زندگی سخت در انتظار انتخاب‌کنندگان رشته‌های محض در ایران

به گزارش کسب و کار نیوز، در ادامه بررسی دلایل افت ریاضیات توسط استادان ریاضی کشورمان و شرح آن‌چه که طی سالیان اخیر بر ریاضیات ایران گذشته، تصمیم گرفتیم از دریچه نگاه دانشجویان ریاضی شرایط فعلی ریاضیات را بنگریم. برای این منظور ابتدا به سراغ دانشجویان ریاضی دانشگاه تهران رفتیم. در ادامه بررسی وضعیت ریاضیات در ایران مقصد بعدی را دانشکده ریاضی دانشگاه شریف انتخاب کردیم. همانجایی که مرحوم مریم میرزاخانی اولین ایرانی برنده جایزه فیلدز در مقطع کارشناسی در آن تحصیل کرد و خاستگاه بسیاری از ریاضیدانان برجسته ایرانی است، اما آنطور که برخی از دانشجویان ریاضی دانشگاه شریف می‌گویند، ریاضیات به دانش‌آموزان و دانشجویان درست و دقیق معرفی نشده است.

اولین گفت‌وگویم را با یکی از دانشجویان سال آخر کارشناسی آغاز کردم، وی درباره ماجرای انتخاب رشته ریاضی برای تحصیل چنین می‌گوید: من در دوران دبیرستان در بوشهر با استادی آشنا شدم که مرا به درس خواندن برای المپیاد ریاضی تشویق می‌کرد، بعد از مدتی هم توانستم ملاقاتی با ایمان افتخاری یکی از ریاضیدانان ایرانی داشته باشم، بعد از صحبت با او تصمیم گرفتم ریاضی را برای رشته دانشگاهی‌ام انتخاب کنم و از آن‌جایی که برای المپیاد ریاضی مطالعه می‌کردم، توانستم نگاه جدیدی به مسائلی که با آن‌ها روبرو می‌شدم، داشته باشم.

وی که در میانه صحبت‌هایش به تجربه حضور در خارج از کشور اشاره می‌کند، درباره تفاوت فضای آموزشی ریاضی ایران و خارج از ایران، می‌گوید: در خارج از ایران ریاضیدانان ارتباط و تعامل بیشتری با یکدیگر دارند، من در مدت کوتاهی توانستم افرادی را پیدا کنم که علاقه‌مندی‌های مشترکی داشتیم، اما در ایران خود دانشجوها چندان علاقه‌ای به تعامل با یکدیگر و استادان نشان نمی‌دهند.

این دانشجوی ریاضی درباره دغدغه‌های خود می‌گوید: من از وقتی وارد دانشکده شدم، امیدوار بودم که بتوانم تغییری در راستای پویاتر شدن فضای علمی میان دانشجویان ایجاد کنم، اما متاسفانه فضای علمی فعالی وجود ندارد. فکر می‌کنم دلیل آن هم به دوران دبیرستان باز می‌گردد که بچه‌ها وقتی می‌خواهند ریاضیات بخوانند، چندان دیدگاه مشخصی درباره این رشته ندارند. به طور معمول در دوران مدرسه اینطور القا می‌شود که محور ریاضیات محاسبه است. الان هم شرایط جوری است که اغلب دانشجویان ریاضی برای این به سراغ این رشته می‌آیند که بعدتر در مقطع فوق لیسانس به سمت علوم کامپیوتر بروند.

وی با اشاره به اینکه آینده شغلی رشته ریاضیات کاری جز پژوهش نیست، گفت: مراکزی هستند که دانش‌آموختگان خوب ریاضی را جذب کنند، اما در مجموع آینده شغلی ریاضیات چندان خوب نیست؛ زیرا در این مراکز پژوهشی هم به مقدار کافی به علوم پایه توجه نمی‌شود. سرمایه‌گذاری روی علوم‌پایه باعث رشد و توسعه صنایع کشورها می‌شود، همانطور که چین و آمریکا با سرمایه‌گذاری روی علوم‌پایه توانستند صنعت خود را هم تقویت کنند.

یکی دیگر از دانشجویان ترم سوم مقطع کارشناسی، ریاضیات  را تنها رشته‌ای می‌داند که در آن امکان یافتن گزاره‌هایی مستحکم که بتوان به آن‌ها پایبند ماند، وجود دارد.

وی درباره تجربه آموختن ریاضیات در دوران دبیرستان می‌گوید: آموزش ریاضیات در مدرسه اصلا خوب نیست و بچه‌ها را به ریاضیات علاقه‌مند نمی‌کند و از آن‌جایی که پارادایم آموزشی در مدارس موفقیت در کنکور است، گویی تصور می‌شود آمادگی در کنکور می‌طلبد که آنچه ریاضیات واقعی است، آموزش داده نشود و صرفا به بچه‌ها تکنیک‌های تست‌زنی یاد داده شود.

این دانشجوی ترم سوم مقطع کارشناسی درباره میزان تعامل دانشجویان با استادان گفت: به نسبت دانشکده‌های علوم پایه دیگر تعامل دانشجویان با استادان کمتر است و با توجه به چیزهایی که شنیده‌ام، چنین چیزی دقیقا برعکس دهه‌های ۷۰ و ۸۰ است. به نظر من بخش زیادی از این تعامل نداشتن، به عدم رغبت بچه‌ها بازمی‌گردد.

یکی دیگر از دانشجویان که در مقطع ارشد تحصیل می‌کند و فعالیت‌هایی در حوزه ریاضیات سرطان دارد، می‌گوید: ارتباط دانشجویان و استادان در حوزه ریاضیات کاربردی چه در مقطع کارشناسی و چه ارشد در دانشگاه شریف خیلی خوب است، اما اطلاعی از ریاضیات محض ندارم.

وی به فعالیت‌های بین رشته‌ای و استفاده از کاربردهای ریاضیات در علوم دیگر اشاره کرد و گفت: از آنجایی که تحلیل‌هایی که در ریاضیات انجام می‌گیرد، بسیار دقیق است، در حوزه زیست‌فناوری کاربرد بسیاری دارد؛ همین‌طور در مباحث اقتصادی دانش‌آموختگان ریاضیات مالی بسیار حرفه‌ای عمل می‌کنند.

در ادامه گفت‌وگو با دانشجویان ریاضی یکی از دانشجویان ترم اولی درباره آینده شغلی‌ای که پیش‌روی خود می‌بیند، می‌گوید: از آن‌جایی که به مباحث ریاضیات محض علاقه‌مند هستم، به فعالیت‌های پژوهشی و استادی دانشگاه روی خواهم آورد، اما از سختی‌های این مسیر اشباع بودن دانشگاه‌ها از استادان است. همچنین در ایران بها و اهمیت کمی به فعالیت‌های پژوهشی در رشته‌های محض داده می‌شود.

این دانشجوی ریاضی درباره نحوه علاقه‌مندی خود به ریاضیات، می‌گوید: از دوران دبستان به ریاضیات علاقه‌مند شدم و متوجه شدم می‌توانم به ریاضی همانند یک هنر نگاه کنم، البته حمایت‌ها و تشویق‌های معلمانم باعث شد که اعتماد به نفس انتخاب این رشته را به‌دست آورم.

وی می‌گوید که در همین مدت کوتاه حضورش در دانشکده ریاضی متوجه شده که دغدغه و هدف بیشتر دانشجویان، “اپلای” و تحصیل در خارج از کشور برای فوق لیسانس یا دکتراست و خود او هم برای آینده به ادامه تحصیل در خارج از کشور فکر می‌کند، چون تعامل صنعت با فارغ‌التحصیلان رشته‌های محض در ایران کمتر است و عموما افرادی که به سراغ رشته‌های محض می‌روند، در ایران زندگی سخت‌تری نسبت به فارغ‌التحصیلان دیگر رشته‌ها دارند.

در پایان این گفت‌وگو با دانشجویان ریاضیات، هم‌صحبت یکی از دانشجویان دکتری ریاضیات در پژوهشگاه دانش‌های بنیادی شدیم که در دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه شریف تحصیل می‌کرده و دارنده مدال نقره مسابقات جهانی IMO  است؛ وی ضمن اشاره به این‌که پرداختن به ریاضیات را برای ادامه زندگی حرفه‌ای خود انتخاب کرده است، درباره آینده شغلی که برای خود در نظر گرفته، گفت: پیش از اینکه بخواهم در دانشگاهی هیات علمی شوم یا در پژوهشکدهایی به تحقیق و پژوهش بپردازم، ترجیح می‌دهم اگر بشود، فعالیت دیگری مبنی بر ریاضیات داشته باشم؛ مثلا شرکتی تاسیس کنم که بتواند فعالیت‌هایی مرتبط با ریاضیات داشته باشد، البته فعلا ایده‌ مشخصی ندارم.

این دانشجوی ریاضیات در پاسخ به سوالی درباره میزان تعامل دانشجویان با استادان دانشکده ریاضی دانشگاه شریف گفت: در زمانی که من دانشجوی دانشکده ریاضی شریف بودم، ارتباط خوبی با استادان داشتیم؛ مخصوصا استادان جوانی که قبلا خودشان المپیادی بودند و از المپیاد ریاضی آشنایی قبلی با آن‌ها داشتیم، اما نمی‌توان این  تجربه را به همه دانشجویان تعمیم داد. در حال حاضر هم از آن‌جایی که از فضای دانشجویی دانشگاه شریف فاصله گرفته‌ام، نمی‌توانم پاسخ مشخصی به این سوال بدهم.

وی درباره مهاجرت دانشجویان ریاضی برای ادامه تحصیل در خارج از کشور می‌گوید: اکثر دانشجویان مخصوصا آن‌هایی که وضعیت تحصیلی خوبی دارند، به مهاجرت فکر می‌کنند؛ اما در دوره ما مخصوصا افرادی که المپیادی بودند، به جز دو سه نفر مهاجرت نکردند، اما در دوره‌های دیگر مهاجرت بیشتر بود.

از گفته‌های دانشجویان ریاضی دانشگاه شریف این چنین برمی‌آید که نقش معلمان در معرفی ریاضیات اصیل به دانش‌آموزان بیش از آنچه تصور می‌شد، اهمیت دارد که این خود نیازمند آن است که معلمان نسبت به چنین امری آگاهی کافی داشته باشند و به کاربردهای ریاضیات در وجوه مختلف زندگی واقف باشند. ترجیع‌بند سخنان تعداد زیادی از دانشجویان ریاضی اهمیت کافی ندادن به فعالیت‌های پژوهشی در رشته‌های محض است که عامل مهمی در مهاجرت ریاضیدانان به کشورهای خارجی است، درصورت سرمایه‌گذاری بر فعالیت‌های پژوهشی ریاضی می‌توان تاثیر آن را بر حوزه‌هایی که نشات گرفته از ریاضیات است مانند مهندسی‌ها، علم اقتصاد و … مشاهده کرد و آنچه مسلم است، این است که در صورت فراهم آوردن شرایط نسبتا مناسب برای دانشجویان و دانش‌آموختگان ریاضی در کشور می‌توان مانع از مهاجرت‌ نوابغ این علم شد.
 
انتهای پیام