایدار ضرورت می بخشد.
مدیر انجمن حفظ محیط کوهستان اظهار داشت: ساکنین فلات ایران که در کمربند خشک نیمکره شمالی قرار دارند، بیشترین اتکا را به کوه‏های مرتفع داشته و شریان ‏های حیاتی میلیون‏ها انسان شهرنشین و کوه‏نشین، به کوه‏ها وابسته است و دقیقا به همین علت شعار اصلی انجمن حفظ محیط کوهستان در سالجاری ‘کوه‏های مرتفع، سرزمین‏های خشک' در نظر گرفته شد تا بار دیگر بر نقش و اهمیت کالاها و خدمات این زیست ‏بوم‏ های زندگی ‏بخش تاکید و لزوم صیانت از آن‏ها برجسته شود.
اشتری گفت: دست اندرکاران این روز جهانی اعلام کردند هر کشوری با توجه به اقلیم و شرایط خاص خودش می تواند برای روز جهانی کوهستان شعاری انتخاب کند و انجمن حفظ محیط کوهستان با توجه به خشک بودن کشور شعار ‘ کوه‏های مرتفع، سرزمین‏های خشک' را برای این روز تعیین کرده است.
وی ادامه داد: در کشور اقدامی جدی در زمینه حفاظت از کوهستان از سوی متولیان مرتبط دیده نمی شود و اگر هم تاکنون کاری صورت گرفته از سوی نهادهای غیر دولتی و دوستداران محیط زیست بوده است؛ بر این اساس
انجمن حفظ محیط کوهستان همسو با دیگر سازمان‏ های مردمی و دوستداران کوهستان، بیش از دو دهه در راستای ارتقای آگاهی مردم و مسئولین نسبت به اهمیت کوه‏ها تلاش کرده است .
اشتری درباره اهمیت کوهستان و حفظ آن تاکید کرد: کوهستان کالا و خدمات زیادی به بشریت ارائه می دهد که تامین آب در راس آنها قرار دارد، در واقع آب شیرین عمده ترین و استراتژیک ترین محصول خدماتی کوهستان است و چون ایران در نقطه ای خشک واقع شده آب اهمیت مضاعفی پیدا می کند.
وی افزود: آنچه که از منابع آبی دریافت می کنیم از ارتفاعات است ، در واقع ارتفاعات کلید یا حلقه اصلی در چرخه هیدرولوژیکی آب هستند که موجب بارش برف و ذخیره آن در کوهها می شوند که مانند قلکی آبی در فصل گرما به داد انسان می رسند با آب شدن تدریجی موجب تغذیه رودخانه ها، نهرها و چشمه ها می شوند.
وی ادامه داد: در طول تاریخ بیشتر سکونتگاه ها چه شهری و چه روستایی در مکان هایی شکل گرفتند که آب بوده است بنابراین نشان می دهد که آب نقش اصلی و اساسی در زندگی بشریت و حتی شکل گیری آن دارد.
مدیر انجمن حفظ محیط کوهستان گفت: اینکه شعار روز جهانی ‘ کوه ها برای زندگی ما حیاتی هستند' تعیین شده ، دقیقا درست است چون بیش از ۹۰ درصد آب ما در کشاورزی که نقش اساسی در تامین مواد غذایی دارند ، صرف می شود که تمام آنها از کوهستان ها سرازیر می شود.
وی افزود: مراتع بالادست از دیگر خدمات کوهستان است ، این مراتع علوفه میلیون ها راس دامی را تامین می کنند که مشغول چرا در آنها هستند ، این دام ها مواد لبنی و پروتیینی مورد نیاز انسان ها را تامین می کنند.
وی اظهارداشت: در واقع تمام شریان های حیاتی برای زیست انسان لازم است را کوه ها در اختیار قرار می دهند ، هوا را تلطیف می کنند، از نظر چشم انداز و زیبایی های طبیعی منحصر به فرد هستند، جاذبه گردشگری بی نظیری در اختیار انسان قرار می دهند، منابع ژنتیکی غنی دارند که در آینده می تواند به کمک انسان و حفظ محیط زیست بیاید؛ در واقع اینها بخشی از کالاها و خدمات کوهستان است.
اشتری درباره چالش های کوهستان در ایران گفت: اولین چالش این است که متولی کوهستان نداریم ، کوهستان به صورت مستقل در اسناد و مدارک دیده نشده در حالیکه دنیا به این نتیجه رسیده که کوهها زیست بوم های حساس و شکننده ای هستند و به این مساله به صراحت تاکید دارند.
وی افزود: دبیر کل سازمان ملل موظف است هر دو سال یکبار گزارشی از وضعیت کوهستان های کشورهای کوهستانی را به مجمع عمومی این سازمان ارائه دهد که این نشاندهنده اهمیت کوهستان و حفاظت از آن است. اما در ایران با وجود اینکه تخریب شدیدی در کوهها در جریان است اما اقدامات خاصی از سوی دستگاه های دولتی نمی بینم و اگر هم کاری تاکنون صورت گرفت از سوی نهادهای غیر دولتی بوده است.
اشتری گفت: فشار بیش از حد چرای دام در مراتع، تغییر کاربری ها ، بوته کنی و جاده سازی برخی از عواملی است که کوهستان های ما را به سمت تخریب و فرسایش خاک پیش می برند.
وی با اشاره به اینکه سه کوه مهم از جمله سبلان، دماوند و علم کوه در ایران داریم افزود: سبلان یک آتشفشان خاموش است که در دهانه آن دریاچه زیبایی وجود دارد که نمونه آن در دنیا کم نظیر است که یک موهبت طبیعی منحصر به فرد است که باید از آن محافظت شود، همچنین دماوند که نماد طبیعی و یک کوه یگانه بسیار زیبا است.
مدیر انجمن حفظ محیط کوهستان ادامه داد: از سوی دیگر علم کوه است که از لحاظ ورزشی از جایگاه ویژه ای برخوردار است ، این سه کوه به ویژه در ۱۰ سال گذشته به شدت تحت فشار قرار گرفته اند به خصوص از ناحیه حضور گردشگر زیرا هر سایت گردشگری یک ظرفیت بردی دارد که اگر بیش از آن بر آن منطقه تحمیل شود آسیب خواهد دید.
وی افزود: به عنوان مثال ظرفیت پذیرش کوهنورد در دماوند ۵۰۰ هزار نفر است در حالیکه سال گذشته چندین هزار نفر از دماوند بالا رفتند که کوبیدگی خاک و فرسایش در مسیر جنوبی ایجاد شد که بسیار نگران کننده است. به جا گذاشتن زباله و ایجاد مسیرهای فرعی از دیگر مشکلات ایجاد شده برای دماوند است. بر این اساس برجسته ترین نماد طبیعی کشور بسیار آزرده است و با شدت به سمت تخریب پیش می رود .
اشتری تاکید کرد: معتقدیم برای حفاظت از کوهستان باید قوانین مشخصی تدوین و اجرایی شود تا شاهد حفاظت از منابع طبیعی و منحصر به فرد باشیم.
علمی ۹۰۱۴**۱۴۴۰

انتهای پیام /*